Pedro Madruga

1430 - 1486). Ei elyn pennaf oedd Alfonso II o Fonseca a'r gwrthryfelwyr Galisaidd, yr Irmandiña. Wedi cryn frwydro, daeth holl diroedd de Galisia o dan feddiant Pedro. Yn llythrennol, ystyr ei enw yw 'Pedro - y boregodwr'.

Pedro Madruga
Ffugenw	Pedro Madruga
Ganwyd	1430  Pontevedra
Bu farw	16 Hydref 1486  Alba de Tormes
Man preswyl	Castle of Soutomaior
Dinasyddiaeth	Galisia
Swydd	Q17318070, is-iarll, marshal
Tad	Fernán Yañez de Sotomayor, Señor de Sotomayor
Mam	Constanza de Zúñiga
Priod	Teresa de Távora
Plant	Alvaro de Sotomayor, Conde de Caminha

Derbyniodd addysg babyddol, Ladin gan fynachod Dominiciaid ger Tuy, un o faestrefi dwyreiniol Pontevedra.

Mynn un chwedl mai'r un person oedd Pedro a Christopher Columbus; mae hefyd yn bosibl mai'r un person oedd mab y ddau. Dysgodd sut i fordwyo (neu fforio) llongau am 23 mlynedd - yr union gyfnod a nododd Columbus yn ei ddyddiaduron.

Cartref ei deulu oedd Castell Soutomaior, a leolwyd mewn safle allweddol yn nyffryn Afon Verdugo, ychydig gilometrau o ddinas Pontevedra ac sy'n dal i sefyll. Mae'r castell yn esiampl rhagorol o gaer amddiffynnol o'r Oesoedd Canol ac yn dyddio'n ôl i'r 12g, ond a ddatblygwyd ymhellach yn y 15g. Ceir waliau allanol o siap ofal, sy'n anghyffredin iawn, ac sy'n amddiffyn dau dŵr a gysylltir â phont, ffos a phont grog.

Yn ôl Vasco da Ponte:

"Roedd Pedro'n gyffrwys, yn ddeallus ac yn wybodus mewn rhyfel. Roedd yn ddidwyll, a pharchodd y rhai a oedd yn driw iddo, gan eu trin yn dda; ond roedd yn greulon tuag at ei elynion. Ni fedrodd glaw, eira, rhew na stormydd mo'i atal rhag gwneud ei waith, ac yn aml, byddai'n cysgu y tu allan i adeilad - neu ar fwrdd pren, caled, heb liain drosto."

Ni cheir llawer o wybodaeth amdano ar ôl 1487. Credir iddo ffugio'i farwolaeth ei hun, fel rhan o gynllun rhyngddo a Brenhinoedd Pabyddol Galisia.

Yn 1468 gwelwyd ail wrthryfel Irmandina, ger Tui, ble addysgwyd Pedro. Chwydro oedd hwn, gan werin yr ardal, a gipiodd llawer o diroedd yr uchelwyr, gan eu hel i Bortiwgal ar ffo. Casglodd Pedro lawer o'r gwŷr hyn, a'i fyddin ef, mewn gwirionedd, oedd y cyntaf i ddefnyddio gynnau or enw 'arcabuzes' yn yr ardal a adnabyddir heddiw fel Sbaen. Pedro a gariodd y dydd, a dychwelwyd y tiroedd yn ôl i'w farchogion triw. Yn ystod y gwrthryfel hwn y priododd Teresa de Tavora ym Mhortiwgal.

•  
  Cartre teulu Pedro Madruga: Castell Soutomaior
•  
  Alfonso V de Portugal, un o gefnogwyr Pedro
•  
  Yn dilyn marwolaeth Henrique IV de Castela (Harri IV o Gastil), ochrodd Pedro gyda Juana la Beltraneja
•  
  Dinas Alba de Tormes, ble lladdwyd Pedro