Malta
Emañ Republik Malta en un enezeg e Su Europa, er Mor Kreizdouar etre Italia ha Tunizia, en ul lec'h strategel-kenañ, ken eo bet renet gant meur a c'halloud riek abaoe kantvedoù.
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ.
Ur republik dizalc'h eo hiziv abaoe 1964. Dezhi ar gorread bihanañ (316 km²) e-touez izili Unaniezh Europa. Ur plas poblet-tre eo e-lec'h m'eo diaes kavout labour evit pep Maltad ha strewet eo an divroidi er bed a-bezh.
Pa oa Breizh-Veur o ren (1800-1964) eo bet diorroet oberezhioù greantel war-dro ar sevel listri ha chanterioù-bigi bras a veze eno. Hiziv e vez diorroet an touristerezh diwar an traezhennoù heoliet mizioù-pad, ar savadurioù kozh hag ar splujerezh. Priziet eo enezeg Malta gant an Europiz pa gavont eno tud liesyezhezek, prizioù izel hag un hin blijus.
Kêr-benn Republik Malta a zo hec'h anv Valletta. En enezeg e kaver an enezenn pennañ, Enez-Valta (216 km²), div enezenn boblet nebeutoc'h, Enez-Ghawdex (Enez-Gozo) hag Enez-Kemmuna (Enez-Comino) ha peder enezenn digenvez, Cominotto, an div enezenn Sant-Paol hag hini Filfola.
 Unaniezh Europa | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Repubblika ta' Malta | |||||||
| |||||||
| Kan broadel | L-Innu Malti | ||||||
| Yezhoù kenofisiel | Malteg, Saozneg | ||||||
| Kêr-benn | Valletta | ||||||
| Gorread • En holl • % dour | 316 km² < 0,1% | ||||||
| Poblañs • Hollad • Stankter | 460 891 (2021) 1 459 ann./km² | ||||||
| Prezidant | George Vella | ||||||
| Kentañ ministr | Robert Abela | ||||||
| Gouel broadel | 21 a viz Gwengolo | ||||||
| Moneiz | Euro (€) | ||||||
| Kod pellgomz | 356 | ||||||
| Kenrouedad | .mt | ||||||
Istor
Poblet eo bet Malta abaoe war-dro 5200 kent Jezuz-Krist. Er mare-se e rene ur sevenadur ragistorel a-bouez, ur milved a-raok piramidenn vras Gizah. Kavet e vez roudoù divent eus monumantoù mein a seblant bezañ bet harpet gant ur riez c'halloudus. War-dro 1000 kent Jezus-Krist e teuas ar Fenikianed er vro evit staliañ trevadennoù, ur seurt rakpost evit ledanaat o c'henwerzh e kornôg ar Mor Kreizdouar. E 736 kent Jezuz-Krist e voe aloubet staliadurioù fenikian gant ar C'hresianed hag e voe roet anv Melita d'an enezenn bennañ (diwar liv ar mel a zo hini ar mein-raz marteze).
Gant Kartago e (400 kent Jezuz-Krist) e voe aloubet an enezeg ha goude gant Roma. Pinvidikaat a reas Malta gant ar Romaned pa oa ur municipium hag ur geoded kevredet (foederata civitas). Chom a ra meur a savadur roman da dest levezon vras ar Romaned. E 60e tilestras sant Paol a Darsos war Valta dre zegouezh ur peñse war aodoù Bae Sant-Paol (anvet diwar an darvoud koulz hag an div enezenn a gaver eno). Kontet eo an istor en Lizheroù an Ebestel.
Eus 400 da 900 e kouezhas Malta dindan beli an Impalaeriezh Bizantion, met drastet e voe gant ar Vandaled war a seblant. Aloubet e voe ivez gant an Arabed e 870 hag e weler an dra diwar ar malteg, dezhañ ur substrad arabek gant gerioù italianek, gallek ha saoznek. Arabek eo orin an darn-vuiañ eus an anvioù-lec'h : "Dzira" (djezair = "enez"), "Mdina" (medina = "kêr"), "Marsa" (marsah = "porzh"), "Rabat".
Skarzhet e voe an Arabed e 1090 gant an Normaned ha ganto e teuas ar Gristeniezh en-dro. Rummadoù-roueed all a zeuas da ren ar vro : an Añjeviz, an Hohenstaufen hag an Aragoniz (1287).
Er mare-se e voe staliet noblañs Malta hag e chom implijet 32 ditl.
This article uses material from the Wikipedia Brezhoneg article Malta, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Danvez a c'haller implijout dindan CC BY-SA 4.0 nemet ha notet e vefe ar c'hontrol. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Brezhoneg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.