پێڕستی زانایانی موسڵمان: لیستی زانا موسڵمانەکان
زانا موسڵمانەکان لە ڕابردوودا ڕۆڵێکی بەرچاو و گەورەیان گێڕا لەسەر مێژووی زانست.
بە سەدان زانای موسوڵمان ھەبوون کە کاریگەرییان لەسەر ڕۆژھەڵات و ڕۆژئاوا دروستکردووە و بوونەتە ھۆکار بۆ بەرەو پێش چوونی شارشتانیەتەکان لە سەدەکانی ناوەڕاستدا ئەم پێرستەی خوارەوە بریتییە لە پێرستێکی ناتەواو لە زانا موسوڵمانەکان:
زاناکانی گەردوونناسی و فیزیای ئەستێرەناسی
- سەنەد کوڕی عەلی
- سەدر شەریعە ئەسغەر
- ئیبراھیم ئەلفەزاری
- محەممەد فەزاری
- خەوارزمی، (بیرکاریزان)
- ئەبو مەشعەر بەڵخی (Albumasar)
- ئەحمەد کوڕی کەسیر فەرغانی
- کوڕانی موسا (Ben Mousa)
- مەسلەمەی مەجریتی
- بەتتانی (Albatenius)
- فارابی (Abunaser)
- عەبدولڕەحمان سۆفی
- ئەحمەد کوڕی کەسیر فەرغانی
- ئەبو سەعید جورجانی
- کوشیار گیلانی
- ئەبو جەعفەر خازین
- ئەلمەھانی
- ئەحمەد کوڕی عەبدوڵڵا مەروەزی
- نەیریزی
- ئەبوو حامد ساگانی
- ئەبو نەسر مەنسور
- ئەبوو سەھل قووھی (Kuhi)
- ئەبوو مەحموود خوجەندی
- ئەبو وەفا بوزجانی
- ئیبن یوونس
- ئیبن ھەیسەم (Alhacen)
- ئەبو ڕەیحانی بیرونی
- ئیبن سینا (Avicenna)
- ئیبڕاھیم بن یەحیا زەرقالی
- عومەر خەییام
- عەبدولڕەحمان خازینی
- ئیبن باجە (Avempace)
- ئیبن توفەیل (Abubacer)
- نوورەددین بەتڕوجی
- ئیبن روشد (Averroes)
- ئەلجەزەری
- شەرەفەددینی توسی
- ئەنوەری
- موئەییدەددین ئوردی
- نەسیرەددینی توسی
- قوتبەددین شیرازی
- ئیبن شاتیر
- شەمسەددین سەمەرقەندی
- غیاسەددین کاشانی
- ئولوغ بەگ
- تەقیەددین شامی
- ئەحمەد نەھاوەندی
- ئیبن ئەبی ڕیجال
- جابیر بن ئەفلەح
- مریەم ئوسترلابی
کیمیازانان و کیمیاگەران
- خالید بن یەزید
- جابیر کوڕی حەییان (Geber)، باوکی کیمیا.
- عەبباس بن فیرناس
- کیندی (Alkindus)
- مەسلەمەی مەجریتی
- ئیبن میسکەویە
- ئەبوو ڕەیحانی بیروونی
- ئیبن سینا
- عەبدولڕەحمان خازینی
- نەسیرەددینی تووسی
- ئیبن خەلدوون
- سەلیموززەمان سدیقی
- ئەلخەواریزمی، زانستی جەبر، (بیرکاری)
- ئەحمەد زوەیل، خەڵاتی نۆبڵ لە کیمیا، ١٩٩٩.
- موستەفا سەید
- عەبدولقەدیر خان
- عەتائوڕڕەحمان
- عومەر یاغی
- جەلدەکی
- توغرائی
زاناکانی ئابووری و کۆمەڵایەتی
- ئەبووحەنیفە (٦٩٩-٧٦٧)، زانای فیقھی ئیسلامی.
- ئەبوو یوسف (٧٣١-٧٩٨)، زانای فیقھی ئیسلامی.
- قابوس بن وشمەگیر (d. 1012)، ئابوورزان
- ئەبووڕەیحانی بیروونی (٩٧٣-١٠٤٨)، بە یەکەم ئادەمیزادناس دادەنرێت، ھەروەھا باوکی ھیندناسی (indology).
- ئیبن سینا (٩٨٠-١٠٣٧)، ئابوورزان
- ئیبن میسکەویە (d.1030)، ئابوورزان
- غەزالی (١٠٥٨-١١١١)، ئابوورزان
- ماوەردی (١٠٧٥-١١٥٨)، ئابوورزان
- نەسیرەددینی تووسی (١٢٠١-١٢٧٤)، ئابوورزان
- ئیبن نەفیس (١٢١٣-١٢٨٨)، sociologist
- ئیبن تەیمییە (١٢٦٣-١٣٢٨)، ئابوورزان
- ئیبن خەلدوون (١٣٣٢-١٤٠٦)، پێشەنگی زانستە کۆمەڵایەتییەکان وەکو دیمۆگرافیا، مێژووی کلتووری، (historiography) "خوێندن و مەنھەجی مێژوونووسانە"، فەلسەفەی مێژوو، کۆمەڵناسی، ھەروەھا ئابوورزانی.
- تەقیەددین مەقریزی (١٣٦٤-١٤٤٢), ئابوورزان
- ئەختەر حەمید خان، زانایەکی کۆمەڵایەتیی پاکستانی، پێشەنگ لە (Microcredit).
- موحەممەد یونس، براوەی خەڵاتی نۆبڵ، ئابوورزانی بەنگلادیش، پێشەنگ لە (Microfinance).
- شا عەبدولحەننان، پێشەنگی دامەزراندنی بانکی ئیسلامیی لە باشووری ئاسیا.
- مەحبوبولحەق، ئابوورزانێکی پاکستانی، گەشەپێکەری بنەمای پەرەسەندنی مرۆڤی و دامەرێنەری (Human Development Report).
زاناکانی جوگرافیا و زانستی زەوی
- مەسعودی، "ھێرۆدۆتی عەرەبەکان" ھەروەھا پێشەنگی جوگرافیای مێژوویی.
- ئەحمەد کوڕی جەزار
- عەلی بن ڕیزوان
- ئیدریسی، (نەخشەکێشیش بوو).
- ئیبن فەزڵان
- ئەبوو ڕەیحان بیروونی، باوکی جیۆدیزیا، یەکەم جیۆلۆجی و یەکەم ئادەمیزادناس (Anthrologist).
- ئیبن سینا
- عەبدولڵەتیف بەغدادی (نووسەری سەدەکانی ناوەڕاست)
- ئیبن ڕوشد
- ئیبن نەفیس
- ئیبن جوبەیر
- ئیبن بەتووتە
- ئیبن خەلدوون
- پیری ڕئیس
- ئەولیا چەلەبی
- ئەحمەد بن ماجد
- ئیستەخری
- ئیبن فەزڵان
بیرکاریزانان
- حەجاج کوڕی یوسف کوڕی مەتەر
- عەلی قوشچی
- خالید بن یەزید (Calid).
- محەممەد کوڕی مووسا ئەلخوارزمی دانەری جەبر و ئەلگۆریتم.
- عەبدولحەمیدی کوڕی تورک
- ئەبولحەسەن قەڵسادی (١٤١٢-١٤٨٢)، پێشڕەو لە (Symbolic Algebra).
- ئەبوو کامل
- عەبباس بن سەعید جەوھەری
- کیندی (Alkindus)
- کوڕانی مووسا (Ben Mousa)
- ئەلمەھانی
- ئەحمەد کوڕی یوسف
- مەسلەمەی مەجریتی
- بەتتانی (Albatenius)
- فارابی (Abunaser)
- نەیریزی
- ئەبو جەعفەر خازین
- ئیخوان سەفا
- ئەبوو حامد ساگانی
- ئەبوو سەھل قووھی
- ئەبوو مەحموود خوجەندی
- ئەبوو وەفا بووزجانی
- ئیبن سەھل
- سیجزی
- ئیبن یونسی میسری
- ئەبوو نەسڕ مەنسووڕ
- کوشیار گیلانی
- ئەلکەرەجی
- ئیبن ئەلھەیسەم (Alhacen/Alhazen)
- بیروونی
- ئیبن تاھیر بەغدادی
- عەلی کوڕی ئەحمەد نەسەوی
- ئیبن موعاز جەییانی
- ئیبڕاھیم بن یەحیا زەرقالی (Arzachel)
- ئەلموئتەمەن بن ھوود
- عومەر خەییام
- عەبدولڕەحمان خازینی
- ئیبن باجە (Avempace)
- غەزالی (Algazel)
- ئیبن بەنا مەڕاکوشی
- سەموئال بن یەحیا مەغریبی
- ئیبن ڕوشد
- ئیبن سینا
- ئیسحاق بن حونەین
- ئیبن شاتیر
- ئەبوو مەشعەر بەڵخی (Albumasar)
- غیاسەددین کاشانی
- کەمالەددین فارسی
- موحیەددین مەغریبی
- موئەییەدەددین ئوردی
- موحەممەد باقر یەزدی
- نەسیرەددینی تووسی، ماتماتیکزان و فەیلەسووفی فارسی، سەدەی ١٣یەم.
- قازی زادە ڕوومی
- قوتبەددین شیرازی
- شەمسەددین سەمەرقەندی
- شەرەفەددینی تووسی
- تەقیەددین شامی
- ئولوغ بەگ
زیندەوەرزانان و دەروونناسان
- ئیبن سیرین (٦٥٤–٧٢٨)، نووسەرێکی خەون و لێکدانەوەی خەونەکانە.
- کیندی (Alkindus)، پێشەنگی چارەسەرکردنی دەروونی و چارەسەرکردن بە مۆسیقا.
- ئیبن ڕەببەن تەبەری, پێشەنگی دەروونپزیشکی، و سایکۆلۆژیای چارەسەری
- ئەبوو زەید بەلخی, پێشەنگی درووستی عەقڵی، دەروونناسی پزیشکیی، دەروونزانی فێربوونی، چارەسەری فێربوونی، دەروونزانی لەش و نەخۆشی جەستەیی دەروونی
- فارابی (Alpharabius)، پێشەنگی دەرووزنزانی کۆمەڵایەتی و ھۆشیاری.
- ئیبن مەجوسی (Haly Abbas)،پێشەنگی neuroanatomy, neurobiology and neurophysiology
- ئەبولقاسم زەھراوی (Abulcasis), pioneer of neurosurgery
- ئیبن ئەلھەیسەم (Alhazen), founder of experimental psychology, psychophysics, phenomenology and visual perception
- بیروونی, pioneer of reaction time
- ئیبن سینا (Ibn Sina), pioneer of neuropsychiatry, thought experiment, self-awareness and self-consciousness
- ئیبن زوھر (Avenzoar), pioneer of neurology and neuropharmacology
- ئیبن ڕوشد, pioneer of پارکینسۆن
- ئیبن توفەیل, pioneer of tabula rasa and nature versus nurture
- Mir Sajad,Neuroscientist and pioneer in neuroinflammation and neurogenesis.
پزیشک و نەشتەرگەرەکان
- خالید بن یەزید (Calid)
- Shapur ibn Sahl (d. 869), pioneer of pharmacy and pharmacopoeia
- Al-Kindi (Alkindus) (801-873), pioneer of pharmacology
- Abbas Ibn Firnas (Armen Firman) (810-887)
- Al-Jahiz, pioneer of natural selection
- Ali ibn Sahl Rabban al-Tabari, pioneer of medical ئینسایکڵۆپیدیا
- Ahmed ibn Sahl al-Balkhi
- Ishaq bin Ali al-Rahwi (854–931), pioneer of peer review and medical peer review
- فارابی (Alpharabius)
- ئەحمەد کوڕی جەزار (circa 898-980)
- Abul Hasan al-Tabari - physician
- Ali ibn Sahl Rabban al-Tabari - physician
- ئیبن مەجوسی (d. 994), pioneer of obstetrics and perinatology
- Abu Gaafar Amed ibn Ibrahim ibn abi Halid al-Gazzar (10th century), pioneer of dental restoration
- Abu al-Qasim al-Zahrawi (Abulcasis) - father of modern surgery, and pioneer of neurosurgery, craniotomy, hematology and dental surgery
- ئیبن ئەلھەیسەم (Alhacen), pioneer of eye surgery, visual system and visual perception
- Abū Rayhān al-Bīrūnī
- ئیبن سینا (Ibn Sina) (980-1037) - father of modern پزیشکی, founder of Unani medicine, pioneer of experimental medicine, evidence-based medicine, pharmaceutical sciences, clinical pharmacology, aromatherapy, pulsology and sphygmology, and also a philosopher
- Hakim Syed Zillur Rahman, physician of Unani medicine
- Ibn Miskawayh
- ئیبن زوھر (Avenzoar) - father of experimental surgery, and pioneer of experimental توێکاری, experimental فیزیۆلۆژیا, human dissection, autopsy and tracheotomy
- ئیبن باجە (Avempace)
- ئیبن توفەیل (Abubacer)
- ئیبن ڕوشد
- ئیبن بەیتار
- ئیبن جەزلە
- نەسیرەددینی تووسی
- ئیبن نەفیس (1213–1288), father of circulatory physiology, pioneer of circulatory توێکاری, and founder of Nafisian anatomy, فیزیۆلۆژیا, pulsology and sphygmology
- Ibn al-Quff (1233–1305), pioneer of embryology
- Kamāl al-Dīn al-Fārisī
- Ibn al-Khatib (1313–1374)
- Mansur ibn Ilyas
- Saghir Akhtar - pharmacist
- Syed Ziaur Rahman, pharmacologist
- Toffy Musivand
- Muhammad B. Yunus, the "father of our modern view of fibromyalgia"
- Sheikh Muszaphar Shukor, pioneer of biomedical research in space
- Hulusi Behçet, known for the discovery of نەخۆشیی بەھجەت
- Gazi Yaşargil, the founder of microneurosurgery
- Ibrahim B. Syed - radiologist
- Mehmet Öz, cardiothoracic surgeon
- Abdul Qayyum Rana, Neurologist known for his work on Parkinson's disease
فیزیازانان و ئەندازیاران
- کوڕانی مووسا
- جەعفەر موحەممەد کوڕی موسا کوڕی شاکر
- ئەحمەد کوڕی موسا کوڕی شاکر
- حەسەن کوڕی موسا کوڕی شاکر
- عەبباس بن فیرناس
- Al-Saghani, 10th century
- ئەبوو سەھل قووھی
- ئیبن سەھل
- ئیبن یونسی میسری, سەدەی دەیەم.
- ئەلکەرەجی، سەدەی دەیەم.
- ئیبن ئەلھەیسەم (Alhacen), 11th century عێراقi scientist, father of ئۆپتیک, pioneer of پێڕەوی زانستی and experimental physics, considered the "first زانستیار"
- Abū Rayhān al-Bīrūnī, 11th century, pioneer of experimental mechanics
- ئیبن سینا، سەدەی یازدەیەم.
- عەبدولڕەحمان خازینی، سەدەی دوازدەیەم.
- ئیبن باجە (Avempace), 12th century
- ئیبن مەلکا بەغدادی، سەدەی دوازدە.
- ئیبن ڕوشد, 12th century Andalusian mathematician, philosopher and medical expert
- ئەلجەزەری, 13th century civil engineer, father of robotics,
- نەسیرەددینی تووسی, 13th century
- قوتبەددین شیرازی, 13th century
- کەمالەددین فارسی, 13th century
- ئیبن شاتیر, 14th century
- تەقیەددین شامی, 16th century
- ھەزارفەن ئەحمەد چەلەبی, 17th century
- لاگاری حەسەن چەلەبی, 17th century
- شەیخ دین موحەممەد، 18th century
- فەزڵوڕڕەحمان خان، 20th century Bangladeshi mechanician
- مەحموود حیسابی, 20th century Iranian physicist
- عەلی جوان, 20th century Iranian physicist
- ئەبووبەکر زەینەلعابدین عەبدولکەلام، Indian aeronautical engineer and nuclear scientist
- مەھران کاردار، Iranian theoretical physicist
- کامران وەفا, Iranian mathematical physicist
- Abdel Nasser Tawfik, Egyptian-born German particle physicist
- مونیر نایفە، Palestinian-American particle physicist
- موحەممەد عەبدولسەلام، Pakistani Theoretical Physicist, First Muslim scientist Nobel Laureate
- ڕیازوددین (فیزیکزان)، Pakistani theoretical physicist
- عەبدولقەدیر خان، Pakistani nuclear scientist
- عەلی موستەفا موشەرەفە، Egyptian nuclear physicist
- سەمیرە مووسا, Egyptian nuclear physicist
- مونیر ئەحمەد خان، Father of Pakistan's nuclear program
- شەھید حوسەین بۆخاری، Pakistani researcher in the field of parallel and distributed computing
- کەریم کەریمۆڤ، a founder of Soviet space program, a lead architect behind first human spaceflight (Vostok 1), and the lead architect of the first space stations (Salyut and Mir)
- فاروق ئەلباز، a ناسا scientist involved in the first Moon landings with the Apollo program
زاناکانی ڕامیاری
- سەید قوتب
- موحەممەد باقر سەدڕ
- ئەبوو ئەعلا مەودوودی
- حەسەن عەبدوڵڵا توڕابی
- حەسەن بەنا
- موحەممەد حەسەنەین ھەیکەل
- موحەممەد عەبدولموقتەدر خان
- ڕاشد غەنووشی
- ئەبولکەلام ئازاد
پەراوێزەکان
This article uses material from the Wikipedia Soranî / کوردی article پێڕستی زانایانی موسڵمان, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ناوەرۆک لەبەردەستە لەژێر CC BY-SA 4.0دا، مەگەر پێچەوانەی وترابێ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Soranî / کوردی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.