Цяце́рын — вёска ў Беларусі, на беразе Цяцерынскага вадасховішча.
Цэнтар сельсавету Круглянскага раёну Магілёўскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 477 чалавек. Знаходзіцца за 9 км на поўдзень ад Круглага, за 31 км ад чыгуначнай станцыі Талачын; каля аўтамабільнай дарогі Бялынічы — Шклоў.
Цяцерын лац. Ciacieryn | |
Цяцерынская ГЭС | |
Краіна: | Беларусь |
Вобласьць: | Магілёўская |
Раён: | Круглянскі |
Сельсавет: | Цяцерынскі |
Вышыня: | 171 м н. у. м. |
Насельніцтва: | 477 чал. (2010) |
Часавы пас: | UTC+3 |
Тэлефонны код: | +375 2234 |
Паштовы індэкс: | 213195 |
Нумарны знак: | 6 |
Геаграфічныя каардынаты: | 54°9′21.3″ пн. ш. 29°45′40.1″ у. д. / 54.155917° пн. ш. 29.761139° у. д. 29°45′40.1″ у. д. / 54.155917° пн. ш. 29.761139° у. д. |
± Цяцерын | |
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы |
Цяцерын — даўняе мястэчка гістарычнай Аршаншчыны (частка Віцебшчыны), старажытны замак Вялікага Княства Літоўскага.
Упершыню Цяцерын упамінаецца ў «Сьпісе рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх» (1390-я гады). За вялікім князем Вітаўтам, у 1-й трэці XV ст. паселішча з воласьцю знаходзілася ў валоданьні князя Лугвена (Сямёна) Альгердавіча. У 1430 годзе ўпамінаецца ў акце ўзьвядзеньня Сьвідрыгайлы на сталец ВКЛ. У дакумэнце за 1468 год значыцца «дань медовая Тетеринская» Ануфрыеўскаму манастыру каля Амсьціслава.
У 1501 годзе вялікі князь Аляксандар перадаў двор Цяцерын зь сёламі на рацэ Друці сваёй жонцы Алене. Пазьней ім валодалі князі Мсьціслаўскія, Збараскія, Сапегі (у 1624 годзе ў валоданьні Льва Сапегі), Агінскія. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў мястэчка ўвайшло ў склад Аршанскага павету Віцебскага ваяводзтва.
У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Цяцерын апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Магілёўскім павеце Магілёўскай губэрні. Расейскія ўлады адабралі мястэчка ў Агінскіх і перадалі фэльдмаршалу Салтыкову. Пазьней яно разам зь некалькімі вёскамі перайшло да Ёсіфа Ліпскага.
На 1846 год у Цяцерыне было 102 двары, на 1848 год — 66 двароў. На 1860 год у мястэчку было 78 двароў, дзейнічалі 3 царквы і юдэйскі малітоўны дом, працаваў бровар. У 1864 годзе расейскія ўлады з мэтай маскалізацыі колішняга Вялікага Княства Літоўскага адкрылі ў Цяцерыне народную вучэльню. На 1897 год у мястэчку было 94 двары, дзейнічалі царква і сынагога, працавалі народная і рамесная вучэльні, царкоўна-прыходзкая школа, фэльчарска-акушэрскі пункт, крэдытнае таварыства, пошта, крама; існавалі аднайменныя маёнтак і млын (5 двароў). У 1912 годзе адкрылася сельская рамесная навучальная майстэрня.
За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Цяцерын занялі войскі Нямецкай імпэрыі.
25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Цяцерын абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. У сакавіку 1924 году Цяцерын вярнулі БССР, дзе ён стаў цэнтрам сельсавету Круглянскага раёну. На 1926 год у мястэчку было 148 двароў, працавалі школа 1-й ступені, фэльчарска-акушэрскі пункт, бібліятэка, хата-чытальня (з 1924 году), народны дом, крама. У 1928 годзе статус Цяцерына панізілі да вёскі. На 1940 год у вёсцы было 129 двароў. У Другую сусьветную вайну з 1941 да 1944 году Цяцерын знаходзіўся пад акупацыяй Трэцяга Райху
У 1956 годзе ў Цяцерыне збудавалі гідраэлектрастанцыю. На 2001 год у вёсцы было 195 двароў.
У Цяцерыне працуюць сярэдняя школа, лякарня, паліклініка, дом культуры, бібліятэка, камбінат побытавага абслугоўваньня і пошта.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Цяцерын, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.