Сьпіс рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх — гістарычна-геаграфічны твор канца XIV ст., у якім зьмяшчаецца пералік рускіх гарадоў Усходняй Эўропы, часам з кароткімі тлумачэньнямі (колькі ў іх «каменных сьцен» і на якой рацэ яны стаяць).
Гарады падзяляюцца на групы: баўгарскія і валаскія, польскія (падольскія), кіеўскія, валынскія, літоўскія, смаленскія, разанскія, залескія. Разам пералічваецца 358 гарадоў.
«Сьпіс» захаваўся ў складзе рускіх летапісаў сярэдзіны XV — пачатку XVII ст. Мяркуецца, што ён складаўся ў канцылярыі мітрапаліта кіеўскага і ўсяе Русі Кіпрыяна на аснове больш раньніх сьпісаў і адлюстроўвае населеныя пункты, падначаленыя ўладзе праваслаўнага («рускага») мітрапаліта.
Беларускія гарады ў асноўным улучаюцца ў разьдзел «літоўскія гарады». У «Сьпісе» ўпершыню ўпамінаюцца беларускія месты і мястэчкі Горваль, Лоск, Магілёў, Стрэшын, Цяцерын. Падзел усходнеславянскіх гарадоў на групы адлюстроўвае, відаць, палітычныя межы больш раньняга часу.
«Сьпіс» мае вялікае значэньне дзеля гістарычна-геаграфічных дасьледаваньняў, вывучэньня палітычнай гісторыі і зьмяненьня межаў ва Ўсходняй Эўропе ў XIV стагодзьдзі.
баўгарскія
валаская
падольскія
кіеўскія
валынскія
літоўскія
смаленскія
разанскія
цьвярскія
залескія
Арыгінальнае напісаньне | І Наўгародзкі летапіс | ІV Наўгародзкі летапіс | Васкрасенскі летапіс | Горад |
---|---|---|---|---|
баўгарскі | Видычевъ град | Відын | ||
баўгарскі | Мдинъ | Відын | ||
баўгарскі | Терновъ | Вялікае Тырнава | ||
баўгарскі | Дрествинъ | Сілістра | ||
баўгарскі | Дичинъ | Мачын | ||
баўгарскі | Килиа | Старая Кілія | ||
баўгарскі | Новое село | Новая Кілія | ||
баўгарскі | Аколякра | Каліакра | ||
баўгарскі | Карна | Екрэне | ||
баўгарскі | Каварна | Каварна | ||
валаскі | Бѣлъгород | Белгарад-Днястроўскі | ||
валаскі | Чернъ на Прутѣ | Чарнаўцы | ||
валаскі | Ясьскыи торгъ на Прутѣ | Ясы | ||
валаскі | Романовъ торгъ на Молдовѣ | Раман | ||
валаскі | Нѣмѣчь в горахъ | Пьятра-Нямц | ||
валаскі | Корочюновъ каменъ | Крачуна | ||
валаскі | Сочява | Сучава | ||
валаскі | Серетъ | Сірэт | ||
валаскі | Баня | Бая | ||
валаскі | Чечюнь | Чэчунь | ||
валаскі | Коломыя | Каламыя | ||
валаскі | Городокъ на Черемошѣ | Хмялёў | ||
валаскі | Хотѣнь на Днѣстрѣ | Хацін | ||
падольскі | Камянец | Камянец-Падольскі | ||
падольскі | Иловечь | Ілаў | ||
падольскі | Браслаль | Брацлаў | ||
падольскі | Соколечь | Саколец | ||
падольскі | Звенигород | Дзьвянігарад | ||
падольскі | Черкасы | Чаркасы | ||
падольскі | Черленъ | каля Збаражу | ||
падольскі | Новыи городок | |||
падольскі | Вѣничя | Віньніца | ||
падольскі | Скала | Скала-Падольская | ||
падольскі | Бакота | Бакота | ||
кіеўскі | Дверенъ на Ршы | Дзьверы | ||
кіеўскі | Корсунь | Корсунь | ||
кіеўскі | Треполь на Днепрѣ | Трыпольле | ||
кіеўскі | Каневъ | Канеў | ||
кіеўскі | Глинескъ | Глінск | ||
кіеўскі | Переяславль Русскыи | Пераяслаў | ||
кіеўскі | Юрьевъ | Юр'еў | ||
кіеўскі | Пересѣченъ | Перасечан | ||
кіеўскі | Василевъ на Стугнѣ | Васількаў | ||
кіеўскі | Бѣлъгород на Рпенѣ | Белгарад-Кіеўскі | ||
кіеўскі | Чернъгород | Чарнагародка | ||
кіеўскі | Киевъ | Кіеў | ||
кіеўскі | Вышегород | Вышгарад | ||
кіеўскі | Милославици | Мілаславічы, цяпер Выгураўшчына, Траешчына (раёны Кіева) | ||
кіеўскі | Тмуторокань | Тмутаракань | ||
кіеўскі | Острѣчьскыи | Асьцёр | ||
кіеўскі | на Деснѣ Черниговъ | Чарнігаў | ||
кіеўскі | Омѣлники | Амельнік | ||
кіеўскі | Сновескъ | Сноўск | ||
кіеўскі | Брянескъ | Бранск | ||
кіеўскі | Ростовець | Растовец | ||
кіеўскі | Унеятинъ | Ягняцін | ||
кіеўскі | Новгород СѢверьскыи | Ноўгарад-Северскі | ||
кіеўскі | Трубческъ | Трубчэўск | ||
кіеўскі | Путивль на Сѣми | Пуціўль | ||
кіеўскі | Рылескъ | Рыльск | ||
кіеўскі | Курескъ на Тускорѣ | Курск | ||
кіеўскі | Коршовъ на Соснѣ | Коршаў | ||
кіеўскі | На Сулѣ Сьнепород | Сьнепарад | ||
кіеўскі | Съкнятин | Сьніцін | ||
кіеўскі | Грошинъ | Гарошына | ||
кіеўскі | Чемесовъ | |||
кіеўскі | Утѣшковъ | |||
кіеўскі | Синеч | Сенча | ||
кіеўскі | Кляпечь | Клепачы | ||
кіеўскі | Роменъ | Ромны | ||
кіеўскі | Ковыла | |||
кіеўскі | Варона | Варанок | ||
кіеўскі | Салъ | |||
кіеўскі | Песьи кости | |||
кіеўскі | Хотѣнь | Хоцень | ||
кіеўскі | на ПьслѢ Ничян | |||
кіеўскі | Городище | |||
кіеўскі | Лошици | |||
кіеўскі | Биринъ | Бурынь | ||
кіеўскі | Жолважь | |||
кіеўскі | На ВоръсклѢ Хотмышль | Хотмыжск | ||
кіеўскі | Чечерескъ | Чачэрск | ||
кіеўскі | Тетеринъ | Цяцерын | ||
кіеўскі | Попова гора | Папова Гара | ||
кіеўскі | Пропошескъ | Прапойск | ||
кіеўскі | Дроковъ | Дрокаў | ||
кіеўскі | Гомии | Гомель | ||
кіеўскі | Рѣчиця | Рэчыца | ||
кіеўскі | Могилевъ | Магілёў | ||
кіеўскі | Быховъ | Стары Быхаў | ||
кіеўскі | Лучинъ | Лучын | ||
кіеўскі | Рогачевъ | Рагачоў | ||
кіеўскі | Стрѣшинъ | Стрэшын | ||
кіеўскі | Любеч | Любеч | ||
кіеўскі | Навозъ | |||
кіеўскі | на ПрипетѢ Чернобыль | Чарнобыль | ||
кіеўскі | Копыль | Капыль | ||
кіеўскі | Мозырь | Мазыр | ||
кіеўскі | Переровъ | Перароў | ||
кіеўскі | Смѣдинъ | Сьнядзін | ||
кіеўскі | Туровъ | Тураў | ||
кіеўскі | на Метлици Ивановъ | |||
кіеўскі | Вручии | Оўруч | ||
кіеўскі | Житомель | Жытомір | ||
кіеўскі | Коречь | Корац | ||
валынскі | Степань на Горыни | Стэпань | ||
валынскі | Остро | Астрог | ||
валынскі | Хороборь | |||
валынскі | Луческъ великыи на Стырѣ | Луцак | ||
валынскі | Ивань | Іван | ||
валынскі | на ИквѢ Кременець | Крамянец | ||
валынскі | Белзъ | Белз | ||
валынскі | Дубичи | Дубна | ||
валынскі | Теребовль | Церабоўля | ||
валынскі | Любно | Любамль | ||
валынскі | Зудечевъ | Жыдачаў | ||
валынскі | Холмъ | Холм | ||
валынскі | на рѢцѢ Солонои Изборско | |||
валынскі | Лвовъ великии | Львоў | ||
валынскі | Волынь на Бугу | Валынь | ||
валынскі | Володимерь | Уладзімер | ||
валынскі | Дорогобучь | Дарагабуж | ||
валынскі | Перемышль | Перамышаль | ||
валынскі | Перемиль | Пераміль | ||
валынскі | Галичь | Галіч | ||
валынскі | Самъборъ | Самбар | ||
валынскі | Четвертня | Чатвяртня | ||
валынскі | Черторыескъ | Чартарыйск | ||
валынскі | Пинескъ на Пинѣ | Пінск | ||
валынскі | Воробѣескъ на Струменѣ | |||
валынскі | Берестии | Берасьце | ||
валынскі | Брынескъ | Бранск | ||
валынскі | Колывань | Клевань | ||
валынскі | Серенескъ | Сернікі | ||
валынскі | Свинескъ | |||
літоўскі | Случескъ | Слуцак | ||
літоўскі | Городець на Немнѣ | Горадня | ||
літоўскі | Мереч | Мерач | ||
літоўскі | Клѣческъ | Клецак | ||
літоўскі | Керновъ | Кернаў | ||
літоўскі | Ковно | Коўна | ||
літоўскі | Вилкомирье | Вількамір | ||
літоўскі | Моишогола | Майшагола | ||
літоўскі | Вилно | Вільня | ||
літоўскі | Трокы | Старыя Трокі | ||
літоўскі | новыи Трокы на езерѣ | Трокі | ||
літоўскі | Мѣдники каменъ | Меднікі | ||
літоўскі | Кревъ каменъ | Крэва | ||
літоўскі | Лошескъ | Лоск | ||
літоўскі | Голшаны | Гальшаны | ||
літоўскі | Березуескъ | Беразуйск | ||
літоўскі | Дрютескъ | Друцак | ||
літоўскі | Немиза | |||
літоўскі | Рша каменъ | Ворша | ||
літоўскі | Горволь | Горваль | ||
літоўскі | Свислочь | Сьвіслач | ||
літоўскі | Лукомль | Лукомаль | ||
літоўскі | Логоско | Лагойск | ||
літоўскі | Полтескъ на Двинѣ и на Полотѣ | Полацак | ||
літоўскі | Видбескъ | Віцебск | ||
літоўскі | Новыи городок Литовьскыи | Наваградак | ||
літоўскі | Оболчи | Абольцы | ||
літоўскі | Лебедевъ | Лебедзева | ||
літоўскі | Борисовъ | Барысаў | ||
літоўскі | Лида | Ліда | ||
літоўскі | Пуня | Пуня | ||
літоўскі | Любутескъ | Любуцак | ||
літоўскі | Перелаи | Пералая | ||
літоўскі | Родно | Радунь | ||
літоўскі | Мѣнескъ | Менск | ||
літоўскі | Мченескъ | Мцэнск | ||
літоўскі | Ижеславль | Заслаўе | ||
літоўскі | Торопець древянъ | Таропец | ||
літоўскі | Городно | |||
літоўскі | Мащинъ | Машчыны | ||
літоўскі | Бѣлаа | Белы | ||
літоўскі | Морева | |||
літоўскі | Воротынескъ | Варатынск | ||
літоўскі | Шернескъ | Серанск | ||
літоўскі | Девягорескъ | Дзівагорск | ||
літоўскі | Кпертуевъ | |||
літоўскі | Въстёбачерь | |||
літоўскі | Божескъ | |||
літоўскі | Мѣзескъ | Мезецак | ||
літоўскі | Мѣщескъ | Мяшчоўск | ||
літоўскі | Масалескъ | Масальск | ||
літоўскі | Онузѣ | |||
літоўскі | Оболенеглін | Абаленск | ||
літоўскі | Сутѣскъ | |||
літоўскі | Ясенець | Ясенкі каля Вялікае Балынтава, Калуская вобласьць | ||
літоўскі | Острѣе | Востры | ||
літоўскі | Микулинъ | Мікулін | ||
літоўскі | Стародубъ на Ланѣ | Старадуб | ||
літоўскі | Мьглинъ | Мглін | ||
літоўскі | Кричевъ | Крычаў | ||
літоўскі | Козелескъ | Казельск | ||
літоўскі | Рыбческъ | |||
літоўскі | Словѣнескъ | |||
літоўскі | Серпѣескъ | Сярпейск | ||
літоўскі | Голотическъ | Галацічаск | ||
літоўскі | Шюмескъ | Шумск | ||
літоўскі | Олешескъ | |||
літоўскі | Муравинъ | |||
літоўскі | Деревескъ | |||
літоўскі | Изборескъ | Ізборск | ||
літоўскі | Вѣверескъ | |||
літоўскі | Мерескъ | |||
літоўскі | Пустаа Ржова, на Волгѣ | Ржэў | ||
літоўскі | Мелечя | |||
літоўскі | Селукъ | Усялуг | ||
літоўскі | Въсьвято | Усьвяты | ||
літоўскі | Зижеч | Жыжац | ||
літоўскі | Ерусалимь | |||
літоўскі | Ржищевъ | Рэжыца | ||
літоўскі | Бѣлобережье | Krіevu Balbāržі (?) | ||
літоўскі | Самара | |||
літоўскі | Броницаревъ | Магчыма, гэта два гарады — Lіelborne і Эрсыка (Царград) | ||
літоўскі | Осѣченъ | Асечан | ||
літоўскі | Рясна | Расна | ||
літоўскі | Туръ | Пагост Туры за 25 км на ўсход ад Тарапцу | ||
літоўскі | Копорье на Порозѣ | |||
літоўскі | Карачевъ | Карачаў | ||
літоўскі | Торус | Сяло Тарусы на рацэ Малы Туд | ||
літоўскі | Тудъ | Туд | ||
літоўскі | Сижка | Сіжка | ||
літоўскі | Горышонъ | Гарышын | ||
літоўскі | Лукы | Пагост Лукама на Волзе (?) | ||
смаленскі | Смолнескъ на Днепрѣ | Смаленск | ||
смаленскі | Елно на Имѣ | Ельня | ||
смаленскі | Вязма | Вязьма | ||
смаленскі | Дорогобужь | Дарагабуж | ||
смаленскі | Мьстиславеч | Мсьціславец | ||
смаленскі | Мстиславъ на Вехрѣ | Амсьціслаў | ||
смаленскі | Оболенескъ | Абаленск | ||
смаленскі | Козелескъ | Казлоў | ||
смаленскі | Вятическъ | Вяцічаск | ||
смаленскі | Ржавескъ | Вержаўск | ||
разанскі | Рязань | Старая Разань | ||
разанскі | новыи городок Олговъ на усть Пронѣ | Новы Ольгаў | ||
разанскі | Пронескъ | Пронск | ||
разанскі | Торческъ | |||
разанскі | Воино | Воіна | ||
разанскі | Шиловъ | Шылаў | ||
разанскі | Старыи Лвовъ | Льгова | ||
разанскі | Глѣбовъ | Глебава-Гарадзішча | ||
разанскі | Зарѣческъ | Спаск-Разанскі (?) | ||
разанскі | Переяславль на Трубежѣ | Разань | ||
разанскі | Михаиловъ | Міхайлаў | ||
разанскі | Перевитескъ | Перавіцк | ||
разанскі | Шипино | |||
разанскі | Ростиславль | Расьціслаўль-Разанскі | ||
разанскі | Веневъ | Вянёў | ||
разанскі | Тѣшиловъ | Цешылаў | ||
разанскі | Крилатескъ | |||
разанскі | Неринескъ | Нераціна | ||
разанскі | Кулатескъ | Колцеск | ||
разанскі | Рославль Польскыи | Рослаўль-Польскі (Яснагорск) | ||
разанскі | Свинескъ | Свінчус (?) | ||
разанскі | Новгородок на Осетрѣ | Зарайск | ||
разанскі | Бобруескъ | гарадзішча на поўнач ад Болахава | ||
разанскі | Дубечинъ | |||
разанскі | на Плавѣ Микитинъ | Крапіўна | ||
разанскі | Вердеревъ | Вердзерава | ||
разанскі | Ломихвостъ | Скопін (?) | ||
разанскі | Въ верхъ Доне Дубокъ | Дубкі | ||
разанскі | Корникѣ | Вянёўскі раён Тульскай вобласьці | ||
разанскі | Урюпескъ | Урупінск | ||
залескі | Мещерьское | Касімаў | ||
залескі | Камена могыла на Дъснѣ | |||
залескі | Муромъ на Оцѣ | Мурам | ||
залескі | Стародубъ Вочьскыи | Старадуб-Воцкі | ||
залескі | Стародубъ на Клязмѣ | Старадуб-на-Клязьме | ||
залескі | Ярополче | Яраполч-Залескі | ||
залескі | Гороховец | Гарахавец | ||
залескі | Бережечь | Беражэц | ||
залескі | Новгород Нижнии | Ніжні Ноўгарад | ||
залескі | Куръмышь на Сурѣ | Курмыш | ||
залескі | Вятка | Вятка | ||
залескі | Городець | Гарадзец | ||
залескі | Юрьевеч | Юр’явец | ||
залескі | Унжа | Унжа | ||
залескі | Плесо | Плёс | ||
залескі | Кострома | Кастрама | ||
залескі | Устьюгъ | Вялікі Ўсьцюг | ||
залескі | Вологда | Волагда | ||
залескі | на Бѣлѣ озерѣ два городка | Белаазёрск | ||
залескі | на Молозѣ Городець | Малога | ||
залескі | Ярославль | Яраслаўль | ||
залескі | Ростовъ | Растоў Вялікі | ||
залескі | Юрьевъ Польскыи | Юр’еў-Польскі | ||
залескі | Мстиславль | Мсьціслаўль | ||
залескі | Суждаль | Суздаль | ||
залескі | Шумьскыи | Шуя (?) | ||
залескі | Несвѣжьскыи | |||
залескі | Боголюбое | Багалюбава | ||
залескі | Володимерь | Уладзімір-на-Клязьме | ||
залескі | Клѣщинъ | Клешчын | ||
залескі | Переяславль | Пераслаўль-Залескі | ||
залескі | Дмитровъ | Дзьмітраў | ||
залескі | Москва каменъ | Масква | ||
залескі | Можаескъ | Мажайск | ||
залескі | Звенигород | Зьвянігарад | ||
залескі | Волокъ Ламьскыи | Валакаламск | ||
залескі | Руза | Руза | ||
залескі | Коломно на Оцѣ | Каломна | ||
залескі | Романовъ | Тутаеў | ||
залескі | Серпоховъ | Серпухаў | ||
залескі | Новыи городок | Гарадзішча «Спас-Гарадзец» каля вёскі Юраціна | ||
залескі | Лужа | Малаяраславец | ||
залескі | Боровескъ | Бароўск | ||
залескі | Болонескъ | Забалоньне (?) | ||
залескі | Одоевъ | Адоеў | ||
залескі | Любутескъ | Любуцк | ||
залескі | Новосиль | Навасіль | ||
залескі | Курескъ | Курск | ||
залескі | Верея на Поротвѣ | Вярэя | ||
залескі | Новгородок | |||
залескі | Галичь | Галіч-Мерскі | ||
залескі | Кличень | Клічан | ||
залескі | Ржова | Ржэў | ||
залескі | Бѣжицкыи вѣрхъ | Бежацкі Верх | ||
залескі | Новгород Великии | Вялікі Ноўгарад | ||
залескі | Ладога каменъ | Старая Ладага | ||
залескі | Орѣшекъ | Арэшак | ||
залескі | Корѣльскыи | Каржла | ||
залескі | Тиверьскии | Ціверск | ||
залескі | за Волоком на Колмогорах | Халмагоры | ||
залескі | Въ Ѣмцѣ на Вагѣ | Шэнкурск | ||
залескі | Орлѣчь | Арлец | ||
залескі | Торжокъ | Таржок | ||
залескі | Дѣмяна | Дземянск | ||
залескі | Молвотицѣ | Малвоціцы | ||
залескі | Березовечь | Беразавец | ||
залескі | Стержь | Сьцерж | ||
залескі | Морева | Марова | ||
залескі | Велиль | Велілы | ||
залескі | Лукы | Вялікія Лукі | ||
залескі | Руса | Старая Руса | ||
залескі | Куръ на Ловоти | Курска | ||
залескі | Копорье каменъ | Капор'е | ||
залескі | Яма каменъ на Лугѣ | Ям (Кінгісеп) | ||
залескі | На Шолонѣ Порховъ каменъ | Порхаў | ||
залескі | Опока | Апочка | ||
залескі | Высокое | Дзедавічы | ||
залескі | Вышегород | Вышгарадок | ||
залескі | Кошкин | Вёска Гародна (?) | ||
залескі | Псковъ | Пскоў | ||
залескі | Изборьско камен | Ізборск | ||
залескі | Островъ каменъ | Востраў | ||
залескі | Воронач | Вароніч | ||
залескі | Велье | Велье | ||
залескі | Котѣлно | Кацелна | ||
залескі | Коложе | Каложа | ||
залескі | Врево | Урэў | ||
залескі | Дубковъ | Дубкаў | ||
залескі | Черниця | Чэрніца | ||
цьвярскі | Тферь | Цьвер | ||
цьвярскі | Старица | Старыца | ||
цьвярскі | Зубцов | Зубцоў | ||
цьвярскі | Опокы | Апока | ||
цьвярскі | Гарадзец | Гарадзец | ||
цьвярскі | Клин | Клін | ||
цьвярскі | Кашин | Кашын | ||
цьвярскі | Кснятин | Скняціна |
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Сьпіс рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.