Къавуда

Къавуда ☣
Къавуда ☣
Цогидал цӀарал	Холера, азиялъулаб холера, эпидемикияб холера
	Холераялъул вибрион электронияб микроскопалъукь
Специаллъи	Инфекционияб унти
MeSH	D002771
Симптомал	ГӀемераб къадар лъимхӀалаб диареялъул, лагӀиялъул, чччорбазул спазмазул
Унти цӀикӀкӀин	Дегьидротация, электролитияб дисбаланс
ГӀадатаб байбихьи	2 сагӀаталдаса 5 къоялде инфектиналдаса хадуб
Дурация	Чанго къо
ГӀилла	Холераялъул вибрионал фекал-аралияб нухалдалъун тӀиритӀи
Рискалъул факторал	Квешаб санитация, бацӀцӀадаб гьекъолеб лъел гӀунгутӀи, мискинлъи
Диагностикияб метод	Стулалъул тест
Профилактика	Санитация лъикӀлъи, бацӀцӀадаб лъим, кверал чури, холераялде данде вакцинаби
Сахлъизаби	Пероралияб регьидратационияб терапия, тутиялъул суплементация, интравенозияб лъамалъиял, антибиотикал
ХӀаллъи	3–5 миллион чи лъагӀалида
Хвелал	28,800 (2015)
Классификация
УХК-11	1A00
УХК-10	Халип:ICD10
УХК-10-КМ	A00, A00.0, A00.9 и A00.1
УХК-9	001001
УХК-9-КМ
OMIM	166600
DiseasesDB	2546
MedlinePlus	000303
eMedicine	med/351

Симптомал батӀайиса хис-хисизе бегьула тӀубанго гьечӀолъиялдаса гьоркьохъеб ва захӀматаб формаялде. Классикияб симптом буго лъимхӀалаб диареялъул цӀикӀкӀараб къадар, жиб чанго къоялъ букӀунеб. Гьединго рукӀине бегьула лагӀи ва ччорбазул спазм. Диарея букӀине бегьула цӀакъ къуватаб, жиндица чанго сагӀаталда жаниб черхалъул иш цӀикӀкӀараб лъадакълъиялдеги электролитазул дисбалансалдеги ккезабулеб. Гьелдалъун лӀугьине бегьула берал жанире рорт-рорти, тӀомалъул цӀорой, гьелъул эластиклъи гӀодобеккей, кверазда ва хӀатӀазда рукӀкӀ-рукӀкӀинал. Лъадакълъи букӀине бегьула гӀиллалъун тӀом хъахӀиллъиялъеги. Симптомал байбихьула кӀиго инфектун кӀиго сагӀаталдаса щуго къоялде щун заманалда жанир.

Къавуда бахинабулаб холараялъул вибрионалъул цо-цо штаммаз, цо-цо тайпабаз лӀугьинабизе бегьула дагьабги захӀматаб унти, цогиязде дандеккун. Аслияб къагӀидаялъ гьеб тӀибитӀула лъикӀал гурел лъедасаги кванидасаги, жал гъорлӀ бактериял ругел инсанасул фекалияз гъизинарурал. РелъинаричӀел ралъдал продуктал ккола унтӀи тӀибитӀизаялъул иццлъун. ГӀадамал ккола цохӀо жал рукӀин лъалел бактериязул белегьанлъун. Унтиялъул рискалъул факторазде гъорлӀе ккола квешаб санитация, гӀезегӀан бацӀадаб гьечӀеб гьекъолеб лъим ва мискинлъи. Холераялъе диагностика гьабула стулалъул тесталдалъун. Хехаб кващалъул тестги жола, амма гьеб гьедигӀан мухӀканаб гьечӀо.

Холераялде данде профилактикалъул методаз гъорлӀе рачуна санитация лъикӀлъиабиги бацӀцӀадаб лъеде рес щвейги. Жал пероралго гъорлӀе риччалел холераялде данде вакцинабаз гӀураб къадаралда цӀунула гӀ.-ш. анлӀго моцӀица. Гьезул буго тӀадеги тӀокӀлъи: жиб E. coli бактериялъ лӀугьинабулеб диареялдасаги цӀунула. Сах гьабиялъул аслияб метод буго пероралияб регьидротационияб терапия — лъамалъи хиси дагьалъ гьуинал яги цӀамгӀалал рилъунжалаздалъун. ЛъикӀаллъун ккола пиринчӀалъул лъим. Тутия тӀадежубай лъикӀаблъун буго лъималазе. ЦӀакъго захӀматаб хӀал бугони къваригӀине бегьула Рингерил лактат гӀадал интравенозиял лъамалъиял, антибиотикалги рукӀине бегьула пайдаяллъун. Кинаб антибиотикалде сенситивияб холера бугебали лъазабиялъул тесталъ кумек гьабизе бегьула дару тӀаса бищизе.

Халера, кьураб къиматалда рекъон, сабаблъун тӀолго дунялалда лъагӀалида жанив унтулев вуго 3–5 миилион чи, гьелъул гӀиллаялда лӀугьунеб буго 28 800–130 000 хвел. 2010 соналде бугеб ахӀвал-хӀалалда рекъон гьеб пандемия хӀисабалда классификатинабун бугониги, хайиразул цӀикӀкӀараб мартабат бугел пачалихъазда гьеб дандчӀвала къанагӀат. ГӀемерисел унтула лъимал. Къавуда данчӀвала эпидемия багъари гӀадинги, кидаго букӀунеб гӀадинги цо хасал икълимазда. Кидаго риск бугел районаз гъорлӀе рачуна Африка ва Жанубиябгин Бакъбаккул Азия. Унтаразда гьоркьоб хвеялъул риск букӀуна 5%-алдаса дагь, амма гьеб бахине бегьула 50%-алдеги. Сахлъизариялде рес щвечӀолъиялъул хӀасилалда хвеялъул мартабат дагьабги цӀикӀкӀуна. Къавуда рехсей дандчӀвалеб буго н. щ. V гӀасруялдаго, санскрит мацӀалда. Ингилисалда Джон Сновица 1849 ва 1854 соназда гьоркьоб холераялъул цӀех-рехел гьабиялъ эпидемиологиялъул рахъалда кӀвар бугел цебетӀелал лӀугьана. Ахирисеб 200 соналда жаниб лӀугьана анкьго цӀикӀкӀараб унти багъарин хвеязул къадар миллионазда букӀараб.

ГӀаламатал ва симптомал

ГӀилла

Бахин

Хехбоси

Механизм

Генетикияб структура

Антибиотиказдехун щулачӀей

Диагностика

Профилактика

Лъим, санитация, гьигиена

Халкквей

Вакцинация

Салил фильтрация

Сахлъизаби

Лъамалъиял

Электролитал

Антибиотикал

Тутия хӀалтӀизаби

Прогноз

Эпидемиология

Багъариналъул тарих

ЦӀех-рехел

Глобалияб стратегия

ЖамгӀият ва маданият

СахлъицӀуниялъул рахъалъул сиясат

КӀварккарал лӀугьенал

Популарияб маданияталда

Пачалихъазул мисал

Замбия

Гьиндустан

Конгоялъул Демократияб Республика

Баянкьелал

РегӀелал

ТӀадеги цӀалиялъе

Arnold, David (1986). "Cholera and Colonialism in British India". Past & Present. 113 (113): 118–151. doi:10.1093/past/113.1.118. JSTOR 650982. PMID 11617906.
Azizi, MH; Azizi, F (January 2010). "History of Cholera Outbreaks in Iran during the 19th and 20th Centuries". Middle East Journal of Digestive Diseases. 2 (1): 51–55. PMC 4154910. PMID 25197514.
Bilson, Geoffrey. A Darkened House: Cholera in Nineteenth-Century Canada (U of Toronto Press, 1980).
Cooper, Donald B. (1986). "The New 'Black Death': Cholera in Brazil, 1855-1856". Social Science History. 10 (4): 467–488. doi:10.2307/1171027. JSTOR 1171027. PMID 11618140.
Echenberg, Myron (2011). Africa in the Time of Cholera: A History of Pandemics from 1817 to the Present. ISBN 978-0-521-18820-3.
Evans, Richard J. (1988). "Epidemics and Revolutions: Cholera in Nineteenth-Century Europe". Past & Present. 120 (120): 123–146. doi:10.1093/past/120.1.123. JSTOR 650924. PMID 11617908.
Evans, Richard J. (2005). Death in Hamburg: Society and Politics in the Cholera Years. ISBN 978-0-14-303636-4.
Gilbert, Pamela K. Cholera and Nation: Doctoring the Social Body in Victorian England" (SUNY Press, 2008).
Hamlin, Christopher (2009). Cholera: The Biography. Oxford University Press.
Huber, Valeska (November 2020). "Pandemics and the politics of difference: rewriting the history of internationalism through nineteenth-century cholera". Journal of Global History. 15 (3): 394–407. doi:10.1017/S1740022820000236. S2CID 228940685.
Huber, Valeska (June 2006). "THE UNIFICATION OF THE GLOBE BY DISEASE? THE INTERNATIONAL SANITARY CONFERENCES ON CHOLERA, 1851–1894". The Historical Journal. 49 (2): 453–476. doi:10.1017/S0018246X06005280. S2CID 162994263.
Jenson, Deborah; Szabo, Victoria (November 2011). "Cholera in Haiti and Other Caribbean Regions, 19th Century". Emerging Infectious Diseases. 17 (11): 2130–2135. doi:10.3201/eid1711.110958. PMC 3310590. PMID 22099117.
Kotar, S. L.; Gessler, J. E. (2014). Cholera: A Worldwide History. ISBN 978-0-7864-7242-0.
Kudlick, Catherine Jean (1996). Cholera in Post-Revolutionary Paris: A Cultural History. Berkeley: University of California Press.
Legros, Dominique (15 October 2018). "Global Cholera Epidemiology: Opportunities to Reduce the Burden of Cholera by 2030". The Journal of Infectious Diseases. 218 (suppl_3): S137–S140. doi:10.1093/infdis/jiy486. PMC 6207143. PMID 30184102.
Mukharji, Projit Bihari (2012). "The 'Cholera Cloud' in the Nineteenth-Century 'British World': History of an Object-Without-an-Essence". Bulletin of the History of Medicine. 86 (3): 303–332. doi:10.1353/bhm.2012.0050. JSTOR 26305866. PMID 23241908. S2CID 207267413. Халип:INIST Халип:Project MUSE.
Rosenberg, Charles E. (1987). The Cholera Years: The United States in 1832, 1849, and 1866. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-72677-9.
Roth, Mitchel (1997). "Cholera, Community, and Public Health in Gold Rush Sacramento and San Francisco". Pacific Historical Review. 66 (4): 527–551. doi:10.2307/3642236. JSTOR 3642236.
Snowden, Frank M. Naples in the Time of Cholera, 1884-1911 (Cambridge UP, 1995).
Vinten-Johansen, Peter, ed. Investigating Cholera in Broad Street: A History in Documents (Broadview Press, 2020). regarding 1850s in England.
Vinten-Johansen, Peter, et al. Cholera, chloroform, and the science of medicine: a life of John Snow (2003).

КъватӀисел регӀелал

Халип:Wiktionary

Prevention and control of cholera outbreaks: WHO policy and recommendations
Cholera—World Health Organization
Cholera – Vibrio cholerae infection—Centers for Disease Control and Prevention
Халип:Cite EB1911

Халип:Medical condition classification and resources Халип:Холера Халип:Мискинлъиялъул унтаби Халип:Бактериалиял унтаби

This article uses material from the Wikipedia Авар article Къавуда, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Контент рагьараб буго CC BY-SA 4.0 лицензиялда гъоркь, цогидаб бихьизабун гьечӀони. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Авар (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.