Brasil: Pagilian idiay Abagatan nga Amerika
52°W / 10°S 52°W / -10; -52
Ti Brasil /brəˈzɪl/ (
dengngen) (Portuges: Brasil, IPA: [bɾaˈziw]), wenno opisial a makunkuna a Pederatibo a Republika ti Brasil(Portuges: República Federativa do Brasil, dengngen (tulong·pakaammo)), ket isu ti kadakkelan a pagilian idiay Abagatan nga Amerika. Isu ti maikalima a kadakkelan a pagilian iti lubong, babaen ti heographika a kalawa ken babaen ti populasion nga addaan iti sumurok a 192 riwriw a tattao. Isu laeng daytoy ti agsasao ti Portugés iti Kaamerikaan ken ti kadakkelan a lusópona a pagilian iti lubong.
Pederatibo a Republika ti Brasil República Federativa do Brasil (iti Portuges) | |
|---|---|
 Wagayway  Eskudo | |
| Napili a pagsasao: "Ordem e Progresso" (iti Portuges) (Ilokano: "Urnos ken Rang-ay") | |
| Nailian a kanta: Hino Nacional Brasileiro "Nailian a Kanta ti Brasil" | |
| Nailian a selio Selo Nacional do Brasil (iti Portuges) .svg) (Ilokano: Nailian a Selio ti Brasil") | |
.svg) | |
| Kapitolio | Brasília 15°47′S 47°52′W / 15.783°S 47.867°W |
| Kadakkelan a siudad | São Paulo 23°33′S 46°38′W / 23.550°S 46.633°W |
| Opisial a sasao | Portuges |
| Grupgrupo ti etniko (2010) | 47.73% Puraw 43.13% Kayumanggi (Mestiso) 7.61% Nangisit 1.09% Asiano 0.43% Amerindio |
| Nagan dagiti umili | Brasiliano |
| Gobierno | Pederal a presidensial a batay-linteg a republika |
• Presidente | Jair Bolsonaro (APB) |
• Bise Presidente | Hamilton Mourão (PRTB) |
• Presidente ti Kamara dagiti Deputado | Arthur Lira (PP) |
• Presidente ti Senado | Rodrigo Pacheco (DEM) |
• Pangulo ti Hustisia | Luiz Fux |
| Lehislatura | Nailian a Kongreso |
| Pederal a Senado | |
| Kamara dagiti Deputado | |
| Panakaiwayawayas from Nagkaykaysa a Pagarian iti Portugal, Brasil ken Algarves | |
• Naiyebkas | 7 Septiembre 1822 |
• Naibigbigan | 29 Agosto 1825 |
• Republika | 15 Nobiembre 1889 |
• Ti agdama a batay-linteg | 5 Oktubre 1988 |
| Kalawa | |
• Total | 8,514,877 km2 (3,287,612 sq mi) (Maika-5) |
• Danum (%) | 0.65 |
| Populasion | |
• Karkulo idi 2011 | 192,376,496 |
• Senso idi 2010 | 190,732,694 (Maika-5) |
• Densidad | 22/km2 (57.0/sq mi) (Maika-182) |
| GDP (PPP) | Karkulo idi 2021 |
• Dagup |  $3.328 trillion (Maika-8) |
• Tunggal maysa a tao | $15,642 (Maika-84) |
| GDP (nominal) | Karkulo idi 2021 |
• Dagup | $1.491 trillion (Maika-13) |
• Tunggal maysa a tao | $7,010 (Maika-87) |
| Gini (2019) |  53.4nangato · Maika-10 |
| HDI (2019) | 0.765 nangato · Maika-84 |
| Kuarta | Real (R$) (BRL) |
| Sona ti oras | UTC-2 aginggana ti -4 (BRT) |
• Kalgaw (DST) | UTC-2 aginggana ti -4 (BRST) |
| Pormat ti petsa | aa/bb/tttt (CE) |
| Pagmanehuan | kanawan |
| Kodigo ti panagtawag | +55 |
| Kodigo ti ISO 3166 | BR |
| TLD ti internet | .br |
Nabeddengan daytoy babaen ti Taaw Atlantiko iti daya, ti Brasil ket adda ti pantar iti 7,491 km (4,655 mi). Nabeddengan ti amianan babaen ti Venezuela, Guyana, Suriname ken ti Pranses a ballasiw a rehion iti Pranses a Guiana; iti amianan a laud babaen ti Colombia; iti laud babaen ti Bolivia ken Peru; iti abagatan a laud baben ti Ahentina ken Paraguay ken iti abagatan babaen ti Uruguay. Adda dagiti nadumaduma a purpuro manipud kadagiti paset ti teritorio ti Brasil, a kas ti Fernando de Noronha, Rocas Atoll, Purpuro ti Santo Pedro ken Santo Paulo, ken Trindade ken Martim Vaz. Pagbeddenganna amin dagiti sabsabali anga Abagatan nga Amerika malaksid ti Ecuador ken Chile.
Ti Brasil ket maysa a kolonia idi iti Portugal manipud iti isasanglad ni Pedro Álvares Cabral idi 1500 aginggana idi 1815, a daytoy ket naipangato iti ranggo a pagarian ken ti Nagkaykaysa a Pagarian iti Portugal, Brasil ken ti Algarves ket naporma. Ti kolonia a bedbed ket naburak idi 1808, idi ti kapitolio iti Portuges a kolonial nga imperio ken naisubli manipud iti Lisbon iti Rio de Janeiro, kalpasan a rinaut ni Napoleon ti Portugal. Ti panakawaya ket nagun-od idi 1822 idi naporma iti Imperio iti Brasil, ti maysa a unitario nga estado a tinurayan ti maysa a batay-linteg a monarkia ken maysa a parlamentario a sistema. Daytoy a pagilian ket nagbalin a presidential a republika idi 1889, idi adda maysa a milisia a kudeta a nagiproklama ti Republika, uray no ti bikameral a lehislatura, a natawtawagan tattaan a ti Kongreso, ket napetsaan idi napasingkedan iti immuna a batay-linteg idi 1824. Ti agdama a Batay-linteg, a naipannurotan idi 1988, ket mangipalpalawag ti Brsil a kas maysa a Pederal Republika. Ti Pederasion ket naporma babaen ti kappon iti Pederal a Distrito, dagiti 26 nga Estado, ken dagiti 5,564 Munisipalidad.
Ti Ekonomia iti Brasil ket isu ti maikanem iti lubong babaen ti nominal GDP ken ti maikapito babaen ti Pagpadaan ti kapigsa ti panag-gatang (manipud idi 2011). Ti Brasil ket maysa kadagiti kapardasan a dumakdakkel a kangrunaan nga ekonomia ti lubong. Dagiti panagreporma ti ekonomia ket nakaited iti daytoy a pagilian ti baro nga internasional a panakabigbigan. Ti Brasil ket maysa a nagipatakder a kameng iti Nagkaykaysa a Pagpagilian, ti G20, CPLP, Kappon ti Latin, ti Organisasion dagiti Ibero-Amerikano nga Estado, ti Organisasion dagiti Amerikano nga Estado, Mercosul ken ti Kappon dagiti Pagilian ti Abagatan nga Amerika, ken maysa kadagiti BRIC a pagilian. Ti Brasil ket maysa pay kadagiti 17 a Megadiberso a pagpagilian, a pagtaengan dagiti naidumaduma a kaatapan, masna a katutubo, ken nawatiwat a masna a rekurso kadagiti nadumaduma a nasalakniban a luglugar iti Brasil.
Dagiti nagibasaran
Dagiti akinruar a silpo
Dagiti midia a mainaig iti Brasil iti Wiki Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Brasil manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)
- Brazil a naikabil iti The World Factbook (iti Ingles)
- Brasil iti Curlie (iti Ingles)
Wiki Atlas iti Brasil
Heograpiko a datos a mainaig iti Brasil iti OpenStreetMap
This article uses material from the Wikipedia Ilokano article Brasil, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ti linaon ket magun-od babaen ti CC BY-SA 4.0 malaksid no adda sabali a naibaga. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ilokano (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.