Globala Varmesko

Segun raporto de 2007, la temperaturo dil planeto augmentis per 0,74 ± 0,18°C dum la 20ma yarcento. Granda parto di ta augmento dil temperaturo produktesis pro l'akumulo di gasi qui produktas teplico-efekto en l'atmosfero e rezultas del homala agadi, precipue l'uzo di petrolo e karbono kom fueli, e la destrukto di foresti.

Klimatala modeli kalkulas ke la temperaturo sur la surfaco dil planeto probable augmentos per 1.1°C til 6.4°C dum la 21ma yarcento. Ta necerteso rezultas de la diversa modeli uzata por evaluar la kresko di la quanto di gasi qui produktas teplico-efekto en l'atmosfero.

L'augmento dil atmosferala temperaturo produktos la fuzo di la glacieri - qui reflektas 50% til 70% de la solala radiaco qua atingas la tero - e konseque l'augmento di la marala nivelo en tota mondo, kun grava efekti en litorala regioni, e modifikos la distributo di pluvi en la planeto. To povos augmentar la dezertigo en multa regioni, e samatempe intensa inundadi en altra.

La precipua gasi qui produktas teplico-efekto en l'atmosfero esas aquovaporo (36% til 70% dil teplico-efekto), karbobioxo (CO₂, produktanta 9% til 26% del efekto), metano (CH₄, produktanta 4% til 9% del efekto) ed ozono (O₃, produktanta 3% til 7%).

Existas generala konsento inter ciencisti ke la globala varmesko rezultas de la homala agado. Tamen, politikala e publika debati duras. La protokolo di Kyoto ambicionis stabiligar la quanto di gasi produktanta teplico-efekto en l'atmosfero por impedar "danjerosa homala interveno en la klimato". Til oktobro 2010 191 landi signatis e ratifikis la protokolo, tamen Usa - qua forte dependas de fosila fueli - signatis ol erste en 2008, sen manifestar intenci pri ratifikar ol.