Gjuhët Dravidiane

Dravidiane
Shpërndarja gjeografike	India Jugore, Sri Lanka Veri-Lindore dhe Pakistani Jug-Perëndimor
Native folës	250 milionë (2020)
Klasifikimi gjuhësor	Një nga familjet e gjuhëve kryesore në botë
Protogjuhë	Proto-Dravidiane
Nënndarjet	Gjuhët dravidiane veriore Qëndrore Jug-Qëndrore Jugore
ISO 639-2 / 5	dra
Linguasphere	49= (phylozone)
Glottolog	drav1251
Shpërndarja e gjuhëve dravididane

Gjuhët dravidiane (nganjëherë të quajtura dravidike ) janë një familje gjuhësh e folur nga 250 milionë njerëz, kryesisht në Indinë jugore, verilindje të Sri Lankës dhe Pakistanin jugperëndimor. Dravidiania dëshmohet për herë të parë në shekullin II pes, si mbishkrime në shkrimin Tamil-Brahmi në muret e shpellave në rrethet Madurai dhe Tirunelveli të Tamil Nadusë .

Gjuhët dravidiane me më shumë folës janë (në rend zbritës të numrit të folësve) telugu, tami, kanada dhe malajalam, të cilat të gjitha kanë tradita të hershme letrare. Gjuhët më të vogla letrare janë Tulu dhe Kodava . Së bashku me disa gjuhë më të vogla si Gondi, këto gjuhë mbulojnë pjesën jugore të Indisë dhe verilindjen e Sri Lankës dhe përbëjnë shumicën dërrmuese të folësve dravidianë. Malto dhe Kurukh fliten në xhepa të izoluar në Indinë lindore. Kurukh flitet gjithashtu në pjesë të Nepalit, Butanit dhe Bangladeshit . Brahui flitet më së shumti në rajonin Balochistan të Pakistanit, Baloçistanin iranian, Afganistan dhe rreth oazit Marw në Turkmenistan . Gjatë periudhës koloniale, folësit dravidë emigruan në Azinë Juglindore, Mauricius, Afrikën e Jugut, Fixhi dhe Karaibe. Në Lindjen e Mesme, Evropë, Amerikën e Veriut dhe Oqeani ka komunitete më të reja të diasporës që flasin gjuhë dravidiane.

Emrat dravidianë të vëndeve përgjatë bregut të Detit Arabik dhe ndikimi gramatikor dravidian, siç është përfshirja në gjuhët indo-ariane, përkatësisht Marathi, Gujarati, Marwrari dhe Sindhi, sugjerojnë se gjuhët dravidiane fliteshin më gjerësisht në nënkontinentin Indian para përhapjes së gjuhëve indo-ariane. Megjithëse disa studiues kanë argumentuar se gjuhët dravidiane mund të jenë sjellë në Indi nga migrimet nga rrafshnalta iraniane në mijëvjeçarin e katërt ose të tretë para Krishtit ose edhe më herët, fjalori i rindërtuar proto-dravidian sugjeron se familja është indigjene në Indi. Pavarësisht shumë përpjekjeve, familja nuk është treguar të jetë e lidhur me asnjë tjetër.

Gjuhët dravidiane formojnë një familje të lidhur ngushtë. Shumica e studiuesve pajtohen në katër grupe:

• Dravidiane e jugut (Tamil–Tulu, ose Dravidiane e jugut I)
  • Tamil–Kannada
    • • • • • • Gjuhët tamile, përfshihet Tamil
              • Gjuhët malajalame, përfshihet Malajalam
            • Irula
          • Kodava
        • Toda
      • Kota
    • Gjuhët kanada, përfshihet Kanada dhe Badaga
  • • Koraga
    • Tulu
    • Kudiya

Stampa:Tree end

• Dravidiane jugqendrore (Telugu-Kui, ose Dravidiane jugore II)
  • Gjuhët telugu, përfshihet Telugu
  • Gondi-Kui
    • Gjuhët gondi, përfshihet Gondi
    • • Konda
      • • • Manda
          • Pengo
        • • Kuvi
          • Kui

Stampa:Tree end

• Dravidiane qëndrore (Kolami–Parji)
  • • Kolami
    • Naiki
  • • Gadaba
      • Ollari
      • Kondekor
    • Duruwa (ose Parji)

Stampa:Tree end

• Dravidiane veriore (Brahui-Kurukh)
  • Kurukh–Malto
    • Kurukh (Oraon, Kisan)
    • Malto (Kumarbhag Paharia, Sauria Paharia)
  • Brahui

Stampa:Tree end   

Që nga viti 1981, Censusi i Indisë ka raportuar vetëm gjuhë me më shumë se 10,000 folës, duke përfshirë 17 gjuhë dravidiane. Në vitin 1981, këto përbënin afërsisht 24% të popullsisë së Indisë.

Grupi më i madh i gjuhëve dravidiane është dravidishtja jugore, me gati 150 milionë folës. Tamilishtja, Kanada dhe Malajalame përbëjnë rreth 98% të folësve, me përkatësisht 75 milionë, 44 milionë dhe 37 milionë folës amtare.

Dega tjetër më e madhe është dega Jug-Qendrore, e cila ka 78 milionë folës amtare, shumica dërrmuese e të cilëve flasin telugu . Numri i përgjithshëm i folësve telugu, duke përfshirë edhe ata që nuk kanë gjuhën e parë teluge, është rreth 85 milionë njerëz. Kjo degë përfshin gjithashtu gjuhën fisnore Gondi që flitet në Indinë qendrore.

Dega e dytë më e vogël është dega Veriore, me rreth 6.3 milionë folës. Ky është i vetmi nëngrup që ka një gjuhë të folur në Pakistan - Brahui .

Dega më e vogël është dega Qendrore, e cila ka vetëm rreth 200,000 folës. Këto gjuhë janë kryesisht fisnore dhe fliten në Indinë qendrore.

Ndikimi dravidian në sanskritisht

Gjuhët dravidiane tregojnë huazim të gjerë leksikor (fjalor), por vetëm disa tipare të huazimit strukturor (qoftë fonologjik ose gramatikor) nga dega indo-ariane, ndërsa dega indo-ariane tregon më shumë huazime strukturore sesa leksikore nga gjuhët dravidiane. Shumë prej këtyre veçorive janë tashmë të pranishme në gjuhën më të vjetër të njohur indo-ariane, gjuhën e Rigvedës (c. 1500 pes), e cila përfshin gjithashtu mbi një duzinë fjalësh të huazuara nga Dravidiania.

Sanskritishtja Vedike ka bashkëtingëllore retroflekse ( ṭ / ḍ, ṇ ) me rreth 88 fjalë në Rigveda që kanë retroflekse të pakushtëzuara. Disa fjalë të tilla janë Iṭanta, Kaṇva, śakaṭī, kevaṭa, puṇya dhe maṇḍūka . Meqenëse gjuhëve të tjera indo-evropiane, duke përfshirë gjuhët e tjera indo-iraniane, u mungojnë bashkëtingëlloret retroflekse, prania e tyre në degën indo-ariane shpesh përmendet si dëshmi e ndikimit të nënshtresës nga kontakti i ngushtë i folësve vedikë me folësit e një familjeje të gjuhëve të huaja të pasura me bashkëtingëllore retroflekse. . Familja Dravidiane është një kandidat serioz pasi është e pasur me fonema retroflekse të rindërtueshme që në skenën Proto-Dravdiane .

Rrënjët e fjalëve duket se kanë qenë njërrokëshe në proto-dravidisht. Fjalët proto-dravidiane mund të jenë të thjeshta, të prejardhura ose të përbëra. Komponimet përsëritëse mund të formohen duke dyfishuar një fjalë, krh. Tamil avar "ai" dhe avaravar "të gjithë" ose vantu "duke ardhur" dhe vantu vantu "gjithmonë duke ardhur". Një formë e veçantë e përbërjeve të dyfishuara janë të ashtuquajturat fjalë jehonë, në të cilat rrokja e parë e fjalës së dytë zëvendësohet me ki, krh. Tamil pustakam "libër" dhe pustakam-kistakam "libra dhe të ngjashme".

Gjuhët e sotme dravidiane, përveç fjalorit të trashëguar dravidian, kanë një numër të madh fjalësh nga gjuhët sanskrite ose të mëvonshme indo-ariane. Në tamilisht, ato përbëjnë një pjesë relativisht të vogël, jo më pak për shkak të prirjeve puriste gjuhësore në fillim të shekullit të 20-të, ndërsa në telugu dhe malajalamisht numri i fjalëve të huazuara indo-ariane është i madh. Në Brahui, i cili u ndikua fuqishëm nga gjuhët fqinje për shkak të largësisë nga gjuhët e tjera dravidiane, vetëm një e dhjeta e fjalorit është me origjinë dravidiane. [16] Kohët e fundit, si të gjitha gjuhët e Indisë, edhe gjuhët dravidiane kanë fjalë të huazuara nga anglishtja në një shkallë të gjerë; më pak të shumta janë huazimet nga portugalishtja.

Fjalët dravidiane që kanë gjetur rrugën e tyre në anglisht janë "portokall" (përmes sanskritishtes nāraṅga, krh. Tamil nāraṅkа̄y < nāram-kа̄y ), "katamaran" (Tamilisht kaṭṭumaram "[barkë e bërë me] trungje të lidhur"), "mango" (Tamil māṅkāy, malajalam māṅṅa, "përmes portugalisht munadaguose " ṅgisi ) dhe "curry" (tamil kaṟi ).

Numrat

Numrat nga 1 deri në 10 në gjuhë të ndryshme dravidiane dhe indo-iraniane (këtu ilustrohet nga gjuha indo-ariane sanskrite dhe gjuha iraniane persiane ).