ازبکستان
ایہ براعظم ایشیاء دا ہک ملک ہے، ایہ وسطی ایشیاء وچ ہے۔ ایہ یک اسلامی ملک ہے۔ تاشقند اہم شہر ہے۔ازبکستان، باضابطہ ناں جمہوریہ ازبکستان (ازبک زبان: O‘zbekiston Jumhuriyati، اوزبکستون جمہوریتی) وسط ایشیا خشکی نال محصور (landlocked) ملک ہے۔ اس دی سرحداں مغرب و شمال وچ قازقستان، مشرق وچ کرغزستان تے تاجکستان تے جنوب وچ افغانستان تے ترکمانستان نال ملدیاں ہن۔
ایہ لیختینستائن دے بعد دنیا دا واحد ملک ہے جیہڑا چاراں طرفوں اینجھے ممالک وچ گھرا ہے جیہڑے خود وی سمندر توں محروم ہن۔ انگریزی وچ اینکوں doubly landlocked country آکھا ویندا ہے۔
ملک دی قومی زبان ازبک ہے جیہڑی ہک ترک زبان ہے تے ترکی تے دیگر ترک زباناں نال ملدی جلدی ہے۔ چند ذرائع دے مطابق ملک دی کل آبادی دا تقریباً 42 فیصد تاجک النسل ہن۔ لفظ ازبک دا مطلب حقیقی/اصل (اوز) رہنما(بک) ہے۔
اہم شہراں دی فہرست
- افراسیاب (سمرقند)|افراسیاب
- آق قول
- اندیجان
- آنگرن، ازبکستان
- آساکا، ازبکستان
- بخت، ازبکستان
- بیک آباد
- بیرونی، ازبکستان
- بخارا
- چیمبای
- چیرچیق
- چارتاق
- دشت آباد
- دئناو
- فرغانہ
- گلستان، ازبکستان
- غوزار
- غجدوان
- خاکول آباد
- جیزخ
- جومہ، ازبکستان
- کتہ کورغان
- خیوا
- کاغان، ازبکستان
- خوقند
- کاسانسای
- قونغیرات
- مرغیلان
- میناق
- نمنگان
- نوائی
- نوکوس
- نوروتا
- آہنگران
- آلمالیق
- آق تاش
- پسقند
- قرشی
- قاراکؤل
- قرہ سوو
- قووا
- قوواسوی
- ریشتان، ازبکستان
- سمرقند (سمرقند)
- شہر سبز
- شہری خان
- شیرآباد، ازبکستان
- شیرین
- سیردریا
- تاشقند
- تاخیاتاش
- ترمذ
- تامدی بولاق
- توی تپہ
- تورتکول
- اوچ قورغان
- اوچ قدوق
- گرکانج
- اورگوت
- وابقند
- خان آباد
- خوجایلی
- یئنگی آباد
- ینگیر
- یئنگی یول
- زرافشان
تاریخ
اُزبکستان ہک اینجھے علاقے وچ شامل ہئی جیہڑا تاریخ دے دوران مختلف ناواں نال ڄاݨا ویندا ریہا۔ اُس علاقے کوں ماوراء النہر (یعنی دریاواں دے وچکارلا ملک)، تارتاری تے تُرکستان آکھا ویندا ہئی۔ اُزبکستان دے کجھ شہر شاہراہِ ریشم دے قریب واقع ہن۔ پندرہویں صدی دے شروع توں اِس رستے تے سفر کرݨ والے تاجر اِنہاں شہراں وچ ٹکدے ہوندے ہن۔ ہک وقت ہئی جیہرلے شاہراہِ ریشم چین کوں بحیرۂ روم نال ملیندی ہئی۔ اج کل اُزبکستان وچ کپڑے دی صنعت وچ زیادہ تر چیزاں ریشم دی بجائے کاٹن نال بݨائے ویندے ہن۔ بازاراں وچ کاٹن، اُن یا ریشم دے بݨے خوب صورت قالین وی فروخت کیتے ویندن۔
صدیاں دے دوران اُزبکستان دی ثقافت تے ٻہوں سارے قوماں نے گہرا اثر سٹا ہے۔ کئی مشہور فاتحین تے اُنہاں دی فوجاں اِس دے شہراں تے قبضہ کرݨ کیتے اِس دے پہاڑی تے ریگستانی علاقیاں توں گزرن۔ اِنہاں فاتحین وچ سکندرِ اعظم شامل ہئی جیں نے اتھوں دی ہک مقامی لڑکی رُخسانہ نال شادی کیتی۔ منگولیا توں تعلق رکھݨ والے چنگیز خان نے وی اِس علاقے تے قبضہ کِیتا۔ تے بعد وچ امیر تیمور (تیمورلنگ) نے اِس علاقے کوں فتح کر گھدا جیہڑا کہ اُنہاں دا آبائی علاقہ وی ہئی۔ امیر تیمور تاریخ دے اُنہاں حکمراناں وچوں ہک ہئی جنہے بہت وسیع سلطنت تے حکمرانی کیتی۔ ازبکستان، ٢٥ دسمبر ١٩٩١ء کوں روس کنوں آزاد تھیا۔
جغرافیہ
ایں ملک چارے پاسوں ایہو جیہے ملک ہن جنھاں کوں سمندر نی لڳدا۔
زبان
ازبک زبان زیادہ لوگ ٻولیندن ، ٤٢ فیصد تاجک نسل دے لوک ہن. اتھاں باقی مختلف زباناں وی ٻولے ویندن۔ اٹھویں صدی عیسوی وچ اِسلامی فوجاں نے ملک تے فتح حاصل کییت تے عربی زبان کوں فروغ ݙتا۔ اِس دے بعد جݙݨ اُزبکستان، سوویت یونین دا حصہ بݨا تاں شروع وچ رومن رسمالخط دا اِستعمال کِیتا گیا لیکن 1930ء دے ݙہاکے دے آخر تک اِس دی جگہ سیرِلیک رسمالخط اِستعمال کِیتا ونجݨ لگا۔ 1993ء وچ ہک نویں آئین دے مطابق اُزبک حروفِ تہجی متعارف کراوݨ گئے جیہڑے رومن رسمالخط تے مبنی ہن۔
مزید ݙیکھو
حوالے
This article uses material from the Wikipedia سرائیکی article ازبکستان, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki سرائیکی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.