اسحاق عاصموف

عاصموف د خپل ژوند په اوږدو کې له رابرټ اې هاینلین او آرټور سي کلارک سره یو له «درې لویو» خیالي علمي لیکونکو څخه شمېرل کېده. هغه چې یو ګټور لیکوال وو، له ۵۰۰ زیات کتابونه یې ولیکل یا ایډیټ کړل. هغه همدارنګه ۹۰۰۰۰ لیکونه او پوسټ کارډونه ولیکل. عاصموف چې ډېرې د خپلو سختو علمي افسانوي کیسو له امله پېژندل کېږي، اسرار او تصورات او همدارنګه له کیسو پرته ډېری اثار یې هم لیکل.

اسحاق عاصموف
(انګلیسي: Isaac Asimov)
د شخص معلومات
زیږون نوم	(روسي: Исаáк Ази́мов)
پيدايښت	۲ جنوري ۱۹۲۰
مړینه	6 اپرېل 1992 (72 کاله)  منهټن
د مړینې لامل	زړه نابری
استوګنځای	منهټن (۱۹۷۰–۱۹۹۲)
تابعیت	د امریکا متحده ایالات د شوروي اتحاد فدراتیف سوسیالیست جمهوریت
نسل	یہودی
مذهب	اتيزم
ګوند	ديموکراتيک ګوند
عملي ژوند
کار/مسلک	خبريال سکرين ليکوال ليکوال
کاروونکي ژبه(ي)	انگليسي
د کړنې څانګه	ژونکيميا
پوځي خدمت
جګړه/جګړې	دويمه نړېواله جګړه
لاسليک
ويبپاڼه
ويبپاڼه	د تاييدولو سرچينه (انگليسي )
	مخ پر IMDB باندې
سمول

د عاصموف ترټولو نامتو اثر د بنسټ لړۍ ده چې د هغو درې لومړیو کتابونو په ۱۹۶۶م کال کې د «هروخت ترټولو ښې لړۍ» لپاره یوځل د هوګو ډالۍ ترلاسه کړه. د هغه نورې مهمې لړۍ د کهکشاني امپراتورۍ او روبوټ لړۍ دي. د کهکشاني امپراتورۍ ناولونه د بنسټ لړۍ په څېر د هماغې افسانوي نړۍ په څېر ډېر پخواني تاریخونو پر بنسټ جوړ شوي دي. وروسته بیا له بنسټ او ځمکې (۱۹۸۶) سره، هغه دا لېرې راتلونکې د روبوټ لړۍ له کیسو سره وتړله او د خپلو لیکنو لپاره یې یو واحد «راتلونکی تاریخ» رامنځته کړ. هغه همدارنګه ۳۸۰ کوچنۍ کیسې ولیکلې، له هغې جملې څخه د «شپې» علمي افسانوي ټولنیز کوچنی ناول چې په ۱۹۶۴م کال کې د امریکا علمي افسانوي لیکوالانو لخوا د ټول وخت ترټولو غوره علمي افسانوي کیسې په توګه وټاکل شو. عاصموف د Lucky Starr لړۍ د ځوانانو علمي – افسانوي ناولونو ټولګه د Paul French مستعار نوم سره ولیکل.

د هغه ډېری دود شوي علمي کتابونه مفهوم په تاریخي بڼه توضیح کوي او تر هغه ځایه چې امکان ولري هغه وخت ته ورګرځي چې د بحث وړ علم په خپله ډېره ساده مرحله کې وو. د بېلګې په توګه کولی شو د عاصموف ساینس ته لارښود، د فزیک پوهې درې ټوکیز کتاب، او د علم او کشف کرونولوژي کتابونو ته اشاره وکړو. هغه ډېری نور علمي او غیر علمي موضوعات لکه کیمیا، ستورپوهنې، ریاضیات، تاریخ، د انجیل تفسیر او ادبي نقد ولیکل.

هغه د امریکا د بشرپالنې ټولنې مشر وو. ګڼ شمېر ادارې د هغه په ویاړ نومول شوې دي، له هغې جملې څخه د عاصموف (۵۰۲۰) آسټرویډ، په مریخ کې یوه لار، د بروکلین ابتداییه ښوونځی، د هونډا انسان ته ورته روبوټ ASIMO او څلور ادبي ډالۍ یادولی شو.

د آسیموف کورنی نوم د озимый хлеб (ozímyj khleb) له لومړۍ برخې څخه اخیستل شوی، چې د «ژمي دانې» (په ځانګړې توګه چاودار) په معنا ده چې په هغه کې د هغه د نیکه غورنیکه ژوند کاوه او د -ov وروستاړی یې د روسي کورني نوم وروسته اضافه شوی دی. Azimov په سیریلیک الفبا کې د Азимов په توګه لیکل کېږي. کله چې د هغه کورنۍ په ۱۹۲۳م کال کې متحده ایالتونو ته د ننه شول او د هغوی نوم باید په لاتین الفباوو لیکل شوی وای، د عاصموف پلار هغه په S ولیکه او باور یې درلود چې دا توری د Z په څېر ویل کېږي (لکه په آلماني کې) او له همدې کبله په Asimov بدل شو. دا کار وروسته د دې لامل شو چې عاصموف د «زما نوم یې په S ولیکه» په نوم کوچنۍ کیسه ولیکي.

عاصموف د مستعار نوم په توګه د لا عامو نومونو د کارونې لومړنۍ سپارښتنې رد کړې او باور یې درلود چې د نوم پېژندل‌توب د هغه هنر سره مرسته کوي. له نامتو کېدو وروسته، هغه ډېری له هغو لوستونکو سره لیدنې کولې چې باور یې درلود «اسحاق عاصموف» یو ځانګړی مستعار نوم دی چې د داسې یوه لیکوال لخوا جوړ شوی چې خپله بل عام نوم لري.

ما ښه ژوند درلودلی دی او خپلو ټولو غوښتنو ته رسېدلی یم او له هغه څه څخه مې ډېر ترلاسه کړي څومره چې مې تمه لرله. -       عاصموف، ۱۹۹۰

عاصموف د ۱۹۱۹ کال د اکټوبر له ۴مې د ۱۹۲۰م کال د جنوري تر دوهمې په یوې نامعلومه نېټه، د روسیې SFSR په پټروویچي کې زېږېدلی. عاصموف د جنوري په ۲مه خپله کلیزه ولمانځله.

د عاصموف مور او پلار آنا راشل (د برمن لور) او جوډا عاصموف، روسي یهودي ژرندګره کورنۍ څخه وو. هغه د خپلې مور د پلار، اسحاق برمن، په نوم اسحاق ونومول شو. عاصموف د خپل پلار په هکله ولیکل: «زما پلار، د ارټوډوکس یهودي په توګه د خپلو ټولو زده‌کړو سربېره، په خپل زړه کې ارټوډوکس نه وو» او یادونه یې وکړه چې «هغه ډېری دعا ګانې چې د هر عمل لپاره سپارښت شوې وې، نه ویلې او هیڅکله یې هڅه نه وه کړې ترڅو هغو څخه کومه یوه ما ته رازده کړي».

په ۱۹۲۱م کال کې، عاصموف او ۱۶ نورو ماشومانو کې دوهمه درجه د سږو پړسوب پیدا شو. یوازې عاصموف ترې ژوندی پاتې شو. هغه وروسته دوه کوچني خور او ورور هم لرل: د مارسیا په نوم یوه خور (زوکړه د ۱۹۲۲م کال د جون په ۱۷مه په مانیا کې – مړینه د ۲۰۱۱م کال د اپرېل ۲مه)، او د سټانلي په نوم یو ورور (زوکړه د ۱۹۲۹م کال د جولای ۲۵مه – مړینه د ۱۹۹۵م کال د آګسټ ۱۶مه) درلود، چې د اوږدې ټاپو ورځپاڼې مرستیال وو.

د عاصموف کورنۍ په RMS بالتیک کې د لیورپول له لارې متحده ایالتونو ته سفر وکړ او د ۱۹۲۳م کال د فبروري په ۳مه کله چې هغه درې کلن وو هلته ورسېدل. مور او پلار یې په ییدیش او انګلیسي ژبه خبرې کولی او هغه هم په دې ژبو کې تکړه وو؛ هغه هیڅکله هم روسي زده نکړه. عاصموف د نیویارک په بروکلین را ستر شو، عاصموف په پنځه کلنۍ کې لوستل زده کړل (او وروسته یې خپلې خور ته هم لوستل ورزده کړل، او هغه یې وړ کړه ترڅو په دوهم کال کې ښوونځي ته د ننه شي). د هغه مور هغه یو کال مخته په لومړي ښوونځي کې شامل کړ ځکه ادعا یې کوله چې هغه د ۱۹۱۹م کال د سپټمبر په ۷مه زېږېدلی دی. هغه په دریم کال کې له دې «غلطي» څخه خبر شو او په رسمي توګه یې غوښتنه وکړه چې د زېږېدو نېټه یې د جنورۍ ۲مې ته اصلاح شي. هغه په اته کلنۍ کې یانې په ۱۹۲۸م کال کې په طبیعي توګه د متحده ایالتونو وګړی شو.

کله چې په متحده ایالتونو کې مېشت شول، د هغه مور او پلار د خوږو خوړو پلورنځي درلودل چې تمه کېده د کورنۍ ټول غړي به په هغه کې کار وکړي. د خوږو خوړو دې پلورنځیو ورځپاڼې او مجلې هم خرڅولې، چې عاصموف هغه د لیکوالۍ کلام تل‌پاتې مینې لپاره د یوه اغېزناک رول په توګه مني، ځکه چې په کوچنیوالي کې یې هغه ته د لوستلو نویو موادو بې پایه سرچینه (له هغې جملې څخه افسانوي علمي مجلې) وړاندې کوله چې بل چېرته ورته لاسرسی کم وو. عاصموف د افسانوي علمي کیسو لوستل په ۹ کلنۍ کې پیل کړل، کله چې ژانر ډېری په علم باندې متمرکز وو.

زده‌کړه او مسلک

عاصموف له پنځه کلنۍ څخه د نیویارک په دولتي ښوونځيو، د بروکلین د هلکانو لیسې په شمول، کې ګډون وکړ. هغه چې په ۱۵ کلنۍ کې فارغ شو، څو ورځې یې د نیویارک ښار په کالج کې ګډون وکړ او وروسته یې د سټ لو جونیور کالج بورس ومانه. د کلمبیا پوهنتون دا څانګه د بروکلین ښار په مرکز کې وه چې د ځینو یهودي او ایټالیایي-امریکایي زده‌کوونکو لپاره چې اکاډمیک شرایط یې بشپړ کړي وو جوړه شوې وه چې د کلمبیا لا معتبر پوهنتون ته یې درخواست ورکړی وو، خو د هغو نا لیکل شويو قومي سهم بندۍ شرایطو له امله چې په هغه وخت کې دود وو، نوم لیکنې څخه پاتې شول. عاصموف چې د ځناور پېژندنې (زولوژي) برخې زده کوونکی وو، له لومړي سمسټر وروسته یې کیمیا برخې ته مخ راوړ ځکه چې هغه د «یوې کوچنۍ پیشو بدن جلا کولو» مخالف وو. په ۱۹۳۶م کال کې د سټ لو جونیور کالج له تړل کېدو وروسته، عاصموف خپل د ساینس لیسانس د کلمبیا په مارنینګ‌سایډ هایټ کامپوس (چې وروسته د کلمبیا د عمومي مطالعاتو په پوهنتون بدل شو) کې په ۱۹۳۹م کال کې پای ته ورساوه.

د طبي پوهنتونونو لخوا له دوه ځلې رد کېدو وروسته، عاصمو په ۱۹۳۹م کال کې په کلمبیا کې د کیمیا څانګه کې د فراغت پروګرام ته درخواست ورکړ. په لومړیو کې رد شو او وروسته یوازې په آزمېښتي توګه ومنل شو، په ۱۹۴۱م کال کې یې په کیمیا کې خپله ماسټري پای ته ورسوله او په ۱۹۴۸م کال کې یې د کیمیا په څانګه کې د فلسفې ډوکټورا سند ترلاسه کړ. کله چې یې د کیمیا په رشته کې زده‌کړې کولې، فرانسوي او آلماني ژبې یې هم زده کړې.