इ-सुशासन

सामान्यतया इ-शुसाशनमा चार आधारभूत मोडेलहरू उपलब्ध छन् - सरकार देखि नागरिक, सरकार देखि कर्मचारी, सरकार देखि सरकार तथा सरकार देखि व्यवसाय ।

यद्यपि यी दुई शब्दहरू, ई-सरकार र इ-शुसाशन, प्रायः एक अर्काको लागि प्रयोग गरिन्छ, ई-शासन र ई-सरकार बीच भिन्नता छ।  ई-सरकार भनेको सार्वजनिक प्रशासनमा आईसीटीको प्रयोगलाई जनाउँछ, जुन संगठनात्मक परिवर्तन र नयाँ सीपहरूसँग मिलेर सार्वजनिक सेवा र लोकतान्त्रिक प्रक्रियाहरू सुधार गर्ने र जनतालाई समर्थन बढाउने उद्देश्यले गरिन्छ।  तर, ई-सरकारमा आईसीटीको शासनको कुनै प्रावधान हुदैँन। इ-शुसाशनमा शासनका लागि सामान्यतया नियमन र नीति निर्माण क्षमतामा उल्लेखनीय वृद्धि हुनुका साथै विभिन्न सामाजिक सरोकारवालाहरूबीच थप विशेषज्ञता र राय आकार दिने प्रक्रियाको आवश्यकता पर्दछ।  ई-शुसाशनको दृष्टिकोण "प्रविधिहरूको प्रयोग हो जुन दुबै शासन गर्न मद्दत गर्दछ र शासन गर्नुपर्दछ" भन्ने हुने गर्दछ। ई-शासनको केन्द्रीय लक्ष्य लाभार्थीसम्म पुग्नु र उनीहरूको सेवा आवश्यकताहरू पूरा भएको सुनिश्चित गर्नु हो। आदर्शगत, सरकार स्वचालित रूपमा यसको दक्षता अधिकतम गर्नको लागि यो लक्ष्य प्राप्त गर्नु ई-साशनको महत्त्व हो।

यसबाहेक, ई-सरकारले एकतर्फी सञ्चार प्रोटोकल प्रयोग गर्दछ जबकि ई-साशनले दुईतर्फी सञ्चार प्रोटोकल प्रयोग गर्दछ। अन्तिम लाभार्थीको पहिचान स्थापित गर्नु सबै नागरिक केन्द्रित सेवाहरूमा चुनौती हो।  सरकार र विश्वव्यापी निकायहरूद्वारा प्रकाशित तथ्याङ्कले सधैं तथ्यहरू प्रकट गर्दैन।  ई-साशनको उद्देश्य सरकारी सेवाहरू प्रदान गर्दा धेरै तहहरू भएको अनावश्यक हस्तक्षेपलाई कम गर्नु हो।  स्थानीय प्रक्रिया र मापदण्डहरूको समर्थनमा सरकारहरूले आफ्ना नागरिकहरू वा अन्तिम लाभार्थीहरूसम्म पुग्नको लागि यो राम्रो पूर्वाधार सेटअपमा निर्भर गर्दछ।  योजना, विकास र विकासका लागि बजेट राम्रोसँग तयार पारिएका ई-साशन प्रणालीबाट प्राप्त गर्न सकिन्छ।