Астат

Шинж чанар
[Xe] 4f14 5d10 6s2 6p5 Үелэх систем
Ерөнхий
Нэр, тэмдэг, атомын дугаар	Астат, At, 85
Цуваа	Галоген
Бүлэг, үе, блок	17, 6, p
Гадаад байдал	металлын
CAS дугаар	7440-68-8
Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ	3 · 10−21 ppm
Атомын шинж чанар
Атом масс	209,9871 u
Ковалент радиус	150 пм
Ван дер Ваальсын радиус	202 пм
Электрон бүтэц	[Xe] 4f14 5d10 6s2 6p5
1. Ионжилтын энерги	920 кЖ/моль
Физикийн шинж чанар
Бодисын төлөв	хатуу
Хайлах цэг	575 K (302 °C)
Ууршилтын дулаан	≈ 40 кЖ/моль
Хайлах дулаан	≈ 6 кЖ/моль
Дулаан дамжуулалт	2 Вт/(м · К)
Химийн шинж чанар
Исэлдэлтийн төлөв байдал	±1, 3, 5, 7
Цахилгаан сөрөг чанар	2,2 (Паулын скала)
Изотопууд
Изотоп ИХ t1/2 ЗТ ЗЭ (МэВ) ЗБ 209At {син.} 5,41 h ε 3,486 209Po α 5,757 205Bi 210At {син.} 8,3 h ε 3,981 210Po α 5,631 206Bi 211At {син.} 7,124 h ε 0,786 211Po α 5,982 207Bi 212At {син.} 0,314 сек ε 1,754 212Po α 7,829 208Bi β− 0,043 212Rn 213At {син.} 125 нсек α 9.254 209Bi 214At {син.} 558 нсек α 8.987 210Bi 215At үлдэгдэлд 0,10 мсек α 8,178 211Bi … … … … … … 218At үлдэгдэлд 1,5 сек α (99,90 %) 6,874 214Bi β− (0,10 %) 2,883 218Rn 219At үлдэгдэлд 56 сек α (97 %) 6,390 215Bi β− (3 %) 1,700 219Rn 220At {син.} 3,71 мин β− 9,900 220Rn
Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт
Аюулгүй байдлын заавар
GHS-Аюулын тэмдэг: Зэрэглэл алга АТ-фразын жагсаалт H: дээш үзэх P: дээш үзэх
Цацраг идэвхт задрал
Цацраг идэвхт элемент
Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно. Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно.

Астат нь цацраг идэвхит химийн элемент, атомын дугаар нь 85, химийн тэмдэглэгээ нь At. Уг элемент нь галогены бүлгийн хамгийн хүнд элемет юм.

Өндөр цацраг идэвхит шинжтэй уг элементийг масс спектрометрээр тодорхойлсон байна. Хими шинжийн хувьд бусад галогенуудтай ойролцоо ба иодтой илүү төстэй. Гэхдээ иодыг бодвол илүү металл шинжтэй гэж үздэг. Астат нь маш ховор, хагас задралын хугацаа нь богино тул судалгаа харьцангуй муу хийгдсэн байна. Астатын изотопиудын хамгийн урт хагас задралын хугацаа нь 8.3 цаг байдаг. Астатын задралын эцсийн бүтээгдэхүүн нь хар тугалга байна. Галогений бүлгийн элементүүдийн өнгө атом массаас хамааран бараан болдог тул астатыг хар өнгөтэй гэж таамагладаг. Астатыг халаахад хар хий (иодоос илүү бараан) ялгарна. Астатыг металлуудтай (жишээ нь натритай) ионы холбоо үүсгэнэ гэж үздэг. Мөн астат нь устөрөгчтэй нэгдэн, химийн нэгдэл үүсгэж болох ба уг нэгдэл усанд уусна. Астат нь галогений бүлгээс хамгийн бага химийн идэвхитэй элемент юм.

Астатыг (Грек хэл: αστατος астатос буюу "тогтворгүй") Мендлеев анх таамагласан ба 1940 онд Д.Р.Корсон, К.П.МакКензи, Эмилио Серге нар Беркле дахь Калифорнийн Их Сургуульд синтезлэн гаргаж авчээ..Уг элементийг эхний үед alabamine (Ab) гэж нэрлэж байв.

Байгаль дээр астатын 3 изотопи тааралдана. Гэвч хагас задралын хугацаа маш богино тул ховор. Астат-218 (²¹⁸At) нь ураны хагас задралын бүтээгдэхүүний нэг юм. ²¹⁶At нь торийн, ²¹⁵At нь актинигийн хагас задралын бүтээгдэхүүн болно. Эдгээр байгаль дээр тааралддаг 3 изотопийн хамгийн урт хагас задралын хугацаатай (56 секунд) нь ²¹⁹At.

Дэлхийн царцдас дахь нийт астатын хэмжээг 28 грамм гэж тооцсон байдаг. Генниссийн номонд хамгийн ховор элемент гэдгээрээ багтжээ.

Висмутыг альфа туяагаар бөмбөгдөж, харьцангуй урт хагас задралын хугацаатай ²⁰⁹At - ²¹¹At изотопиудыг гарган авч болно.

Астатыг бага хэмжээгээр синтезлэн гаргаж, задрахаас нь өмнө богино хугацаанд судлаж байна. Судалгааны ерөнхий чиглэл онолынх боловч эмчилгээнд ашиглаж болно гэж үзэж байна. Астатыг металлуудтай (жишээ нь натритай) ионы холбоо үүсгэнэ гэж үздэг. Гэхдээ астат бусад галогений хөнгөн элементүүдээр амархан халагдана. Мөн астат нь устөрөгчтэй нэгдэн, астатгидроген үүсгэж болно. Уг нэгдэл усанд уусч, гидроастатийн хүчил үүсгэнэ.

Астатийн 33 цацраг идэвхит изотопи тогтоогдоод байна. Атом масс нь 191 - 223 байна. Эдгээрээс гадна 23 метастабл изотопи байж болно. Хамгийн тогтвортой изотопи нь ²¹⁰At ба хагас задралын хугацаа нь 8.1 цаг, хамгийн богино нь ²¹³At (125 наносекунд).

Хагас задралын хугацаа маш богино тул одоогоор практик хэрэглээ байхгүй болно. Гэхдээ хүнд изотопийг нь эмнэлэгт хэрэглэх боломжийг судлаж байна.

  Commons: Astatine – Викимедиа дуу дүрсний сан

• WebElements.com - Astatine
• Los Alamos National Laboratory - Astatine
• Doc Brown's Chemistry Clinic - Group 7 The Halogens