Феудализмот (од латинскиот збор feudum) е општествено-економска формација во средниот век во која човечкото општество се дели на две основни антагонистички класи:
Општествени уредувања |
---|
Дел од темата Политика |
Список на општествени уредувања
|
Портал Политика · уреди |
Основна одлика на феудализмот е сопственоста на средствата за производство во рацете на феудалецот (ја поседуваат во прв ред земјата) и непотполната сопственост над производителот - селанецот-кмет. Напоредно со сопственоста на феудалците, постои и ситна сопственост на селаните и занаетчиите над орудијата за работа (селски инвентар, занаетски алат) и над куќата и покуќнината.
Во однос на робовладетелската општествена формација, феудализмот претставувал напредок, бидејќи поради делумната заинтересираност на произведувачот (селанецот-кмет) за работа, се обезбедувал понатамошен развиток на производните сили. Во поглед на начинот на кој феудалецот ги остварувал своите приходи, феудалната епоха ја карактеризираат три видови на ренти:
Во политички поглед, феудалната држава поминала, исто така, низ три фази од својот развиток.
Во првата фаза, која одговара на раниот феудализам, централната кралска власт во државата, во однос на големата моќ на феудалците, била слаба и кралот како "прв меѓу еднаквите" (лат. Primus inter pares) често не е во состојба да ги спречи феудалните војни и феудалната анархија во земјата.
Во втората фаза (која одговара на развиениот феудализам), државата добива облик на сталешка монархија, во која кралот владее потпирајќи се на три сталежи (благородништво, свештенство и граѓанство) и со помош на граѓаните постепено ја зајакнува својата власт.
Во третата фаза (која одговара на доцниот феудализам), феудалната држава добива форма на феудално-апсолутистичка монархија, во која централната кралска власт е многу силна, благодарејќи на поддршката на зајакнатото граѓанство.
За целото време на феудализмот во Европа, христијанската црква била идеолошки столб и бранител на феудализмот, бидејќи како и крупниот феудалец, и кметовите биле заинтересирани за одржувањето на феудалниот општествен поредок, кој црквата го претставувала на своите верници како божја волја и секоја побуна против него го обележувала како најтежок грев (од делата на црковните писатели Кметството е божји дар, Работејќи за владетелот и слушајќи ја службата божја, ние го љубиме Бог). Црквата редовно ги анатемисувала сите антифеудални движења (селски востанија, еретички движења, борбата на граѓаните против феудалците, граѓанската или буржоаска култура и сл.), помагајќи им така на световните феудалци во задушувањето на антифеудалните движења. Најостар вид на класна борба во времето на феудализмот претставувале селските востанија. Нив ги имало многу во сите земји, но поради неорганизираноста на селаните никогаш не успевале. Од 12 век, со развојот на градовите, занаетчиството и трговијата, започнува и борбата на обесправените граѓани против феудалците во кои граѓаните, поорганизирани од селаните ги добивале битките. Така, тие почнале да имаат претставници во собирот на сталежите и градската самоуправа, кои ги назначиле кралот или феудалците.
На почетокот на 16 век, граѓанскиот сталеж под влијание на развојот на производните сили се претвора во класна свесна буржоазија, која, собирајќи околу себе антифеудални сили (селани, занаетчии, ситни трговци), во големите Буржоаски револуции, го руши феудалниот поредок и основа свој - капиталистички. Од сите буржоаски револуции најодлучен удар на феудализмот нанела Француската буржоаска револуција од 1789, по која феудализмот како општествен систем се држи само во заостанатите држави на средна и источна Европа, каде што во текот на XIX век (во Германија, Хабсбуршката монархија и Италија во 1848, а во Русија во 1861) и таму под притисокот на борбите на широките народни маси бил делумно укинат. Во колонијалните и полуколонијалните земји (Кина, Индија и др.) феудализмот се додржал сè до првата половина на XX век и се ликвидирал во текот на спроведувањето на народноослободителните борби и антиколонијални револуционерни движења.
This article uses material from the Wikipedia Македонски article Феудализам, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Содржината е достапна под CC BY-SA 4.0 освен ако не е поинаку наведено. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Македонски (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.