سۆسیالیزم: سیستەمی ئابووری
سۆسیالیزم یان سۆشیالیزم یان کۆمەڵاگری سیستمێکی ئابوورییە کە خوازیاری خاوەنایەتی بە کۆمەڵی ئامرازەکانی پێکھێنان و سەرکردایەتی بە کۆمەڵ لە ئابووریدایە.
لە سەرەتادا سۆشیالیزم و کۆمۆنیزم ھاوواتا بوون بەڵام لە ئێستادا بە دوو سیستەمی جیا دەبینرێن بەوەی لە ڕووی ھزری ئابووری بازاڕ و ئابووری سەرمایەداری جیاوازبوونە. بیروباوەڕێکی دیکەی سۆشیالیزم ئەوەیە کە دەبێت ئامێر و کاڵا بۆ خزمەتکردنی بەکارھێنەر درووستکرێن نەک بۆ قازانجکردن.
| ئایدۆلۆژیای سیاسی بەشێکە لە وتارەکانی سیاسەت |
|---|
| ئەنارکیزم |
| مەسیحی دیموکرات |
| کۆمۆنیزم |
| مارکسیزم |
| شۆپپارێزی |
| فاشیزم |
| فێمینیزم |
| ژینگەخوازی |
| ئیسلامی سیاسی |
| لیبرالیزم |
| ناسیۆنالیزم |
| سۆسیالدیموکراسی |
| سۆسیالیزم |
وشەی سۆشیالیزم
سۆشیالیزم خۆی وشەیەکی فەڕەنسییە بە واتای دەستە کۆمەڵ دێت، سۆشیالیزم قۆناغێکە کە ئابووری وڵات بە پێی یاسا لە دەستی میری دایە، دژی سەرمایەداری کە لە دەستی سەرمایەدارەکاندایە.
بۆچوون و مێژوو
ئۆین کە پیاوێکی وێڵزی بوو کە یەکەم پەیڕەوانی بانگەوازی سۆسیالیست بوو لەساڵی ١٨٤١، کە ئێستاش ئۆین بە پێشەنگی بزووتنەوەی ھەرەوەزی چاوی لێدەکرێت، ئۆین پێی وا بوو کە کرێکاران دەبێت خۆیان خاوەنی کارخانە بن و کاریشی لێبکەن ئەوسا بەشە داھات و سوودەکەی لەنێوان خۆیان، کارل مارکس و فرێدریش ئەنگلز چەندین پەرتووکیان نووسی لەسەر سەرمایەداری و کرێکار و سۆشیالیزم و کۆمۆنیست کە دواییش لە مانیفێستێکیان بڵاوکردە و کە بوو بە بیرۆکەی کۆمۆنیستی بەنێوی مانیفێستی کۆمۆنیست.
لەماوەی سەدەی نۆزدەھەمیش چەندین شێوەی لایەنیی سۆسیالیستی درووست بوون کە بە باڵی چەپ و باڵی ڕاست ناسران، و بیرۆکەی سۆسیالیست دیموکراسی کە تێکەڵەیەکی سەرمایەداری و کۆمۆنیزمییە پەرەی سەند کە تا ھەنووکەش چەندین لایەنی سۆسیالیست دیموکراسی وڵاتەکان بەڕێوە دەبەن لە وێنەی وڵاتی فەڕەنسا.
سەرچاوەکان
بەستەرە دەرەکییەکان
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە سۆسیالیزم تێدایە. |
This article uses material from the Wikipedia Soranî / کوردی article سۆسیالیزم, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ناوەرۆک لەبەردەستە لەژێر CC BY-SA 4.0دا، مەگەر پێچەوانەی وترابێ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Soranî / کوردی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.