Կերակրափող
Կերակրափողը կամ որկորը (esophagus) համեմատաբար նեղ և երկար մի խողովակ է, որը տեղավորված է ըմպանի և ստամոքսի միջև։Կերակրափողը միակ օրգանն է ,որտեղ սննդագնդիկը կանգ չի առնում։ Սկսվում է վզային VI և VII ողնի մակարդակից (որը համապատասխանում է մատանիաձև աճառի ստորին եզրին) և վերջանում կրծքային XI ողնի մակարդակի վրա։ Քանի որ որկորը, վզի շրջանում սկսվելով, իջնում է կրծքի խոռոչ և այստեղից, ստոծանին ծածկելով, մտնում է որովայնի խոռոչ, ուստի նրան բաժանում են չորս հատվածի՝ պարանոցային, կրծքային, ստոծանիական և որովայնային (partes cervicalis, thoracalis, diaphragmatica et abdominalis)։ Որկորի երկարությունը 23-25 սմ է։ Առջևի ատամներից մինչև ատամոքսն ընկած հատվածի ընդհանուր երկարությունը (նաև բերանի խոռոչը, ըմպանը և որկորը) 40-42 սմ է։ Ռետինե խողովակը պետք է 3.5 սմ այդ երկարությունից ավելի վերցնել՝ կերակրափողի միջով ստամոքսահյութ վերցնելու համար։
Որկորը տեղ-տեղ ունի սեղմվածքներ, որոնցից առաջինը գտնվում է իր սկզբնական մասում (ըմպանային), երկրորդը՝ շնչափողի երկատման տեղում (շնչափողային) և երրորդը՝ ստոծանիական շրջանում (ստոծանիական)։
Կազմությունը
Որկորի լուսանցքը լայնական կտրվածքի վրա վզային հատվածում ներկայացնում է որպես մի լայնական ճեղք (շնչափողի կողմից ճնշվելու հետևանքով), իսկ կրծքային մասում կլորացած է կամ աստղաձև։ Որկորի պատերը կազմված են հետևյալ շերտերից. ներքին ՝ լորձաթաղանթային (tunica mucosa), միջին՝ մկանային (tunica muscularis) և արտաքին՝ շարակցահյուսվածքային բնույթի (tunica adventitia)։
Լորձաթաղանթը (tunica mucosa) ծածկված է բազմաշերտ տափակ էպիթելով և պարունակում է լորձային գեղձեր, որոնք իրենց արտազատուկով հեշտացնում են կերակրագնդի սահումը կլլման ժամանակ։ Չձգված դիրքում որկորի լորձաթաղանթը առաջացնում է երկայնաձիգ ծալքեր, որոնք հարթվում են, երբ նրա միջով անցնում է կերակրագունդը։
Երկայնաձիգ ծալքավորումը որկորի ֆունկցիոնալ հարմարողակունությունն է, որը նպաստում է հեղուկների անցմանը ծալքերի արանքների ակոսներով և որկորի լայնացմանը պինդ կերակրագնդերի անցման դեպքում։
Մկանային պատյանը (tunica muscularis) կազմված է արտաքին երկայնաձիգ և ներքին շրջանաձև շերտերից։ Որկորի վերին երրորդականի երկու շերտերն էլ կազմված են միջաձիգ զոլավոր մկանաթելերից, բայց ներքևում նրանք աստիճանաբար փոխարինվում են հարթ մկանաթելերով։ Շարակցական պատյանը(tunica adventitia) արտաքին պատյանն է, կազմված է փուխր շարակցական հյուսվածքից, որի միջոցով որկորը միանում է շրջապատող օրգաններին։
Որկորի գեղձերը (glandulae esphageae) բավական շատ են և տարածված են ենթալորձային շերտում, արտադրում են լորձ։ Որկորի առանձին մասերն ունեն անատոմիական նեղացումներ, որոնք պահպանվում են դիակների որկորում, և ֆիզիոլոգիական նեղացումներ, որոնք լինում են միայն կենդանի մարդու մոտ։ Բացի անատոմիական 3 նեղացումներից՝ ըմպային(կերակրափողի սկզբում), շնչափողային(շնչափողի երկատման տեղում) և ստոծանիական (ստոծանու միջով անցնելու դեպքում), ռենտգենով հետազոտելիս երևում են նաև 2 ֆիզիոլոգիական նեղացումներ՝ աորտային(կերակրափողի և աորտայի հատման տեղում) և կարդիալ (որկորի և ստամոքսամուտքի միացման տեղում)։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 390)։  |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Կերակրափող, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.