Էլ Գրեկո

Էլ Գրեկո; հուն․՝ Δομήνικος Θεοτοκόπουλος
Կեղծանուն	Theotocopuli, Dominico
Ծնվել է	հոկտեմբերի 1, 1541
Ծննդավայր	Հերակլիոն, Kingdom of Candia
Վախճանվել է	ապրիլի 7, 1614[…] (72 տարեկան)
Մահվան վայր	Տոլեդո, Կաստիլիա և Լեոն
Ազգություն	հույն
Քաղաքացիություն	Կաստիլիա և Լեոն և Վենետիկի հանրապետություն
Դավանանք	Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Մասնագիտություն	նկարիչ, քանդակագործ, ճարտարապետ և գծագրող
Ոճ	Իսպանական վերածնունդ և մաներիզմ
Ժանր	դիմանկար, դիցաբանական գեղանկարչություն, կրոնական նկարչություն, Սրբանկարչութիւն, ժանրային նկարչություն, պատմական գեղանկարչություն, բնանկար և դիմապատկեր
Թեմաներ	գեղանկարչություն
Ուշագրավ աշխատանքներ	Քրիստոսի յարությունը, Տոլեդոյի տեսարան, Կոմս Օրգասի թաղումը, Ձեռքը կրծքին դրած ասպետը, Dormition of the Virgin?, Modena Triptych?, The Martyrdom of St. Maurice?, The Vision of Saint John? և Laocoön?
Աշակերտներ	Luis Tristán? և Diego de Astor?
Համատեղ ապրող	Jerónima de Las Cuevas?
Զավակներ	Խորխե Մանուտժել Թեոտոկոպըլի
	ստորագրություն;
	El Greco Վիքիպահեստում

«Էլ Գրեկո»-ն նրա ծածկանունն էր, կապված ծագումով հույն լինելու հետ, նկարիչը սովորաբար իր նկարները ստորագրում էր իր ամբողջական անունով, հունարեն տառերով՝ Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (Դոմենիկոս Թեոտոկոպուլոս), հաճախ ավելացնելով՝ Κρής (Կրետե)։

Էլ Գրեկոն ծնվել է Կրետեում, որը այն ժամանակ Վենետիկյան Հանրապետության մի մասն էր կազմում։ Կրետեն իր ժամանակի հետբյուզանդական արվեստի կենտրոնն էր, և Էլ Գրեկոն սովորեց ու այդ ավանդույթների շնորհիվ նախքան 26 տարեկանում Վենետիկ մեկնելը դարձավ իսկական վարպետ։ 1570 թվականին նա գնում է Հռոմ, որտեղ բացում է արվեստանոց և աշխատում մի շարք կտավների վրա։ Իտալիայում ապրելու տարիներին Էլ Գրեկոն հարստացնում է իր ոճը Իտալական Վերածննդի և Մաներիզմի տարրերով։ 1577 թվականին Էլ Գրեկոն տեղափոխվում է Իսպանիա, այնտեղ էլ մնում և ստեղծագործում է մինչև իր մահկանացուն կնքելը։ Տոլեդոյում նա ստեղծում է մի քանի խոշոր պատվերներ ու նկարում իր հայտնի կտավները։

Էլ Գրեկոյի դրամատիկ և էքսպրեսիոնիստական ոճը իր ժամանակակիցները ընդունում էին տարակուսանքով, սակայն 20-րդ դարում այն ստանում է իր արժանի գնահատականը։ Էլ Գրեկոն համարվում է կուբիզմի և էքսպրեսիոնիզմի հիմնադիրը, նրա անհատականությունն ու կտավները ներշնչման աղբյուր են հանդիսացել այնպիսի մեծ պոետների համար, ինչպիսիք են՝ Ռայներ Մարիա Ռիլկե ու Նիկոս Կազանձակիս։ Այժմյան արվեստագետների կողմից Էլ Գրեկոն բնորոշվում է որպես այնչափ յուրօրինակ նկարիչ, ով չի պատկանում կերպարվեստի և ոչ մի ավանդական դպրոցի։ Նա ճանաչված է իր չափից դուրս երկարացված պատկերներով և հաճախ անիրական կամ ուրվատեսիլային գունայնությամբ՝ միավորելով բյուզանդական և արևմտաեվրոպական նկարչական ավանդույթները։

Կենսագրություն

Վենետիկ - Հռոմ (1541-1576)

Էլ Գրեկոն ծնվել է Կրետեի Ֆոդել գյուղում։ Նրա ծնողների և մանկության մասին շատ քիչ բան է հայտնի, միայն այն, որ նա սովորել է սրբապատկերներ նկարել։ Վաղ շրջանում նա յուրացրել է միջին դարերի բյուզանդական արվեստի ավանդությունները։ Մոտ 1567 թվականին նա տեղափոխվել է Իտալիա, Վենետիկ և սովորել է Տիցիանի արվեստանոցում։ Այստեղ նրա արվեստը ձևավորվել է վենետիկյան գեղանկարչության ազդեցությամբ. ստեղծել է «Կույրի դարմանումը» (մոտ 1565 թ.), «Հիսուսը վտարում է վաճառականներին» (մոտ 1570 թ.), «Ավետում» (1570 –1575 ), «Մարիխով տղան» (մոտ 1576 թ.) և այլ նկարներ։ 1570 թվականին Հռոմում ծառայել է կարդինալ Ֆարնեզին։ Էլ Գրեկոյի գործերը հիմնականում կրոնական, դիցաբանական թեմաներով պատկերներ, դիմանկարներ և բնանկարներ են։ 1577 թվականին տեղափոխվել է Իսպանիա և հաստատվել Տոլեդոյում, այստեղ Էլ Գրեկոն դուրս գալով իտալական գեղանկարչության ազդեցությունից, դրսևորել է իր ինքնատիպ արվեստը, որին բնորոշ են սուր արտահայտչականությամբ, անիրական ուժերի անբնական հզորությամբ օժտված կերպարները «Սուրբ Մավրիկոսի չարչարանքը», (1580 –1582), «Տոլենդոն ամպրոպի պահին» (1596 –1600), «Կոմս Օրգասի թաղումը» (1586 –1588), «Հոգեգալուստ» (1610 –1614), «Պետրոս և Պողոս առաքյալները» (1614) և այլն։

Էլ Գրեկոն 1610 –1614 թվականներին ստեղծել է «Յոթերորդ կնիքի բացումը», «Լաոկոոն», «Տեսարան Տոլեյդոյից», գործերը, որոնք առանձնահատուկ տեղ ունեն նրա արվեստում։

Էլ Գրեկոյի ստեղծագործություններն ամբողջությամբ ներկայացվել են նրա մահից 300 տարի անց՝ 20–րդ դարի սկզբին։

Պատկերասրահ

Հովհաննես, Պրադո թանգարան, Մադրիդ.
Մարիա Մագդաղենացին մոտ. 1589, Գեղեցիկ արվեստների թանգարան Բուդապեշտ.
Հիսուսի գլուխը, 1580 - 1585 Սան Անտոնիո, ԱՄՆ.
Խաչված Քրիստոսը մոտ.. 1577, մասնավոր հավաքածու
Պողոս և Պետրոս առաքյալները Էրմիտաժ,
Փրկիչը
մոտ. 1600, Շոտլանդիայի ազգային պատկերասրահ
Երորդություն
Պրադո թանգարան թանգարան

Ծանոթագրություններ

Տես նաև

Էլ Գրեկոյի նկարների ցանկ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլ Գրեկո» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 9)։

This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Էլ Գրեկո, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.