Արևադարձային տարի, ժամանակահատվածը, որի ընթացքում արեգակն ավարտում է մեկ տարվա եղանակների փոփոխության շրջանը (հայտի է նաև որպես արեգակնային տարի)։ Օրինակ, մի գարնանային գիշերահավասարից մինչև հաջորդ գարնանային գիշերահավասարը։ Անտիկ ժամանակներից աստղագետները կատարելագործել են արևադարձային տարվա սահմանումը։
Արևադարձային տարի է կոչվում այն ժամանակահատվածը, որի ընթացքում Արեգակի միջին արևադարձային լայնությունը մեծանում է 360°-ով։
Արեգակնային համակարգում հաշվարկներ անելիս օգտագործում են 2 կարևոր հարթություն․
Այս հարթությունները ունեն հատման գիծ։ Այդ գծի երկայնքով ուղղված, Երկրից դեպի Ձկներ համաստեղությունը ցույց տվող ուղղությունը գարնանային գիշերահավասարն է, որը նշանակվում է ♈ (Խոյ համաստեղության խորհրդանիշն է, որտեղ գտնվել է գարնանային գիշերահավասարի կետը հեռավոր անցյալում)։ Հակառակ ուղղությամբ՝ դեպի Կույսի համաստեղություն ուղղված է աշնանային գիշերահավասարը և նշանակվում է ♎ (Կշեռքի համաստեղության խորհրդանիշն է, որտեղ գտնվել է գիշերահավասարը հեռավոր անցյալում)։
Արևադարձային տարվա տևողությունը կախված է հաշվարկման կետից։ Աստղագետները այդ մեթոդը բացահայտել են ոչ անմիջապես, սկզբում հաշվարկման կետ էին համարում գիշերահավասարներից մեկը, քանի որ այդ ժամանակահատվածում սխալանքը հնարավորինս փոքր է։ Ժան Մեյոսն ու Սավոյն իրենց աշխատանքներում ցույց են տալիս գարնանային գիշերահավասարների միջև հետևյալ ժամանակահատվածները։
Օրեր | Ժամ | Րոպ. | Վրկ. | |
---|---|---|---|---|
1985—1986 | 365 | 5 | 48 | 58 |
1986—1987 | 365 | 5 | 49 | 15 |
1987—1988 | 365 | 5 | 46 | 38 |
1988—1989 | 365 | 5 | 49 | 42 |
1989—1990 | 365 | 5 | 51 | 06 |
Մինչ XIX դարը արևադարձային տարին հաշվվում էր մեծ ժամանակահատվածներում գիշերահավասարների ամսաթվերի համեմատությամբ։ Այդ մոտեցումը օգնեց հաշվել արևադարձային տարվա միջին տևողությունը։
0-ից մինչ 2000 թվականը տեղի ունեցած գիշերահավասարների և արևադարձների միջև տևողությունները բերված են աղյուսակում։
Год 0 | Год 2000 | |
---|---|---|
Երկու գարնանային գիշերահավասարների միջև | 365,242 137 дней | 365,243 374 дней |
Երկու ամառային արևադարձերի միջև | 365,241 726 дней | 365,241 626 дней |
Երկու աշնանային գիշերահավասարների միջև | 365,242 496 дней | 365,242 018 дней |
Երկու ձմեռային արևադարձերի միջև | 365,242 883 дней | 365,242 740 дней |
Արևադարձային տարվա ընթացիկ միջին տևողության հաշվարկման բանաձևը՝
որտեղ Т — ժամանակը հուլյան հարուրամյակներով (1հուլյան տարին հավասար է 36 525 օր), հաշված 2000 թվականի հունվարի 1-ից։
Եթե Երկիրը կեպլերյան շարժում կատարեր, ապա արևադարձային տարվա տևողությունը կլիներ հաստատուն մեծություն։ Սակայն Երկիրը շարժման ընթացքում խոտորվում է։ Այդ խոտորումները կապված են Երկրի մոտակա երկնային մարմինների շարժմամ։
Գրիգորյան օրացույցը, որն օգտագործվում է քաղաքացիական նպատակներով, միջազգային ստանդարտ է։ Այն ունի 400 տարի պարբերություն (146 097 օր)։ Ամեն մի պարբերության մեջ կրկնվում են բոլոր ամիսները, շաբաթներն ու օրերը։ Գրիգորյան օրացույցը իրենից ներկայացնեւմ է հուլյան օրացույցի բարելաված տարբերակը։
Միջին արեգակնային օրը մեծանում է 1,5 մվ-ով՝ 100 արևադարձային տարվա ընթացքում։ Այդ էֆեկտները առաջացնում են 3200 տարվա ընթացքում 1 օր օրացույցի տեղաշարժ։ Օրացույցի շտկման համար առաջարկվող տարբերակները առայժմ հարմարավետ չեն։ Այդ խնդիրը գրիգորյան օրացույցը լուծում է այնքան լավ, որ մի օրվա տարբերությունն առաջանում է ոչ շուտ, քան 10000 տարվա ընթացքում։
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Արևադարձային տարի, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.