در ویکیپدیا، سرشناسی محکی است که توسط ویرایشگران برای تصمیمگیری در مورد اینکه آیا یک موضوع میتواند مقالهٔ خودش را داشته باشد یا نه به کار میرود.
این صفحه جزو رهنمودهای ویکیپدیا است. استانداردهای رفتاریِ مطرحشده در این صفحه از پشتوانهٔ تأیید بسیاری از ویرایشگران ویکیپدیا برخوردار است. بااینکه پیروی از مفاد این صفحه توصیه میشود، این مفاد جزو سیاستها نیست. در ویرایش و بهروزرسانی این صفحه جسور باشید، ولی لطفاً پیش از انجام تغییرات عمده از صفحهٔ بحث برای مطرح کردن تغییرات و نظرخواهی استفاده کنید. |
این صفحه در یک نگاه: مقالات ویکیپدیا باید موضوعهای مهمی را پوشش دهند که در دورهای از زمان در جهان مورد توجه علمی و رسانهای بودهاند و جای آنها در ویکیپدیا باشد. اندازهگیری توجهات توسط سیاستهای ویکیپدیا:منابع معتبر و ویکیپدیا:منابع مستقل سنجیده میشود. رهنمود سرشناسی دربارهٔ محتوی مقالات نیست بلکه فقط دربارهٔ بودن یا نبودن آنهاست. همچنین میتوانید این انشای خلاصه را بخوانید: ویکیپدیا:رهنمود یک خطی سرشناسی |
سرشناسی راهنمای سرشناسی عمومی |
---|
رهنمودهای موضوعی |
سایر رهنمودهای سرشناسی |
|
جستارهای وابسته |
اطلاعات روی ویکیپدیا باید اثباتپذیر باشند؛ اگر هیچ منبع طرف سومی دربارهٔ موضوع یافت نمیشود، آنگاه آن موضوع نباید مقالهای جداگانه داشته باشد. مفهوم سرشناسی در ویکیپدیا بدین جهت استفاده میشود تا از ورود بیتأمل موضوعات جلوگیری کند. موضوع مقالهها و فهرستها باید سرشناس یا «درخور توجه» باشند. تشخیص سرشناسی الزاماً به موضوعاتی نظیر شهرت، اهمیت یا آوازه بستگی ندارد — هرچند این موارد ممکن است به پذیرش موضوعی که با رهنمود شرحداده شده در زیر همخوانی دارد کمک کنند.
هر موضوعی که با معیار عمومی سرشناسی همخوانی داشته باشد و از استثناهای ویکیپدیا چه چیزی نیست نیز نباشد، شایستهٔ داشتن مقاله فرض میشود.
داشتن معیارهای سرشناسی تضمین نخواهد کرد که موضوع مورد نظر حتماً مقاله و صفحهای جداگانه خواهد داشت. کاربران ممکن است بر پایهٔ صلاحدید خود اقدام به ادغام یا گروهبندی دو یا چند موضوع مرتبط در یک مقالهٔ واحد کنند.
رهنمودهای سرشناسی تنها مشخص میکنند که یک موضوع تا چه حد برای داشتن یک مقاله یا فهرست مناسب است. این رهنمودها محدودیتی برای محتوای مقاله یا فهرست ایجاد نمیکنند. اگر به دنبال سیاستهای محتوایی ویکیپدیا هستید، به ویکیپدیا:دیدگاه بیطرف، ویکیپدیا:اثباتپذیری، ویکیپدیا:تحقیق دست اول ممنوع، ویکیپدیا:ویکیپدیا چه چیزی نیست و ویکیپدیا:زندگینامه زندگان مراجعه کنید.
اگر موضوعی پوشش قابل توجهی در منابع معتبر داشته باشد و این منابع معتبر، مستقل از موضوع باشند، فرض میشود که معیارهای لازم برای آمدن در ویکیپدیا در قالب یک مقاله یا فهرست جداگانه را دارد.
موضوعی که بر پایهٔ اجماع این معیار را داشته باشد، معمولاً درخور توجه است و معیارهای لازم برای داشتن مقالهٔ جداگانه در یک دانشنامه را دارد. واقعیتهای اثباتپذیر و مطالبی که توسط چندین منبع معتبر مستقل پشتیبانی نشدهاند، ممکن است برای گنجانیدن در یک مقالهٔ دیگر مناسب باشند.
هر یک از رهنمودهای موضوعی سرشناسی، به گسترش دادن موارد فوق و افزودن معیارهای موضوعی برای تشخیص سرشناسی میپردازند. در برخی موارد این رهنمودها جایگزینی برای برخی شرایط فوق ارائه میکنند که در نبود این شرایط استفاده شوند.
معیارهای اعمال شده به ایجاد/حفظ مقاله همانهایی نیستند که به محتوای مقاله اعمال میشوند. رهنمودهای سرشناسی به محتوای مقاله یا فهرست اعمال نمیشوند (با استثنای این که برخی فهرستها گنجانیده شدن را به سرفصلها یا افراد سرشناس محدود میکنند). پوشش محتوا درون یک مقاله یا فهرست مشخص (یعنی این که چیزی به حد کافی قابل توجه هست که در مقاله یا فهرست ذکر بشود) بر اساس اصل ویکیپدیا:دیدگاه بیطرف و دیگر رده:سیاستهای محتوایی ویکیپدیا تعیین میگردد.
سرشناسی موقتی نیست؛ هرگاه موضوعی طبق رهنمود عمومی سرشناسی سوژهٔ «پوشش گسترده» قرار بگیرد، نیازی به پوشش مداوم ندارد.
با این که خود سرشناسی موقتی نیست، گاه به گاه، هر کاربری میتواند با یک ویکیپدیا:نظرخواهی برای حذف ارزیابی مجدد شواهد سرشناسی یا مناسب بودن مقالات موجود را تقاضا کند، یا ممکن است شواهدی در خصوص مقالاتی به دست آید که پیشتر نامناسب پنداشته میشدند؛ بنابراین، میتوان ماهها یا حتی سالها پس از بررسی اولیه مقالات را نامزد حذف یا احیا کرد.
اگر موضوعی بیرون ویکیپدیا مورد پوشش قرار نگرفته (سرشناسی ذاتی ندارد)، ارتقای محتوای ویکیپدیا یکدفعه آن موضوع را سرشناس نمیکند.
برعکس، اگر موضوع مورد نظر مورد پوشش قرار گرفتهاست (بذاته سرشناس است)، هرچقدر متن و منبعگذاری درون مقالهٔ ویکیپدیا ضعیف باشد، مقالهٔ ویکیپدیا چیزی از سرشناسی موضوع نمیکاهد. سرشناسی ویژگی یک موضوع است و نه ویژگی یک مقالهٔ ویکیپدیا.
در نتیجه کاربرانی که یک مقاله را به دلیل عدم سرشناسی نامزد حذف میکنند باید توجه داشته باشند که منابع معتبر برای آن قابل تهیه نباشد و پیش از نامزد کردن برای حذف اکیداً پیشنهاد میشود که در اینترنت جستجو کنند.
به این نکته باید توجه داشت که ویکیپدیا یک متن کامل نیست و همیشه امکان ارتقاء و بهبود مطالبش ممکن است و کار مناسبی نیست که مقالهای که موضوعش بذاته، سرشناس است را به دلیل نبود منبع در ویکیپدیا حذف کنیم.
درونمایهٔ رایج رهنمودهای سرشناسی این است که باید شواهد تأییدپذیر، عینی موجود باشد که موضوع از منابع مستقل برای پشتیبانی ادعای سرشناسی توجه شایان توجه دریافت کردهاست.
هیچ موضوعی به طور خودکار یا ذاتی صرفاً به این دلیل که وجود دارد سرشناس نیست: شواهد باید نشان دهند که موضوع پوشش یا بهرسمیتشناسی شایان توجه کسب کرده، و این که این صرفاً علاقهای کوتاهمدت، یا نتیجهٔ فعالیت ترویجی یا تبلیغات صرف نبوده، یا موضوع به هر دلیل دیگری نامناسب است. منابع شواهد عبارتند از انتشارات به رسمیت شناختهشدهٔ دارای بازبینی همتا، کتابهای معتبر، منابع رسانهای قابل اطمینان، و به طور کلی دیگر منابع معتبر.
نبود یادکردها در یک مقاله (و نه نبود منابع) نشان نمیدهد که موضوعی سرشناس نیست. سرشناسی تنها نیازمندِ وجود منابع معتبر، مستقل مناسب و نه ارجاع مستقیم آنهاست. کاربران ارزیابیکنندهٔ سرشناسی نباید فقط منابعی را که فعلاً در مقاله از آنان نام برده شده، بلکه احتمال یا وجود منابع نشاندهندهٔ سرشناسی را که در حال حاضر در مقاله نامی از آنها برده نشده، در نظر بگیرند؛ بنابراین، پیش از پیشنهاد حذف زماندار یا نظرخواهی برای حذفِ یک مقاله، یا دادن رأی در خصوص سرشناسی در یک ویکیپدیا:نظرخواهی برای حذف، قویاً توصیه میشود کاربران تلاش کنند برای موضوعِ مورد پرسش منبع بیابند و اگر منابعی در جستجو یافت نشد، احتمال وجود منابع را در نظر بگیرند.
مقالات ویکیپدیا نسخهٔ نهایی نیست و موضوع مقاله میتواند اگر منابعی یافت شد سرشناس شود؛ حتی اگر هنوز از آنها نامی برده نشده باشد. اگر محتمل است که پوشش شایان توجه در منابع مستقل در خصوص موضوعی بتواند یافت شود، حذف بر اساس نبود سرشناسی نابجاست. به هر روی، زمانی که سرشناسی مقالهای به چالش گرفته شود، صِرف ذکر این که منابعی ذکر نشده موجودند، بهندرت قانعکننده است؛ خصوصاً اگر زمان بگذرد و اثبات واقعی رو نشود.
ویرایشگران بههنگام ایجاد محتوای جدید پیرامون یک موضوع سرشناس باید بهترین راه برای کمک به درک آن توسط مخاطبان را مدنظر داشتهباشند. در پارهای مواقع، دقیقترین درک از موضوع بهواسطهٔ ارائهٔ محتوا در مقالهای جداگانه و اختصاصی حاصل میشود، اما انجام چنین کاری الزامی نیست. در موارد بیشتری پیش میآید که بهتر است موضوعات سرشناس که بهوضوح باید در ویکیپدیا گنجانده شوند را بهعنوان بخشی از یک صفحهٔ بزرگتر با موضوعی گستردهتر و زمینهٔ بیشتر پوشش دهیم. تصمیم بر پوشش یک موضوع سرشناس در بخشی از یک صفحهٔ گستردهتر بههیچ عنوان اهمیت موضوع مورد نظر را انکار نمیکند. قضاوت ویرایشگران بر هر تصمیمی برای ایجاد یا عدم ایجاد صفحهای جداگانه اعمال میشود، اما این تصمیم همواره باید بر مبنای ملاحظات خاص پیرامون چگونگی قابل درک ساختن موضوع اتخاذ شوند؛ نه صرفاً مطابق با علاقه یا عدم علاقهٔ شخصی. ویکیپدیا یک دانشنامهٔ دیجیتال است و بنابراین حجم محتوا و جزئیات نباید بهواسطهٔ نگرانیها پیرامون در دسترس بودن فضای کافی با محدودیت روبرو شوند.
رهنمودهای سرشناسی برای موضوعات خاص ویکیپروژه صفحههای اطلاعات اطلاعاتی را پیرامون چگونگی اتخاذ این تصمیمات ویرایشگران در موضوعات مختلف ارائه میکنند. هرگاه یک صفحهٔ جداگانه ایجاد میشود، میتوان آن را از یک مقالهٔ وسیعتر منشعب کرد. متقابلاً در مواردی که مقالهای جداگانه به موضوعات سرشناس اختصاص داده نمیشود، صفحههای تغییر مسیر و ابهامزدایی را میتوان برای این که نتایج جستجوی مخاطبان برای این موضوعات به مقالههای متناسب و بخشهای درون آنها هدایت شود، مورد استفاده قرار داد (برای اطلاعات بیشتر، ویکیپدیا:تغییرمسیرها ارزانند را ببینید).
عناوینی که با معیار سرشناسی سازگار نباشند، یا باید حذف شوند یا این که با مقالهای دیگر ادغام شوند. اولین قدم در برخورد با مقالهای که وضعیت سرشناسیاش مشخص نیست، آن است که در بالای مقاله برچسب {{سرشناسی}} اضافه شود، تا بقیهٔ ویرایشگران ویکیپدیا نسبت به این ایراد مقاله آگاه باشند.
گاهی پیش میآید که منابع متعدد و مستقل در مورد یک موضوع وجود دارد، اما این منابع فقط به طور جزئی به آن موضوع اشاره کردهاند، به طوری که اطلاعاتی که ارائه شده، ارزش این که یک مقالهٔ جداگانه در ویکیپدیا به خود اختصاص بدهند را ندارند. (مثلاً اطلاعاتی که در مورد درمان دارویی یک بیماری هستند، نیازمند یک مقالهٔ جداگانه نیستند) در این موارد به جای آن که این اطلاعات از ویکیپدیا حذف شوند، بهتر است که در مقالهٔ اصلی (در مثال فوق، مقالهای که راجع به آن بیماری است) انتقال پیدا کنند. اگر مقالهٔ اصلی وجود ندارد، بهتر است که به صورت یک مقالهٔ خرد ایجاد شود، تا این که اطلاعات از ویکیپدیا حذف شود.
وقتی که منابع متعدد و کافی و مستقل در مورد یک مطلب وجود ندارد، بنا بر این امکان نوشتن یک مقالهٔ مناسب و دانشنامهای در ویکیپدیا برای آن موضوع وجود ندارد. این مقالات معمولاً برای حذف شدن در ویکیپدیا نامزد میشوند.
سه دلیل مهم برای لزوم این که آنچه در ویکیپدیا نوشته میشود از حد متعارفی از سرشناسی برخوردار باشد، چنیناند:
معمولاً برای تفسیر بیشتر و کمک به درک بهتر سرشناسی در ویکیپدیا، موارد پرکاربرد و مناقشه برانگیز جداسازی شده و توضیحات بیشتری پیرامون آنها موجود است که در ادامه فهرست میشوند:
در ویکیپدیا معمولاً مقالات مربوط به افراد و بررسی سرشناسی آنها بسیار مناقشه برانگیز است. اگر چه نمیتوان همیشه دربارهٔ سرشناسی افراد با قطعیت سخن راند، با این حال نظر بسیاری، ولی نه همهٔ ویکینویسان، است که این ضوابط و معیارها سنجشی است منصفانه، که آیا شخص به اندازهٔ کافی در دنیای بیرونی شناختهاست که بتوان با استفاده از اطلاعات منابع قابلاطمینان و از دیدگاهی بیطرفانه، بدون انجام تحقیقی دستاول مقالهای پیرامونش داشت یا خیر. از همین رو در نظر بسیاری از ویکینویسان معیار اصلی سنجش سرشناسی افراد، معیارهای زیر است:
این موارد توضیح کلی و معیارهای اصلی پیرامون سرشناسی افراد است. برای توضیحات بیشتر و معیارهای کمتر معتبر به نوشتار اصلی رجوع کنید.
This article uses material from the Wikipedia فارسی article ویکیپدیا:سرشناسی, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.