Аьхке
А́ьхке — Шеран заманах бӀаьстенан а, гуьйренан юккъера зама, амалехь ю гуонахьарачу хьолан уггаре лакхара температура.
Лаьтта кхаа баттахь: къилбаседа эхигехь — июнехь, июлехь, августехь, Къилба эхигехь — декабрехь, январехь, февралехь.
Астрономин аьхке
Дуьнен тӀиера заманан хийцамаш боьзна бу планета Мелхан гуонаха шеран хьовзаран мурца а, орбитан экъане хьаьжна хьовзаран семан таӀарца. Астрономин хьолера хьаьжча, Къилбаседа эхигехь астрономин аьхке — июнан малх цӀа кхачаран а, сентябрехь де-буьйса нисдаларан йукъара мур бу — лаьтта 21 (20) июнера 23 (22) сентябрь кхаччалц. Къилба эхигехь астрономин аьхке хуьлу — декабрехь малх цӀа кхачаран а, мартехь де-буьйса нисдаларан а юккъера муьрехь — лаьтта 21 (22) декабрера 20 (21) март кхаччалц.
Климатан аьхке
Тайп-тайпанчу географин асанашкахь Мелхо цхьабосса Дуьне серла ца даккхарна аьхкенан зама къаьста Ӏаьнан заманах тайп-тайпанчу тӀегӀанца. Шораллица тӀекхета дийнан дохалла Ӏай а, бӀаьста а, уггаре деха хуьлу полюсашкахь (хьажа Полюсан де), цигахь Малх чу ца бузу 6 баттахь.
ГидрометеогӀуллакхо лору, аьхкенан мур болабалар де-буьйсанан юккъера хӀаваан температураш Цельсин +15 градусал сов яьлчи, ткъа чекхйолу — 15 градусал охьаяла йолаелчи. Иштта аьхке тӀекхачаран хаъал хьесап лору Ӏаьнан гӀоролаш совцар, ткъа аьхке дӀаялар, гуьйре тӀекхачар лору гуттаренна а гӀуоролаш юхаерзар.
Билгалдахарш
Хьажоргаш
Литература
- Лето, время года // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Кононович Э. В., Мороз В. И. Общий курс астрономии. — М.: Эдиториал УРСС, 2009. — 544 с. — ISBN 978-5-354-01183-4.
- Забелин И. Е. Домашний быт русских царей в XVI и XVII столетиях. — М.: АСТ, 2005. — 1129 с. — ISBN 5-9578-2773-8.
 | ХӀара хенах лаьцна чекхбаккханза йаззам бу. Хьоьга, йоза тодина, нисдина, гӀо далур ду проектана. |
This article uses material from the Wikipedia Нохчийн article Аьхке, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Чулацам лело мега CC BY-SA 4.0 лицензица (кхениг билгалйина йацахь). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Нохчийн (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.