Пасёлак, Віцебская Вобласьць Высокае

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Высокае (неадназначнасьць).

Знаходзіцца за 10 кілямэтраў на поўнач ад Воршы, усходняй сваёй мяжой выходзіць да міжнароднай аўтамагістралі Санкт-Пецярбург — Адэса (у межах Беларусі — магістраль М8), заходняй мяжой выходзіць да левага берагу ракі Аршыцы ў месцы ўпадзеньня ў яе ракі Міронаўкі. Праз Высокае праходзіць рэспубліканская аўтамабільная дарога Віцебск — Ворша (Р87). Цэнтар Высокаўскага сельсавету.

Высокае
трансьліт. Vysokaje
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Віцебская
Раён:	Аршанскі
Сельсавет:	Высокаўскі
Насельніцтва:	1162 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 216
Паштовы індэкс:	211024
СААТА:	2236811026
Нумарны знак:	2
Геаграфічныя каардынаты:	54°38′30″ пн. ш. 30°25′55″ у. д. / 54.64167° пн. ш. 30.43194° у. д. / 54.64167; 30.43194 30°25′55″ у. д. / 54.64167° пн. ш. 30.43194° у. д. / 54.64167; 30.43194
Высокае на мапе Беларусі ± Высокае Высокае

Вялікае Княства Літоўскае

Сяло Высокае ў складзе Аршанскага павету Віцебскага ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага вядома з 1607 году. Сярэдзіна XVII ст. — пажыцьцёвае маёмасьць Язэпа Паўловіча (па-польску: Józefowi Pawłowiczowi), гербу «Прыяцель» (па-польску: Негb Pгzyjaciel). У XVIII ст. ва ўласнасьці каталіцкага касьцёла.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай 22 ліпеня 1773 году Высокае ў Аршанскай правінцыі Магілёўскай губэрні. З 22.03.1777 па 31.12.1796 у складзе Сеньненскага павету Магілёўскай губэрні (Магілёўскае наместніцтва з 10.01.1778 па 31.12.1796). З 01.12.1796 па 27.02.1802 году ў Беларускай губэрні. З 27 лютага 1802 г. цэнтар Высокаўскай воласьці Аршанскага павету Магілёўскай губэрні.

У 18-19 стагодзьдзях дзейнічалі прадпрыемствы: суконная мануфактура (1796—1797), Высокаўская папяровая фабрыка з 1828 па 1885 (уласьнік — стацкі саветнік Мазаракіо, Ільля), вінакурня (1794—1913), невялікі вапнавы завод, млын, лякарня і працавала шмат рамесьнікаў — шаўцоў і краўцоў,.

Маёнтак «Высокае», атрыманы ў спадчыну ў 1872 годзе графіняй Марыяй Ронікер (*Санкт-Пецярбург 1.7.1832, †Варшава 15.10.1905) складаўся з 7500 дзесяцін зямлі (у тым ліку 3556 дзесяцін пад лесам , 560 дзесяцін ворнай зямлі і сенажаці 250 дзесяцін), вінакурні, млына, трох корчмаў

У 1867 гаду адкрыта Высокаўская земскае народная вучэльня, дзе вучыліся і хлопчыкі, і дзяўчынкі..

• Дзяржаўная прафэсійна-тэхнічная вучэльня №166 (ДПТВ-166), якая ў 2007 року была ператвораная ў ліцэй, на вуліцы Шасэйнай, дом 6в, тэл./факс 27-93-47.
• «Дом культуры» на вуліцы Шасэйнай, дом 6, тэл. 27-91-53.
• Пошта на вуліцы Шасейнай, 6а.

У сяле ёсьць школа, дзіцячы сад.

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1857 год — 336 чал.; 1886 год — 357 чал.; 1897 год — 554 чал. (297 муж. і 257 жан.), зь іх 554 праваслаўных.
• XX стагодзьдзе: 1996 год — 1605 чал.; 1999 год — 1325 чал.
• XXІ стагодзьдзе: 2010 год — 1162 чал.

 

Сьвята-Ільлінская царква

Помнік архітэктуры першай паловы XIX ст. Да 1839 году парафія Беларускай грэка-каталіцкай царквы (БГКЦ). Сьвятар: Яан Альхімовіч. На загад Архіяпіскапа Полацкага і Віцебскага Васіля Лужынскага уласьнік маёнтка «Межаўскі ключ» Канстанцін Любамірскі фундаваў пабудову цаглянай царквы рэтраспэктыўна-расейскага стылю. Цяпер знаходзіцца ў паўразбураным стане.

Сядзібна-паркавы ансамбль Макшыцкіх.

Другая палова XIX стагодзьдзя/пачатак XX стагодзьдзя.

• Сядзіба — аднапавярховы драўляны дом (не захаваўся) і прыбудаваны мураваны з цэглы двухпавярховы прамавугольны будынак, у цэнтры паўднёвага фасада якога выступае пяцігранны эркер са стрэльчатамі вокнамі. Воддаль стаіць пабудаваны ў 1912 годзе аднапавярховы флігель з мансардавым паверхам. Другі флігель традыцыйны сельскі зрубны дом.
• Пэйзажны парк вакол сажалкі і ручая. Растуць каля 170 відаў дрэў і кустоў: піхта сыбірская, піхта бальзамічная, піхта фразера, туя заходняя, лістоўніца эўрапейская, хвоі веймутава, арэх зільберта, каштан горкі васьмітычынкавы, клён ясенялістны, клён татарскі, клён палявы, каліна бульдзенеж і інш.

Вайсковыя могілкі часоў другой Сусьветнай вайны.

• Стэла з прозьвішчамі 162-х жаўнераў 11-й гвардзейскай арміі і 7-і партызанаў на брацкай магіле у цэнтры пасёлка.
• Крыж на брацкай магіле нямецкіх жаўнераў 78-й баявой дывізіі.

• Васіль Каранькоў — палітычны дзеяч: чалец І Дзяржаўнай Думы Расеі з Магілёўскай губэрніі.
• Міхаіл Макшыцкі — грамадзкі дзеяч.

• Еўдакім Раманаў. Матеріалы для изученія говоровъ могилевской губерніи. Село Высокое оршанскаго уѣзда. / Е. Р. Романов // Могилевская Старина : Зборнік артыкулаў "Могилевскихъ Губернскихъ Вѣдомостей". — Могилевъ на Днѣпрѣ: Типографія Губернскаго Правленія, 1903. — В. 3. — С. 65-88.
• З. Х. Таўціева. Высокаўскі парк, у вёскі Высокае Аршанскага района / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. // Энцыклапедыя прыроды Беларусі: у 5-і т. : энцыкляпэдыя. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя, 1983. — Т. 1: Ааліты — Гасцінец. — С. 509-510.
• В. Б. Караткевіч, А. М. Кулагін. Высокае (№№ 230, 231, 232) / Рэдкал.: С. В. Марцэлеў(гал. рэд.) і інш. // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі : энцыкляпэдыя. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя, 1985. — Т. Віцебская вобласьць. — С. 103-104.
• Гісторыя беларускага мастацтва: у 6 т. / Рэдкал.:А. А. Воінаў і інш.. — Мінск: Навука і тэхніка, 1989. — Т. 3. Канец XVIII — пачатак XX стагоддзя.. — С. 43, 194, 305. — 448 с. — 2480 ас. — ISBN 5-343-00319-2
• А. М. Шынкевіч. Аршанская даўніна. — Мінск: Полымя, 1992. — С. 71-73. — 142 с. — 3500 ас. — ISBN 5-345-00504-4
• А. М. Кулагін Высокаўская сядзіба. / Рэдкал.: А. А. Воінаў і інш. // Архітэктура Беларусі : энцыклапедычны даведнік. — Мінск: Беларуская энцыкляпэдыя, 1993. — С. 137. — ISBN 5-85700-078-5.
• Высокае, вёска Аршанскага района. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў // Беларуская энцыклапедыя: у 18 т. : энцыкляпэдыя. — Мінск: Беларусая энцыклапедыя, 1997. — Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым. — С. 322. — ISBN 985-11-0035-8.
• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Оршы і Аршанскага р-на. У 2 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БелЭн, 1999. — 384 с.: іл. ISBN 985-11-0156-7.
• А. Н. Шинкевич. Очерки о земле Оршанской. Природа, история, народные предания, старина. — Барань: 2013. — С. 245-246(№ 33),331-332(№ 33). — 844 с.

• Высокае на Radzima.org
• Высокае. Глобус Беларусі
• Высокаўскі ліцэй