Узьдзенскі Раён

Плошча раёну складае 1,2 тыс. км². Насельніцтва на 2018 год — 23 481 чалавек. Адміністрацыйны цэнтар — места Ўзда.

Узьдзенскі раён
(Уздзенскі раён)
Герб
Агульныя зьвесткі
Краіна	Беларусь
Статус	раён Беларусі
Уваходзіць у	Менская вобласьць
Адміністрацыйны цэнтар	Узда
Дата ўтварэньня	17 ліпеня 1924
Кіраўнік	Дзмітрый Анатолевіч Колас[d]
Насельніцтва (2018)	23 481
Шчыльнасьць	19,9 чал./км²
Плошча	1181,16 км²
Вышыня па-над узр. м.  · сярэдняя вышыня	197 м
Месцазнаходжаньне Узьдзенскага раёну
Мэдыя-зьвесткі
Часавы пас	UTC +3
Тэлефонны код	+375-17-18
Паштовыя індэксы	223 4хх
Афіцыйны сайт
Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Мяжуе з Капыльскім, Койданаўскім, Стаўпецкім, Слуцкім, Пухавіцкім і Менскім раёнамі Менскай вобласьці.

Тэрыторыя раёну разьмешчаная ў межах Стаўпецкай раўніны і адгор’яў Менскага ўзвышша. Рэльеф узгорыста-раўнінны. Пераважаюць вышыні 160—180 м над узроўнем мора, максымальная 219 м (каля аграгарадка Возера).

Клімат умерана кантынэнтальны. Сярэдняя тэмпэратура студзеня −6,5 °C, ліпеня 17,8 °C. Ападкаў 632 мм. Вэгетацыйны пэрыяд — 190 дзён.

Пад лясамі 39% тэрыторыі раёну, найвялікшы масіў Лашанскае лецішча. Пад балотамі 1,6% плошчы.

Галоўныя рэкі — Нёман з прытокамі Вусай і Лошай, на ўсходзе — Шаць (прыток Пцічы).

Малочна-мясная жывёлагадоўля. Вырошчваюць зерневыя і кармавыя культуры, бульбу. Прадпрыемствы харчовай, лёгкай, лясной прамысловасьці.

Па тэрыторыі раёну праходзяць аўтамабільныя дарогі Менск — Слуцак — Мікашэвічы, Менск — Узда — Капыль, Мар’іна Горка — Узда — Стоўпцы.

• XXI стагодзьдзе: 2009 год — 23 657 чалавек (перапіс); 2016 год — 23 215 чалавек; 2017 год — 23 287 чалавек; 2018 год — 23 481 чалавек

Захаваліся помнікі архітэктуры: Сьвята-Петра-Паўлаўская царква (1838—40) у аг. Возера, Сьвята-Пакроўская царква (ХІХ ст.) у в. Забалацьце, Сьвята-Пакроўская царква (1897) у аг. Хатляны, сядзіба ў в. Наднёман (ХІХ ст.), касьцёл (XVI ст.) і сядзіба ў в. Кухцічы (Першамайск) (1-я палова ХІХ ст.), сядзіба (1-я палова ХІХ ст.) у в. Таўкачэвічы, касьцёл (ХІХ ст.) і царква ў месьце Ўзда.

•  
  Сядзіба Завішаў «Кухцічы». Правы флігель
•  
  Рэшткі былой сядзібы Наркевічаў-Ёдкаў. в. Наднёман
•  
  Руіны кальвінскага збору, в. Кухцічы (Першамайск)
•  
  в. Таўкачэвічы
•  
  Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа, Узда

• Лідзія Арабей (1925, в. Нізок — 2015) — беларуская пісьменьніца, крытык, літаратуразнаўца
• Якуб Наркевіч-Ёдка (1848—1905) — беларускі прыродазнаўца, мэдык, пахаваны ў в. Наднёман
• Уладзімер Завітневіч (1853—1927) — беларускі археоляг і гісторык, нарадзіўся ў в. Ліцьвяны
• Яўген Зак (1884—1926) — беларускі, францускі і польскі мастак.
• Ільля Гурскі (1899—1972) — беларускі пісьменьнік, нарадзіўся ў в. Замосьце
• Кандрат Крапіва (1896—1991) — народны пісьменьнік Беларусі, нарадзіўся ў в. Нізок
• Сымон Баранавых (1900—1942) — беларускі пісьменьнік, нарадзіўся ў в. Рудакова
• Паўлюк Трус (1904—1929) — беларускі паэт, нарадзіўся ў в. Нізок
• Алесь Якімовіч (1904—1979) — беларускі пісьменьнік, нарадзіўся ў в. Чурылава
• Пятро Глебка (1905—1969) — беларускі паэт, нарадзіўся ў в. Вялікая Ўса
• Сьцяпан Андруховіч (1909—1989) — беларускі жывапісец, нарадзіўся ў в. Губіна
• Мікалай Казак (нар. 1945) — беларускі фізык, акадэмік НАН Беларусі, нарадзіўся ў аг. Дзешчанка

Адміністрацыйна раён падзяляецца на 6 сельсаветаў: Азерскі, Дзешчанскі,Нёманскі, Слабадзкі, Узьдзенскі, Хатлянскі.

• Узденский район // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9.

  Узьдзенскі раён — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Узьдзенскі раён , Radzima.org
• Узьдзенскі раён  (рас.), Глёбус Беларусі