Лава́рышкі (лет.
Lavoriškės) — вёска ў Летуве, на рацэ Вільні. Цэнтар староства Віленскага раёну Віленскага павету. Насельніцтва на 2011 год — 621 чалавек. Знаходзяцца за 24 км на ўсход ад Вільні, за 8 км ад пераходу беларуска-летувіскай граніцы Лаварышкі — Катлоўка.
Лаварышкі лац. Łavaryški | |||||
лет. Lavoriškės | |||||
Агульны выгляд | |||||
| |||||
Краіна: | Летува | ||||
Павет: | Віленскі | ||||
Раён: | Віленскі | ||||
Староства: | Лаварышкаўскае | ||||
Насельніцтва: | 621 чал. (2011) | ||||
Часавы пас: | UTC+2 | ||||
летні час: | UTC+3 | ||||
Паштовыя індэксы: | 15032, 15232 | ||||
Геаграфічныя каардынаты: | 54°44′0″ пн. ш. 25°39′0″ у. д. / 54.73333° пн. ш. 25.65° у. д. 25°39′0″ у. д. / 54.73333° пн. ш. 25.65° у. д. | ||||
Лаварышкі | |||||
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы |
Лаварышкі — даўняе мястэчка гістарычнай Віленшчыны, на этнічнай тэрыторыі беларусаў.
Адзначаліся старажытныя германскія імёны Lauri і Lawart.
Яшчэ этнограф і мовазнаўца Яўхім Карскі зьвяртаў увагу на тое, што ў латыскай Курляндыі, «большасьць беларускіх населеных месцаў заканчваюцца на -ішкі», пазьней у рэчышчы палітыкі летувізацыі падобныя тапонімы на -ішкі азначылі як «гістарычна балтыйскія» і нават «тыпова летувіскія». Тым часам менскі дасьледнік Алёхна Дайліда зазначае, што «ва ўсходнегерманскіх мовах быў пашыраны суфікс -isk-: такім парадкам, так менаваная «лінія Сафарэвіча» (мяжа перавагі паселішчаў з назовамі на -ішкі ў Панямоньні) не абавязкова зьнітаваная з балтамі».
У III—IV стагодзьдзі на гэтым месцы зьявілася першае паселішча, зьвязанае з шляхам з Полацку да Русі. Першы пісьмовы ўпамін пра Лаварышкі датуецца 1443 годам: у Літоўскай мэтрыцы зазначаецца, што вёску перадалі ваяводу віленскаму Яну Даўгерду. Пазьней з вакольных вёсак склалася каралеўскае Лаварышкаўскае староства, якое аддавалі ў карыстаньне асобам, набліжаным да каралеўскага двара.
У XVII ст. Лаварышкі знаходзіліся ў валоданьні Пацаў, пазьней дзяржаўцам лаварышкаўскім быў Даніель Выгоўскі. Зь сярэдзіны XVIII ст. мястэчкам валодалі Зыбэргі, па іх — ваявода брацлаўскі Міхал Касакоўскі.
У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Лаваршыкі апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Віленскім павеце Віленскай губэрні. Маскоўскі гаспадар Павал I Раманаў надаў староства з 93 гаспадарак і насельніцтвам 800 асобаў кобрынскаму мастаўнічаму(pl) Адаму Бельскаму. Да 1842 году дзяржаўцам быў тытулярны саветнік Падгурскі, пазьней на царскі загад уся зямля перайшла ў дзяржаўнае ўладаньне, кіраваньне Лаварышкамі перадалі адміністратару. За часамі нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) 28 жніўня 1863 году пры Лаварышках адбылася бітва паўстанцкага аддзелу з расейскімі карнымі войскамі, у якой загінуў правадыр паўстанцаў Караль Ясевіч. На 1866 год у мястэчку было 17 будынкаў, з 1905 году дзейнічала народная школа.
За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Лавашыкі занялі войскі Нямецкай імпэрыі. Каля мястэчка адбыліся сутычкі, палеглых у якіх пахавалі каля касьцёла.
25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Лаварышкі абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Жыхары ваколіцаў мястэчка атрымалі Пасьведчаньні Народнага Сакратарыяту БНР. У 1920 годзе яны апынуліся ў складзе Сярэдняй Літвы, у 1922 годзе — у складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у складзе сельскай гміны Міцкуной Віленска-Троцкага павету Віленскага ваяводзтва. На 1931 год у мястэчку было 39 будынкаў, пошта, паліцэйскі пастарунак, пажарная станцыя, агульная школа.
З пачаткам Другой сусьветнай вайны ў верасьні 1939 году ўлады СССР перадалі Лаварышкі Летуве. У 1941—1944 гадох мястэчка знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху, тут дзейнічалі партызанскія аддзелы Арміі Краёвай.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Лаварышкі, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.