ঋকবেদ

ঋকবেদৰ ৰচনাকাল সম্পৰ্কে বুৰঞ্জীবিদ আৰু বিশেষজ্ঞ সকলৰ মাজত মতভেদ দেখা যায়। তথাপিও খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দশমৰ পৰা দ্বিতীয় শতিকাৰ ভিতৰত ঋকসমূহ ৰচনা কৰা হৈছিল বুলি সকলোৱে সহমত পোষণ কৰিছে। ঋকবেদত মুঠ ১০,৫৮০টা ঋক আছিল আৰু তাৰ ভিতৰত ১৬৩টা ঋক লোপ পাইছে। সংস্কৃত ভাষাত ৰচিত ঋকসমূহ একো একোজন দেৱতাক উদ্দেশ্যি ৰচিত। ঋকবেদৰ সৰ্বাধিক শ্লোক ইন্দ্ৰক উদ্দেশ্যি ৰচিত। মুঠ শ্লোকৰ এক চতুৰ্থাংশতকৈও অধিক শ্লোক দেৱৰাজ ইন্দ্ৰৰ গুণ-গানেৰে পৰিপূৰ্ণ। ইন্দ্ৰৰ পিছতে অগ্নিৰ প্ৰাধান্য। ঋকবেদৰ প্ৰথম শ্লোকটোকে ধৰি মুঠ শ্লোকৰ এক পঞ্চমাংশ অগ্নিৰ নামত উৎসৰ্গিত। ইয়াৰ উপৰিও ঋকবেদত সূৰ্য, বৃহস্পতি, বৰুণ, যম, বিষ্ণু, ৰুদ্ৰ(শিৱ) আদি দেৱতাৰ উল্লেখ পোৱা যায়। এই ঋকসমূহ প্ৰধানকৈ পুৰোহিতসকলৰ মাজত ধৰ্মানুষ্ঠানৰ বাবে ৰক্ষিত হৈ আছিল। আৰ্যসকলে যাগযজ্ঞত সিদ্ধিলাভৰ বাবে ঋকবেদৰ মন্ত্ৰৰে দেৱতাসকলক প্ৰাৰ্থনা কৰিছিল। পৃথিৱীৰ সৃষ্টি সম্পৰ্কে দাৰ্শনিক তত্ত্ব অন্তৰ্নিহিত হৈ থকা শ্লোক কিছুমানেৰে ঋকবেদৰ সামৰণি মৰা হৈছে।