Động đất Thổ Nhĩ Kỳ - Syria 2023, hay Trận động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria (theo cách gọi của báo chí), là hai trận động đất xảy ra ở miền nam và miền trung Thổ Nhĩ Kỳ, giáp biên giới với Syria ngày 6 tháng 2 năm 2023.
Trận đầu tiên xảy ra cách thành phố Gaziantep 34 km (21 dặm) về phía tây lúc 04:17 TRT (01:17 UTC) với cường độ 7,8 Mw. Trận thứ 2 xảy ra cách thành phố Kahramanmaraş khoảng 81 km về phía Đông Bắc sau đó vài giờ với cường độ 7,5 Mw. Đây có thể được coi là trận động đất gây thiệt hại lớn nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ nói riêng, kể từ trận động đất năm 1939 đã giết chết hơn 48,000 người ở quốc gia này và là một trong những thảm hoạ thiên nhiên thảm khốc nhất tính từ đầu thế kỷ 21 nói chung, bên cạnh những sự kiện như trận động đất Tứ Xuyên năm 2008, trận động đất ở đông bắc Nhật Bản năm 2011 và trận động đất Ấn Độ Dương năm 2004. Cơ sở hạ tầng, kiến trúc kém kiên cố, không đủ vững chắc trước rung lắc mạnh, cộng thêm việc động đất xảy ra vào ban đêm, khi đa phần người dân đều đang ngủ say, là những nguyên nhân chính khiến con số thương vong có xu hướng tăng cao sau khi thảm hoạ xảy ra.
Tàn tích của trận động đất từ Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. | |
Giờ UTC | 2023-02-06 01:17:35 |
---|---|
Sự kiện ISC | 625613033 |
USGS-ANSS | ComCat |
ComCat | |
Ngày địa phương | 6 tháng 2 năm 2023 |
Giờ địa phương | 04:17 TRT (UTC+3) |
13:24 TRT (UTC+3) | |
Thời gian xảy ra | 75 giây |
Độ lớn | Trận thứ nhất: 7,8 Mw |
Trận thứ hai: 7,5 Mw | |
Độ sâu | 17,9 km (11 mi) 10,0 km (6 mi) |
Tâm chấn | 37°10′26″B 37°01′55″Đ / 37,174°B 37,032°Đ |
Loại | Đứt gãy trượt ngang |
Vùng ảnh hưởng | Thổ Nhĩ Kỳ, Syria |
Cường độ lớn nhất | XII (Thảm họa) |
Sóng thần | Có (cao 50cm tại Famagusta, Síp) |
Dư chấn | Nhiều 88 dư chấn trên 4,0 Mw hoặc cao hơn Dư chấn lớn nhất: 6,7 Mw lúc 01:28 (UTC), ngày 6 tháng 2 năm 2023 |
Thương vong Động Đất Thổ Nhĩ Kỳ–Syria 2023 | Hơn 55.700 người chết, hơn 130.000 người bị thương (tính đến nay)
|
Chú thích |
Phần lớn Thổ Nhĩ Kỳ nằm trên mảng kiến tạo Anatolia, nằm giữa hai mảng kiến tạo lớn là Mảng Á-Âu và mảng châu Phi, và mảng nhỏ là mảng Ả Rập. Khi mảng châu Phi lớn hơn và mảng Ả Rập dịch chuyển, Thổ Nhĩ Kỳ bị ép chặt, trong khi Mảng Á-Âu cản trở bất kỳ sự dịch chuyển nào về hướng bắc. Do đó, Thổ Nhĩ Kỳ nằm trên vài đường đứt gãy. Theo ABC, các chuyên gia ví đứt gãy Bắc Anatolia gần giống một chiếc áo có cúc bị kéo căng. Khi một nút áo bung ra, áp lực sẽ dồn sang nút áp tiếp theo, khiến nó nhiều khả năng bung tiếp.
Đường đứt gãy Bắc Anatolia, nơi mảng kiến tạo Anatolia và Á - Âu giao nhau được cho là đường đứt gãy có sức phá hủy mạnh nhất, chạy từ phía nam Istanbul tới vùng đông bắc Thổ Nhĩ Kỳ. Đồng thời, đường đứt gãy Đông Anatolia kéo dài 700 km (430 mi) từ cao nguyên phía đông Thổ Nhĩ Kỳ tới Địa Trung Hải. Từ đó, nó rẽ về phía nam và gặp đầu phía bắc của hệ thống Tách giãn lớn, phân tách mảng kiến tạo châu Phi và Arab. Hiện nay mảng này đang có tốc độ trượt ở phía đông là 10 mm (0,39 in) mỗi năm và phía tây với tốc độ 1–4 mm (0,039–0,157 in) mỗi năm. Đứt gãy tạo ra các trận động đất lớn vào năm 1789 (M 7.2), 1795 (M 7.0), 1872 (M 7.2), 1874 (M 7.1), 1875 (M 6.7), 1893 (M 7.1) hay gần đây nhất là 2020 (M 6.8). Những trận động đất này đã phá vỡ các phân đoạn riêng lẻ của đứt gãy. Các phân đoạn Palu và Puturge hoạt động địa chấn ở phía đông cho thấy chu kỳ lặp lại khoảng 150 năm đối với các trận động đất M 6.8–7.0. Các phân đoạn Pazarcık và Amanos ở phía tây có chu kỳ lặp lại lần lượt là 237–772 năm và 414–917 năm đối với các trận động đất M 7.0–7.4.
The Dead Sea Transform kéo dài là một đường đứt gãy khác theo hướng Bắc-Nam từ Biển Đỏ đến Giao lộ ba Maras nơi nó gặp đứt gãy Đông Anatolian. Phần phía bắc của đứt gãy trượt bên trái, ở miền nam Thổ Nhĩ Kỳ, là nguồn gốc của ít nhất 14 trận động đất lớn trong lịch sử. Gần đây nhất nó đã tạo ra hai trận động đất cường độ lớn vào năm 1822 và 1872. Trận động đất năm 1872 đã giết chết ít nhất 1.800 người. Các trận động đất vào năm 115, 526 hoặc 525, 587, 1169 hoặc 1170 và 1822 lần lượt khiến hàng chục nghìn đến vài trăm nghìn người thiệt mạng.
Khu vực xảy ra trận động đất ngày 6 tháng 2 tương đối yên tĩnh về mặt địa chấn. Chỉ có ba trận động đất mạnh 6 độ hoặc lớn hơn xảy ra trong phạm vi 250 km (160 mi) tính từ trận động đất ngày 6 tháng 2 kể từ năm 1970. Trận lớn nhất trong số này, cường độ M 6.7, xảy ra ở phía đông bắc của trận động đất đầu tiên ngày 6 tháng 2 vào ngày 24 tháng 1 năm 2020. Tất cả những trận động đất này động đất xảy ra dọc theo hoặc trong vùng lân cận của đứt gãy Đông Anatolia. Mặc dù khu vực tâm chấn của trận động đất ngày 6 tháng 2 tương đối yên tĩnh, miền nam Thổ Nhĩ Kỳ và miền bắc Syria đã trải qua các trận động đất nghiêm trọng và gây nhiều thiệt hại trong quá khứ. Ở Aleppo, thành phố lớn thứ hai ở Syria, đã nhiều lần bị tàn phá bởi các trận động đất lớn trong lịch sử, mặc dù chỉ có thể ước tính vị trí và cường độ chính xác của những trận động đất này. Aleppo đã bị một trận động đất ước tính mạnh 7.1 độ richter vào năm 1138 và một trận động đất ước tính mạnh 7.0 độ richter vào năm 1822. Ước tính số người thiệt mạng trong trận động đất năm 1822 là 20.000–60.000 người. Năm 1114, thành phố Marash hứng chịu một trận động đất mạnh khiến 40.000 người thiệt mạng.
Trận động đất đầu tiên xảy ra lúc 01:17 UTC. Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS) đo nó ở cường độ M 7.8 trong khi GEOSCOPE báo cáo cường độ là M 8.0 và Global Centroid Moment Tensor (GCMT) đã đo được nó ở cường độ M 7.8 Chấn tâm cách Gaziantep thuộc tỉnh Gaziantep, gần biên giới với Syria khoảng 34 km (21 mi) về hướng Tây. Chấn động có cơ chế tiêu điểm tương ứng với đứt gãy trượt ngang Đứt gãy xảy ra trên đứt gãy Tây Bắc–Đông Nam, đứt gãy Đông Bắc hoặc đứt gãy Tây Bắc–Đông Nam, đứt gãy Tây Bắc. USGS ước tính kích thước vết đứt gãy dài ~190 km (120 mi) và rộng ~25 km (16 mi). Một giáo sư địa vật lý tại Đại học Khoa học và Công nghệ King Abdullah ở Ả Rập Saudi cho biết trận động đất có thể gây ra một đường đứt gãy dài gần 300 km (190 mi). Đây là trận mạnh nhất từng được ghi nhận ở Thổ Nhĩ Kỳ, ngang với trận động đất Erzincan năm 1939, và là trận động đất lớn nhất từng được ghi nhận kể từ tháng 8 năm 2021.
Trận động đất đầu tiên có dư chấn M 6.7 xảy ra khoảng 11 phút sau trận động đất chính. Theo USGS, đã có 25 cơn dư chấn M 4.0 hoặc lớn hơn được ghi nhận trong vòng 6 giờ tính từ trận động đất chính. Hơn 12 giờ sau, USGS đã báo cáo ít nhất 54 cơn dư chấn từ 4,3 độ richter trở lên, trong khi Chủ tịch Quản lý Khẩn cấp và Thảm họa Thổ Nhĩ Kỳ (AFAD) ghi nhận ít nhất 120 dư chấn. Rung chấn từ hai trận động đất lớn có thể cảm nhận được ở tận Đan Mạch và Greenland.
Trận động đất thứ hai xảy ra lúc 10:24 UTC với chấn tâm cách thị trấn Ekinozu ở tỉnh Kahramanmaras 4 km (2,5 mi) về phía Nam Đông Nam. Theo GEOSCOPE, trận động đất này có độ lớn M 7.5 hoặc M 7.7. Nó bị đứt dọc theo một đứt gãy theo hướng Đông-Tây, lõm xuống phía Bắc hoặc đứt gãy trượt theo hướng Bắc-Nam, lõm xuống ở phía Đông. USGS cho biết trận động đất có thể đã hình thành đứt gãy mới với kích thước dài ~120 km (75 mi) và rộng ~18 km (11 mi). Sau đó có thêm rất nhiều dư chấn nữa với dư chấn lớn nhất là M 6.0.
Ngày | Thời gian (UTC) | M | MMI | Độ sâu | Ref. |
---|---|---|---|---|---|
6 Tháng 2 | 01:26 | 5.6 | VII | 17,0 km (10,6 mi) | |
6 Tháng 2 | 01:28 | 6.7 | VIII | 14,5 km (9,0 mi) | |
6 Tháng 2 | 01:36 | 5.6 | VII | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 01:58 | 5.1 | – | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 02:03 | 5.5 | VII | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 02:23 | 5.2 | IV | 11,4 km (7,1 mi) | |
6 Tháng 2 | 04:18 | 5.0 | VI | 14,5 km (9,0 mi) | |
6 Tháng 2 | 10:24 | 7.7 | X | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 10:26 | 6.0 | VII | 20,1 km (12,5 mi) | |
6 Tháng 2 | 10:35 | 5.8 | VII | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 10:51 | 5.7 | VII | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 11:01 | 5.0 | VI | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 11:05 | 5.2 | IV | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 12:02 | 6.0 | VII | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 13:07 | 5.0 | VII | 17,1 km (10,6 mi) | |
6 Tháng 2 | 13:39 | 5.1 | VII | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 13:44 | 5.0 | VI | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 15:14 | 5.3 | V | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 15:33 | 5.2 | – | 8,8 km (5,5 mi) | |
6 Tháng 2 | 16:43 | 5.0 | VI | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 18:04 | 5.3 | VI | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 20:38 | 5.3 | III | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 20:44 | 5.0 | – | 10,0 km (6,2 mi) | |
6 Tháng 2 | 21:58 | 5.1 | II | 10,0 km (6,2 mi) | |
7 Tháng 2 | 03:13 | 5.5 | VII | 10,0 km (6,2 mi) | |
7 Tháng 2 | 07:11 | 5.4 | VII | 10,0 km (6,2 mi) | |
7 Tháng 2 | 10:18 | 5.4 | VII | 10,0 km (6,2 mi) | |
7 Tháng 2 | 15:48 | 5.0 | VII | 8,3 km (5,2 mi) | |
7 Tháng 2 | 18:10 | 5.3 | IV | 18,1 km (11,2 mi) | |
8 Tháng 2 | 11:11 | 5.4 | VI | 7,5 km (4,7 mi) | |
8 Tháng 2 | 14:20 | 5.1 | – | 5,9 km (3,7 mi) | |
Ghi chú Cường độ 7.0 trở lên Cường độ 6,0–6,9 Cường độ 5,4–5,9 |
Tổng cộng có 490 tòa nhà bằng gạch nung đã bị sập một phần hoặc hoàn toàn, trong khi hàng nghìn ngôi nhà khác bị hư hại ở tây bắc Syria.
Tỉnh | Số người chết | Số người bị thương |
---|---|---|
Adana | 408 | 7,450 |
Adıyaman | 3,105 | 11,778 |
Batman | 0 | 20 |
Diyarbakır | 212 | 899 |
Elazığ | 5 | 379 |
Gaziantep | 2,141 | 11,563 |
Hatay | 5,111 | 15,613 |
Kahramanmaraş | 5,323 | 9,243 |
Kilis | 22 | 518 |
Malatya | 289 | 7,300 |
Osmaniye | 878 | 2,224 |
Şanlıurfa | 304 | 4,663 |
Ít nhất 2.921 người trên 10 tỉnh đã chết và 14.483 người bị thương. Một số người bị mắc kẹt dưới đống đổ nát đã phát trực tiếp lời kêu gọi giúp đỡ của họ trên mạng xã hội.
Trước trận động đất mạnh 7,5 độ richter tấn công Kahramanmaras, ít nhất 70 người chết đã được xác nhận trong thành phố. Tại tỉnh Hatay, 520 người chết, 700 người bị thương và một số người chưa xác định bị mắc kẹt dưới đống đổ nát của các tòa nhà bị sập. Ít nhất 106 trường hợp tử vong và 1.941 người bị thương đã được báo cáo ở Malatya. Tại Musabeyli, một thị trấn nhỏ ở tỉnh Kilis, ít nhất 14 người chết và 244 người khác bị thương.
Một số cá nhân nổi bật đã mất tích sau trận động đất. Những người này bao gồm cầu thủ chạy cánh người Ghana của đội tuyển Hatayspor là Christian Atsu, Giám đốc thể thao Taner Savut được cho là đã bị mắc kẹt khi trụ sở câu lạc bộ của họ bị sập ở Antakya và thủ môn của đội tuyển Yeni Malatyaspor là Ahmet Eyüp Türkaslan.
Ít nhất 1.444 người thiệt mạng và 3.411 người bị thương ở Syria. Bộ Y tế Syria đã ghi nhận hơn 711 trường hợp tử vong liên quan đến trận động đất và 1.089 người bị thương tại các khu vực do chính phủ kiểm soát bao gồm các tỉnh Aleppo, Latakia, Hama và Tartus.Hơn 200 người chết ở các thành phố Aleppo, Latakia, Hama. Tại các khu vực do quân nổi dậy kiểm soát, ít nhất 733 người thiệt mạng, trong khi 419 người khác bị thương. .Tại làng Atmeh, 11 người chết và nhiều cư dân bị chôn vùi. Ngoài ra, dân thường mắc kẹt dưới đống đổ nát hàng giờ do thiếu đội cứu hộ tại một số ngôi làng như Atarib, Besnia, Jindires, Maland, Salqin và Sarmada. Một người đàn ông đã mất tới 12 thành viên trong gia đình mình ở Jindires.
Cục Bảo vệ Dân sự Ý đã đưa ra một cảnh báo, sau đó đã được rút lại, báo cáo nguy cơ sóng thần có thể xảy ra ập vào bờ biển Sicily, Calabria và Apulia. .Cư dân ven biển ở các khu vực nói trên được khuyên nên chạy trốn lên vùng đất cao hơn và đi theo chính quyền địa phương, trong khi nhà điều hành tàu hỏa thuộc sở hữu nhà nước Trenitalia tạm thời đình chỉ các dịch vụ đường sắt trong khu vực, sau đó đã được nối lại vào sáng cùng ngày.
Tổng thống Recep Tayyip Erdoğan nói trên Twitter rằng "các đội tìm kiếm và cứu hộ đã ngay lập tức được điều động" đến khu vực bị ảnh hưởng. Bộ trưởng Nội vụ Süleyman Soylu kêu gọi người dân hạn chế đi vào các tòa nhà bị hư hại. Chính phủ đã tuyên bố 'cảnh báo cấp bốn' để kêu gọi viện trợ quốc tế.
Trong một tuyên bố chính thức, Bộ trưởng Bộ Thanh niên và Thể thao Mehmet Kasapoğlu thông báo rằng mọi giải vô địch quốc gia sẽ bị đình chỉ ngay lập tức cho đến khi có thông tin mới.
Các dịch vụ khẩn cấp ở Thổ Nhĩ Kỳ gấp rút tìm kiếm những người sống sót bị mắc kẹt dưới nhiều tòa nhà bị sập. Ít nhất 2,470 người đã được giải cứu khỏi đống đổ nát.
Ở Adana, mọi người có thể nghe thấy tiếng la hét từ dưới đống đổ nát. Cần cẩu và các đội cấp cứu ở Diyarbakir đã có mặt tại một tòa nhà chung cư bị sập. Lực lượng Vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ đã thiết lập một hành lang trên không để cho phép các đội tìm kiếm và cứu hộ tiếp cận các vùng thảm họa nhanh nhất có thể.
Điều kiện thời tiết xấu bao gồm tuyết, mưa và nhiệt độ đóng băng đã làm gián đoạn các nỗ lực tìm kiếm và cứu hộ do nhân viên cứu hộ và dân thường thực hiện. Lực lượng cứu hộ và tình nguyện viên mặc quần áo mùa đông trong khi tìm kiếm những người sống sót.
Lực lượng Phòng vệ Dân sự Syria đối lập mô tả tình hình là "thảm họa" và kêu gọi cư dân rời khỏi các tòa nhà và ở ngoài trời. Tổ chức đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp không chính thức. Truyền thông Syria đưa tin một số lượng lớn các tòa nhà ở tỉnh Aleppo phía bắc, cũng như một số tòa nhà ở thành phố Hama đã đổ sập. Tại Damascus, nhiều người bỏ nhà chạy ra đường.
Trung tâm Động đất Động Đất Thổ Nhĩ Kỳ–Syria 2023 Quốc gia cho biết đây là trận động đất "lớn nhất từng được ghi nhận" trong lịch sử.
Theo hãng thông tấn nhà nước SANA, Tổng thống Bashar al-Assad đã họp khẩn với nội các để tổ chức kế hoạch cứu hộ tại những khu vực bị thiệt hại nặng nề nhất.
Quốc gia
Lãnh đạo nhiều nước gửi điện chia buồn. Hơn 40 quốc gia đã cung cấp hỗ trợ nhu yếu phẩm, tài chính, cứu hộ, cứu nạn,...
This article uses material from the Wikipedia Tiếng Việt article Động đất Thổ Nhĩ Kỳ–Syria 2023, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Nội dung được phát hành theo CC BY-SA 4.0, ngoại trừ khi có ghi chú khác. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tiếng Việt (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.