Wanuna

Kufana na swin'wana swi harhi leswi mamisaka, nxaxamelo wa swiaki swa DNA ya wanuna, wu amukela ndzhaka ya khuromosomu ya muxaka wa X eka mana wakwe naswona wu amukela ndzhaka ya muxaka wa Y eka tata wakwe. Miri wa n'wana wa xinuna loyi a nga si tswariwaka, wu tumbuluxa swirhumiwa swo tala swa androgen ku tlula swa estrogen. Ku hambana ka ntalo wa swirhumiwa leswi emirini, swi vangela ku hambana ka ku vumbeka exikarhi ka wanuna na n'wansati. Eka malembe ya kondlo-andzidyi, swirhumiwa leswi swa miri switumbuluxiwa hi xitalo naswona swi hlohlotela makulele na swivumbeko swa swirho swa rimbewu ku hlanganiso na swin'wana swirho swo hlawulekisa wanuna eka n'wansati. Hambi swiritano, matumbuluxelo ya swirhumiwa leswi ma nga ha hambana eka vanhu va rimbewu ro pfangela kumbe ro hundzuluxiwa.

Swi hlawulekisi swa kuvumbeka ka miri wa wanuna swihlanganisa na,

• Malebvu,
• Makatla yo anama,
• Kholokholo,
• Rito ro enta rithlela rikula, ku tlula ra n'wana kumbe n'wansati.