Chirukanerujeko

Chirukanerujeko (Chirungu: Photosynthesis) kana kuti rukanerujeko mashoko anoreva chiitiko chinogadzira chikafu mumashizha emiti, maruva nemiriwo.

Rukanerujeko maitiro anoshandiswa nemiti nezvimwe zvipenyu kushandura simba rezuva kuita simba remakemikari iro, kuburikidza nekufema kwemaseru, rinogona kuburitswa gare gare kuti riwedzere kuita kwehutachiona. Iri simba remakemikari rakachengetwa mumamorekuru ehydrohydrate, akadai sechokera (sugar) nesitashi (starch), ayo akagadzirwa kubva kukabhoni dhayokisaidhi nemvura - ndokusaka zita rekuti rukanerujeko, kubva muChigiriki phōs (φῶς), "chiedza", uye sunthesis (σύνθεσις), zvichereva kuti "tichiisa pamwechete ".

Chirukanerujeko
Panoitika chirukanerujeko, chiedza chezuva chinoshandurwa kuva simba remishonga, mvura ichibanzudzwa yobuditsa O2, uye CO2 inopinda mushuga.
Chirukanerujeko
Equation yeRukanerujeko
Chirukanerujeko

Muzviitiko zvakawanda, okisijeni inosunungurwa sechigadzirwa chemarara. Zvizhinji zvezvirimwa, algae, uye cyanobacteria zvinoita rukanerujeko; zvipuka zvakadaro zvinonzi photoautotrophs. Rukanerujeko inonyanya kuita basa rekugadzira nekuchengetedza okisijeni yemhepo yepasi, uye inopa yakawanda yesimba rinodiwa kuhupenyu hwepasi.

Izwi rokuti kuruka, (put together, string together) rinoreva kukochekedza zvinhu zvakasiyana ndiro riri kuturikira synthesis. Izwi rokuti rujeko richiturikira photo inoreva light.

Mitauro yeBantu

  • VaDigo vanoti kutunga kana tunga (to put together, to arrange, to compose). Herero vanoti okutunga (fabrication).
  • VaHerero vanoti tunga (build; fabricate). VaHerero vanoti omutunge (builder; mason) kureva kuvaka.
  • Umbundu vanoti tunga (construct), kureva kuvaka. Swahili vanoti mtunga (one who arranges, constructs, compiles, designs).
    • Usanisinuru (Rukanerujeko)

Mabviro eruzivo

Tags:

MashizhaRukanerujekoShuga

🔥 Trending searches on Wiki chiShona:

HariNgongoniGwararezhouNamibhiyaManejaKurume 29Bonga ChihwaShondoVabujaUjainiChaminuka (sezita)KubayaMatinjiHuronyoMuteroChirongoMadoraMuzhanjeMhukaChipembweVatongaZvinyorwa zve Zvechivanhu kuzhe kwe WikipidhiyaShatoOceaniaKutanda botsoNyatiKugara NhakaTarachisiUtareDonald TrumpYemeniNgwaratiMareyaMurongazuvaVakalangaMbutuVakarangaMlalaziMhaswaChipariChitsereZimbabweNjuzuUvaranomweMipanda yemazitaPasikaVladimir PutinAfurika ye MaodzanyembaGudoChaminukaZerereJira ReretsoUvi2012MehikoSekuruChibageJeon Jung-kookHondo yePasirose yeChipiriDandiraMuchechetereGiles KuimbaMoyo DhehwaTema (ruvara)GombweVarunguGunyana 7EzhiyaDhadhaRukwezaTarabande🡆 More