ନାଗଭୂଷଣ ପଟ୍ଟନାୟକ

ତାଙ୍କ ପିଲାଦିନ ପଦ୍ମପୁର ଗ୍ରାମରେ କଟିଥିଲା । ପ୍ରାଇମେରୀ ଶିକ୍ଷା ପଦ୍ମପୁରରେ ଶେଷ ହେବା ପରେ ସପରିବାର ସେ ଗୁଣୁପୁର ଚାଲିଗଲେ । ସେଠାକାର ଉଚ୍ଚବିଦ୍ୟାଳରେ ସେ ଅଧ୍ୟୟନ ସାରି ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡି ମହାରାଜାଙ୍କ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସ୍ନାତକ ଲାଭ କଲେ । ପିଲାଦିନେ ସେ ଭାରି ଦୁଷ୍ଟ ଥିଲେ । ଏକ ସାକ୍ଷାତକାରରେ ସେ ତାଙ୍କ ପିଲାଦିନର ଏକ କୌତୁହଳପୂର୍ଣ କାହାଣିଟିଏ କହିଥିଲେ । ତାହା ହେଲା- ଦିନେ ତାଙ୍କ ବାପାଙ୍କୁ କେହିଜଣେ ଜଣାଇଲେ ଯେ ନାଗଭୁଷଣ ଜଣେ ସାଥିପିଲାକୁ ବାଡେଇଛନ୍ତି । ବାପା ରାଗରେ ତାଙ୍କୁ ଗୋଡାଇବାକୁ ଲାଗିଲେ । କିନ୍ତୁ ନାଗଭୁଷଣ ବି କମ ନୁହଁନ୍ତି । ସେ କୌଶଳ କ୍ରମେ ଗାଁ ମନ୍ଦିରରେ ପଶିଗଲେ । ହେଲେ ବାପା ଶିକୁଳି ବନ୍ଦ କରିଦେବାରୁ ନାଗଭୂଷଣ ଆଉ ବାଟ ପାଇଲେ ନାହିଁ । ତଥାପି ଅନନ୍ୟୋପାୟ ହୋଇ ସେ ଏକ ବଡ଼ ପଥର ଖଣ୍ଡ ଧରି ବାପାଙ୍କୁ ଡରାଇଲେ । ବାପା ଏକଦମ ଛାନିଁଆ । ଆଉ ବା କଣ କରନ୍ତେ । ବାଧ୍ୟ ହୋଇ କୋଳେଇନେଲେ ଏବଂ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ଶରଣାପନ୍ନ ହେଲେ । ସେହିଦିନଠାରୁ ତାଙ୍କ ନାଁ ରହିଲା ନାଗଭୂଷଣ ।

ମାତ୍ର ପନ୍ଦର ବର୍ଷ ବୟସରେ, ସେ ଏ.ଆଇ.ଏସ.ଏଫ.ରେ ଯୋଗ ଦିଅନ୍ତି । ପରେ ସେ ମାଷ୍ଟର ଡିଗ୍ରୀ ନିମନ୍ତେ ବନାରସ ହିନ୍ଦୁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଯୋଗ ଦେଲେ । ସେଠାକାର ସାମ୍ୟବାଦୀ ଧାରା ତାଙ୍କୁ ବିଶେଷ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା । ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ୩୨ଟି ହତ୍ୟା ସମେତ ଅଠଷଠିଟି ମକଦ୍ଦମାର ବିଚାର ଏକ ଅଦାଲତରେ ଚାଲିଲା । ଶେଷରେ ହାଇଦ୍ରାବାଦର ଏକ ଅଦାଲତ ତାଙ୍କୁ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରିଥିଲେ । ତଥାପି ମୃତ୍ୟୁକୁ ଭୟ କରୁ ନଥିବା ନାଗଭୁଷଣ ରାଜକ୍ଷମା ପାଇଁ ଆବେଦନ ସୁଦ୍ଧା କରି ନ ଥିଲେ । ତେବେ, ନବକୃଷ୍ଣ ଓ ମାଳତୀ ଚୌଧୁରୀଙ୍କ ଭଳି ଗାନ୍ଧୀବାଦୀଙ୍କ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ତାଙ୍କୁ ୧୯୮୦ରେ ରାଜକ୍ଷମା ମିଳିଥିଲା ।

ନାଗଭୂଷଣ ଜଣେ କବି ମଧ୍ୟ ଥିଲେ ଏବଂ ସେ ନଜରୁଲ ଇସଲାମଙ୍କଦ୍ୱାରା ବିଶେଷଭାବେ ପ୍ରଭବିତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ଏକାଧିକ ଭାଷା ଯଥା ; ଓଡ଼ିଆ, ତେଲୁଗୁ ଓ ବଙ୍ଗଳା ଜାଣିଥିଲେ । ହେଲେ ତାଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ ଲେଖା ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ପ୍ରକଶିତ ହୋଇଥିଲା । ନାଗଭୁଷଣଙ୍କ ରଚିତ 'poems of prisons' ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ଅଗଷ୍ଟ ୨୬, ୨୦୧୨ରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଛି । ୧୯୯୮ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୦୯ ତାରିଖରେ ସେ ଶେଷନିଃଶ୍ୱାସ ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ।