Tifinagh

Tifinagh (Neo-Tifinagh: , uttala: tifinar) er eit alfabet nytta for somme tamazightisk språk, i fyrste rekkje tuareg. Tifinagh var opphavleg eit abjadalfabet (konsonantalfabet).

Ved innkøyringa til byen Kidal i Mali, der innbyggarane talar tamasheq. Teksten til venstre på steinen er skriven med det tifinaghske alfabetet.

Teksten i midten på desse fleirspråklege skilta i Tizi-Ouzou i Kabylia (Algerie) er skrivne med ein versjon av det tifinaghske alfabetet.

Tospråkleg inskripsjon på libisk og fønesisk (med det tifinaghske alfabetet) på det libisk-fønesiske mausoleet i Dougga i Tunesia, frå det 2. hundreåret fvt., oppbevart på British Museum.

Etter som tida har gått har tifinagh vorte modifisert og det finst i dag fleire variantar.

Frå og med Unicode versjon 4.10 er tifinagh innkludert U+2D30 à U+2D7F. Unicode innkluderer berre 55 bokstavar, som vist i Tabell 1, sjølv det finst mange fleire. Tabell 3 samanliknar tifinaghglyphane med latine og arabiske translittereringar og Tabell 4 syner moglege ligaturar. Tabell 2 gjev eit oversyn over fargekodane nytta i Tabell 3 og 4.

Tabell 1: Unicode-representasjon av tifinagh-bokstavane (glyphar) (skrivne frå venstre mot høgre)

Code	+0	+1	+2	+3	+4	+5	+6	+7	+8	+9	+A	+B	+C	+D	+E	+F
U+2D30
U+2D40
U+2D50
U+2D60
U+2D70

Tabell 3: Enkle og modifiserte bokstavar

Kode Glyphe Unicode Translitterering Namn Latin Arab. U+2D30   tifinagh ⴰ a ا ya U+2D31   tifinagh ⴱ b ب yab U+2D32   tifinagh ⴲ bh ٻ yabh U+2D33   tifinagh ⴳ g گ yag U+2D34   tifinagh ⴴ gh ڲ yagh U+2D35   tifinagh ⴵ dj ج yaj selon l'Académie berbère U+2D36   tifinagh ⴶ dj ج yaj U+2D37   tifinagh ⴷ d د yad U+2D38   tifinagh ⴸ ḍ ض yadh U+2D39   tifinagh ⴹ ḍ ض yadd U+2D3A   tifinagh ⴺ ḍ ض yaddh U+2D3B   tifinagh ⴻ e ه yey U+2D3C   tifinagh ⴼ f ف yaf U+2D3D   tifinagh ⴽ k ک yak U+2D3E   tifinagh ⴾ k ک yak touareg U+2D3F   tifinagh ⴿ kh خ yakhh U+2D40   tifinagh ⵀ h b ھ ب yah = yab Touareg U+2D41   tifinagh ⵁ h ھ yah selon l'Académie berbère U+2D42   tifinagh ⵂ h ھ yah touareg U+2D43   tifinagh ⵃ ḥ ح yahh U+2D44   tifinagh ⵄ æ (ɛ) ع yaʿ U+2D45   tifinagh ⵅ kh خ yakh U+2D46   tifinagh ⵆ kh خ yakh touareg U+2D47   tifinagh ⵇ q ق yaq U+2D48   tifinagh ⵈ q ق yaq touareg U+2D49   tifinagh ⵉ i ي yi U+2D4A   tifinagh ⵊ j ج yazh U+2D4B   tifinagh ⵋ j ج yazh de l'Ahaggar U+2D4C   tifinagh ⵌ j ج yazh touareg

Kode Glyphe Unicode Translitterering Namn Latin Arab. U+2D4D   tifinagh ⵍ l ل yal U+2D4E   tifinagh ⵎ m م yam U+2D4F   tifinagh ⵏ n ن yan U+2D50   tifinagh ⵐ ny ني yagn touareg U+2D51   tifinagh ⵑ ng ڭ yang touareg U+2D52   tifinagh ⵒ p پ yap U+2D53   tifinagh ⵓ u w و ۉ yu = yaw Touareg U+2D54   tifinagh ⵔ r ر yar U+2D55   tifinagh ⵕ ṛ ڕ yarr U+2D56   tifinagh ⵖ gh (ɣ) غ yagh U+2D57   tifinagh ⵗ gh (ɣ) غ yagh touareg U+2D58   tifinagh ⵘ gh (ɣ) dj غ ج Ayer yagh = yaj de l'Adrar U+2D59   tifinagh ⵙ s س yas U+2D5A   tifinagh ⵚ ṣ ص yass U+2D5B   tifinagh ⵛ sh (ʃ) ش yash U+2D5C   tifinagh ⵜ t ت yat U+2D5D   tifinagh ⵝ ṭ ط yath U+2D5E   tifinagh ⵞ ch (tʃ) تش yach U+2D5F   tifinagh ⵟ ṭ ط yatt U+2D60   tifinagh ⵠ v ۋ yav U+2D61   tifinagh ⵡ w ۉ yaw U+2D62   tifinagh ⵢ y ي yay U+2D63   tifinagh ⵣ z ز yaz U+2D64   tifinagh ⵤ z ز Tawellemet yaz = yaz harpon U+2D65   tifinagh ⵥ ẓ دز yazz U+2D6F   tifinagh ⵯ +w ۥ+ merke for labio-vélarisation = Tamatart = <super> 2D61

Tabell 4: Moglege ligaturar

Kode Glyphe Unicode Translitterering Namn Latin Arab. U+2D5C U+2D59    tifinagh ⵜⵙ ts تس yats U+2D37 U+2D63    tifinagh ⴷⵣ dz دز yadz

Kode Glyphe Unicode Translitterering Namn Latin Arab. U+2D5C U+2D5B    tifinagh ⵜⵛ tch (tʃ) تش yatch U+2D37 U+2D4A    tifinagh ⴷⵊ dj دج yadzh

• Chaker, S., Langue et littérature berbères, clio.fr (vitja 17/7-2009)
• Ridouane Ziri, R., Tifinagh : l'alphabet berbère de A à Z Arkivert 2009-05-09 ved Wayback Machine. (vitja 17/7-2009)
• Berber & Tifinagh, Ancien scripts.com (vitja 17/7-2009)
• Libyco-berber incriptions online database Arkivert 2016-02-16 ved Wayback Machine. (vitja 17/7-2009)