Den Franske Revolusjonen

Revolusjonen var ein politisk og sosial kamp mot føydalismen og monarkiet. Det var au revolusjonar i Frankrike i 1830, 1848 og 1871 (Pariskommunen), men tiårsperioden frå 1789 til 1799, fram til da Napoleon Bonaparte tok makta, er ei av dei mest skilsetjande hendingane i verdshistoria. Ein kan til dømes nemne at det var i august 1789 den første menneskerettserklæringa i verdshistoria blei vedteken, av den revolusjonære nasjonalforsamlinga i Paris. Mellom andre den norske Grunnlova av 17. mai 1814 er laga etter modell først og fremst frå grunnlovene i det revolusjonære Frankrike frå 1789 og framover.

Frankrike på slutten av 1700-talet var på randen av ein revolusjon. Landet var eit føydalistisk monarki med eit klart definert klassesystem. Ei lita gruppe priviligerte, mellom anna kongelege og geistlege på toppen, hadde absolutt makt over resten av folket.

Etter ei rad krigar og konfliktar på 1700-talet var Frankrike i ei finansiell knipe, samstundes som adelen levde eit liv i luksus. Som eit resultat av den dårlege økonomien vart dei lågare klassene pålagt stadig høgare skattar, medan aristokratane (adelen) unngjekk dette. Samstundes hadde den sosiale utviklinga skapt ei ny samfunnsklasse; borgarskapet eller bursjoasiet, ei radikal middelklasse den gongen. Borgarskapet var påverka av opplysningsfilosofane og den amerikanske revolusjonen (1775–1783). Den sistnemnde var likevel berre som ein uviktig episode i eit lite og primitivt nybyggjarsamfunn på andre sida av kloten, samanlikna med det som skjedde i Frankrike frå 1789 og framover. Frankrike var det folkerikaste landet i Europa omframt Russland, og det landet som sette standard for resten av Europa på mange vis. Da det braut ut revolusjon der, var fyrstemakta og adelsmakta trua over heile Europa...

Personar

Babeuf, François Noël, Gracchus
Barras, Paul
Carnot, Lazare
Caritat marquis de Condorcet, Marie Jean Antoine Nicolas
Danton, Georges
de Gouges, Olympe
Hébert, Jacques-René
Hérault de Séchelles, Marie Jean
Marat, Jean-Paul
Grev Mirabeau, Gabriel de Riqueti
Paine, Thomas
de Robespierre, Maximilien
Roland de la Platière, Jeanne-Marie
de Saint-Just, Louis Antoine Léon
Sieyès, Emmanuel-Joseph

Politiske tenkjarar

Fenomen og omgrep

Tredjestanden
Stenderforsamlinga, Etats généraux
Guillotine
Nasjonalkonvent
Republikansk kalender
Sans-culottes
Skrekkveldet

Parti og Fraksjonar

Jakobinarane
Cordeliers
Girondistane, (Marais)
Feuillants, Monarkistane

Aviser

L'Ami du Peuple utgjeven av Marat
La grande Colère du Pere Dûchesne utgjeve av Hebert
Les Révolutions de Paris

Bakgrunnsstoff

Wiki Commons har multimedia som gjeld: Den franske revolusjonen

Denne historieartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.

This article uses material from the Wikipedia Nynorsk article Den franske revolusjonen, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Teksten er tilgjengeleg under CC BY-SA 4.0 om ikkje anna er oppgjeve. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Nynorsk (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.