पोर्ट मोरेस्बी (/ˌpɔːrt ˈmɔːrzbi/; टोक:पोट मोस्बी), लाई पोम सिटी पनि भनिने वा मात्र मोरेस्बी, पपुवा न्युगिनी को राजधानी तथा सबैभन्दा ठूलो र लोकप्रिय शहर हो । यो न्यू गिनी द्वीपको किनारा द्वीप पापुआन पेनिनसुला को दक्षिण-पूर्वी समुद्री-तट मा अवस्थित छ । १९ औँ शताब्दीको मध्य भागमा शहर एक व्यापारिक केन्द्रको रूपमा प्रकट भयो । द्वितीय विश्वयुद्धको दौडान यो १९४२–४३ को समयमा शाही जापानी सेना द्वारा विजयको लागि एक प्रमुख उद्देश्य बनेको थियो । पोर्ट मोरेस्बी द्वितीय विश्वयुद्धको समयमा दक्षिण पूर्व एसिया र अमेरिकाबाट अस्ट्रेलिया लाई अलग्याउने आधार पनि बनेको थियो ।
पोर्ट मोरेस्बी Port Moresby | |
---|---|
राष्ट्र | पपुवा न्युगिनी |
विभाजन | राष्ट्रिय राजधानी जिल्ला |
स्थापित | १८७३ |
सरकार | |
• शासक | पोवेस पारकोप (२००७-) |
क्षेत्रफल | |
• जम्मा | २४० किमी२ (९० वर्ग माइल) |
उन्नतांश | ३५ मिटर (११५ फिट) |
जनसङ्ख्या (२०११ जनगणना) | |
• जम्मा | ४१०,९५४ |
• घनत्व | १७००/किमी२ (४४००/वर्ग माइल) |
भाषा | |
• मुख्य भाषा | मोटु, टोक, अंग्रेजी |
समय क्षेत्र | युटिसी+१० (अस्ट्रेलियाको प्रमाणिक समय) |
हुलाक कोड | १११ |
वेबसाइट | www |
सन् २००० मा यसको जनसङ्ख्या २५४,१५८ थियो । २०११ को अनुसार यो नौ वर्षको अवधिमा २.१% को वार्षिक वृद्धि दरले यसको जनसङ्ख्या ३६४,१४५ पुग्यो । शहर स्थापना भएको ठाउँमा शताब्दी अघि देखि मोटुआन-कोइटाबु मानिसहरूको बसोबास रहेको थियो । १८७३ मा, पोर्ट मोरेस्बी हेर्ने पहिलो ब्रिटेनको कप्तान जोन मोरेस्बी थियो । यो नाम उनको पिता, एडमिरल सर फेयरफाक्स मोरेस्बी को सम्मान मा दिइएको थियो । यद्यपि पोर्ट मोरेस्बी केन्द्रीय प्रदेशबाट घेरिएर राजधानी भए पनि, यो त्यो प्रदेशको भाग नभइ, राष्ट्रिय राजधानी जिल्ला हो ।
वर्तमान समयमा पोर्ट मोरेस्बी को रूप मा चिनिने क्षेत्रका मोटुआन मानिसहरूले सागो, अन्य खाद्य र क्यानो लगहरू, हनुआबाडा देखि जलयात्रा गरी आफ्नो भाँडा-बर्तनको कारोबार गरे । तिनीहरूको भाषा, मोटु, हिरि मोटु, पपुवा न्यू गिनी को आधिकारिक भाषाको आधार थियो । १९६० को दशकदेखि यो मोटु भाषा को गिरावट आयो र टोक भाषा को लोकप्रियता बढ्दै गयो । हिरी यात्रीहरू ठूलो मात्रामा थिए । प्रत्येक ६०० जना पुरुषले २० वटा बहु-सङ्ख्यक समुद्री डुङ्गा वा लाकातोई को प्रयोगले प्रत्येक यात्रामा २०,००० माटाको भाँडा-बर्तनको कारोबार गरे । मोटुआनहरूको लागि, हिरी एक आर्थिक उद्यम थियो र यसको लामो र खतरनाक यात्रा को माध्यम ले आफ्नो आदिवासी पहिचान को पुष्टि गर्दथ्यो ।
सेप्टेम्बर १९७५ मा, पोर्ट मोरेस्बी लाई राजधानी बनाइ पपुवा न्यू गिनी एक स्वतन्त्र देश भयो ।
पोर्ट मोरेस्बी को जलवायु उष्णदेशीय चक्रवात को छ र वर्ष भरि यस प्रकारको जलवायु रहन्छ । पोर्ट मोरेस्बी को औसत वार्षिक वर्षा मात्र १,००० मिलिमिटर वा ३९.३७ इन्च छ । जसको फलस्वरूप न्यू गिनी लाई एक सुख्खा स्थान हो भन्न सकिन्छ ।
This article uses material from the Wikipedia नेपाली article पोर्ट मोरेस्बी, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). सामाग्री CC BY-SA 4.0 अनुसार उपलब्ध छ, खुलाइएको अवस्था बाहेकको हकमा। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki नेपाली (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.