အား

Force
Forces can be described as a push or pull on an object. They can be due to phenomena such as gravity, magnetism, or anything that might cause a mass to accelerate.
ယေဘုယျ သင်္ကေတ	${\displaystyle {\vec {F}}}$, F, F
SI ယူနစ်	newton (N)
အခြားယူနစ်များ	dyne, pound-force, poundal, kip, kilopond
SI အခြေပြု ယူနစ်များ	kg·m/s2
SI ဒိုင်မင်းရှင်း	wikidata
Derivations from other quantities	F = ma (formerly P = mf)

နယူတန်၏ ဒုတိယနိယာမအရ အရာဝတ္တုတစ်ခုပေါ် သက်ရောက်နေသော အား အားလုံး၏ စုစုပေါင်းရလဒ်သည် အဟုန်၏ အချိန်အလိုက်ပြောင်းလဲနှုန်းနှင့် ညီသည်ဟုဆိုသည်။ အကယ်၍ အရာဝတ္တုတစ်ခု၏ ဒြပ်ထုသည် မပြောင်းလဲဘူးဆိုပါက ထိုဥပဒေသအရ အရာဝတ္တု၏အရှိန်သည် ထိုအရာဝတ္တုအပေါ်သက်ရောက်နေသော စုစုပေါင်းအားနှင့် တိုက်ရိုက်အချိုးကျ၍ ဒြပ်ထုနှင့်တော့ ပြောင်းပြန်အချိုးကျသည်။

${\displaystyle {\vec {F}}=m{\vec {a}}}$

အားများကို အခြေခံအားဖြင့် (၂)မျိုးခွဲခြားနိုင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်ဆိုသော် စပရင်တခုကို ဆွဲလိုက်သည့်အခါဖြစ်စေ၊ တွန်းလှည်းတစ်ခုကို တွန်းလိုက်သည့်အခါဖြစ်စေ၊ ဘောလုံးကို ကန်လိုက်သောအခါတွင်ဖြစ်စေ မူလအနေအထားပျက်သွားကာ ရွေ့လျားမှုတစ်ခုဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ထိုကဲ့သိုသော အားမျိုးကို ဆက်နွယ်အား(Contact Forces) ဟုခေါ်သည်။ ဤအခြေအနေတွင် အရာဝတ္တုတစ်ခုနှင့် တစ်ခုသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ဆက်နွယ်မှုရှိနေသည်။ နောက်ထပ်အားတစ်ခုမှာ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ဆက်နွယ်မှုမရှိပဲ လေဟာနယ်(empty space)ကို ဖြတ်၍ သက်ရောက်သောအားကိုဆိုလိုသည်။ ထိုအားအမျိုးအစားကို Field Forces(သို့) အခြေခံအား(Fundamental Forces) ဟု လူသိများကြပြီး အမျိုးအစားလေးမျိုး ရှိသည်။

လောက(universe)ထဲရှိ အခြေခံအားကြီးများ ဆိုသည်မှာ အခြေခံ သက်ရောက်မှုကြီးများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သည့် အားများကို ဆိုလိုသည်။

1. ဒြပ်ဆွဲအား

1. လျှပ်စစ်သံလိုက်အား

1. နျူကလီးယား အားအပျော့

1. နျူကလီးယား အားအပြင်း