Эпидемиология (бай.
грекче ἐπιδημία – элге; λόγος – окуу) – бул эпидемиялар жөнүндө илим; ал эпидемиялардын келип чыгуу себептерин, алардын өнүгүү мыйзамченемдүүлүгүн, басаңдоо шарттарын изилдейт жана эпидемиялык ооруларга каршы күрөшүү чараларын иштеп чыгат.
Эпидемиология объективдүү мыйзам ченемдүүлүктөрдү аныктап, жугуштуу оорулардын пайда болушуна жана жайылышына алып келиши ыктымал айрым байланыштарды ачып берет. Ошондой эле жугуштуу оорулардын жайылышына бөгөт коюу жана алардын пайда болуу мүмкүнчүлүгүн толугу менен жоюу жолдорун иштеп чыгат.
Эпидемиология (бай.
Байыркы грек дарыгери жана философу Гиппократ эпидемиология илиминин негиздөөчүсү деп эсептелет. Гиппократтын мезгилинен бери "эпидемия" сөзү адамдар арасындагы жугуштуу жана жугуштуу эмес мүнөздөгү жалпы ооруларды түшүндүрүп келген.
Байыркы жана орто кылымдарда эпидемияларга негизинен вирус ооруларынын жайылышы себеп болгон, бирок вирус деген эмне жана ал организмге кандайча кирет деген ар кандай түшүнүктөр жашаган.
Гиппократ айткан биринчи теория эпидемияларга адамдын денесине айрым заттардын – миазмалардын кириши себепчи деп болжолдогон. Алар мейкиндикте, топуракта же саздак жерлерде болот. Гиппократтын аталган теориясына ылайык, ошол миазмаларды дем алуу жапатырмак ооруга алып келет.
Грек философу Аристотель айткан экинчи теория, биринчиге окшош. Ал адамдар арасында тирүү оору козгогучтун жайылышы эпидемиянын оожалышынын себеп болот деп айткан.
Эпидемиология (бай.
Эпидемиология илими калктын саламаттыгын сактоонун маанилүү бөлүгү болуп саналат жана анын милдеттери:
Эпидемиология (бай.
Эпидемиологиядагы илимий изилдөөнүн негизги усулу болуп эпидемиологиялык усул эсептелет. Эпидемиологдор коомдо жугуштуу оорулардын пайда болушуна жана жайылышына байланыштуу болуп жаткан кубулуштарга байкоо салып турушат.
Эпидемиологиялык усул төмөндөгүлөрдү камтыйт:
Эпидемиология (бай.
Эпидемиологиянын илим катары изилдөө предмети жугуштуу оорулардын жүрүшүн жалгыз-жарым учурда да жана жапырт кесел түрүндө да изилдөө болуп саналат. Өз кезегинде жапырт кеселдер төмөнкү формаларга бөлүнөт:
Эпидемиология (бай.
Эпидемиология (бай.
This article uses material from the Wikipedia Кыргызча article Эпидемиология, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башкача белгиленбесе, мазмун CC BY-SA 4.0 лицензиясына ылайык жеткиликтүү. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Кыргызча (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.