მეფე: მონარქის ტიტული

ტერმინს „მეფე“ აქვს სხვა მნიშვნელობებიც, იხილეთ მეფე (მრავალმნიშვნელოვანი).

მეფის ხელისუფლება წარმოიშვა ტომის ბელადის ძალაუფლებიდან გვაროვნული წესწყობილების დაშლის, კლასობრივი საზოგადოებისა და სახელმწიფოს წარმოქმნის პერიოდში. ასეთი პროცესი საქართველოში ძვ. წ. II–I ათასწლეულის მიჯნაზე განვითარდა. მეფის თავდაპირველი წოდებულება უნდა ყოფილიყო „მეუფეჲ მამასახლისი“, საიდანაც მარტივად „მეუფეჲ“, ბოლოს კი „მეფე“ წარმოდგა. ახ. წ. VI საუკუნეში სპარსელებმა და ბიზანტიელებმა საქართველოში მეფის ხელისუფლება გააუქმეს. მეფობის აღდგენის შემდეგ, IX საუკუნის დასასრულს „ქართუელთა მეფის“ ტიტული პირველად ადარნასე II ბაგრატიონმა მიიღო. ფეოდალურ საქართველოს თანდათანობითი გაერთიენების კვალობაზე ჩამოყალიბდა ქართველ მეფეთა წოდებულება — „მეფეთა-მეფე, მეფე აფხაზთა, ქართუელთა, რანთა და კახთა“. მეფის ხელისუფლება საქართველოში XIX საუკუნის დასაწყისამდე — ქართლ-კახეთისა და იმერეთის სამეფოების რუსეთთან შეერთებამდე არსებობდა. ქართლ-კახეთის უკანასკნელი მეფე იყო გიორგი XII, იმერეთისა — სოლომონ II.

თანამედროვე სახელმწიფოებიდან სამეფოს სტატუსით არსებობს, მაგ., დიდი ბრიტანეთი, ბელგია, შვედეთი, იორდანია, ესპანეთი.

• მონარქია
• ამჟამინდელი მონარქების სია

• ფუტკარაძე ი., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 622.

• Archontology
• African Kingdoms Imperial Throne Leadership and Enthronements დაარქივებული 2018-12-25 საიტზე Wayback Machine.
• Imperial House Foundation – Africa/USA/Europe – interview დაარქივებული 2008-06-07 საიტზე Wayback Machine.