ქვემო ქართლის მხარე: მხარე საქართველოში
ქვემო ქართლის მხარე — მხარე აღმოსავლეთ საქართველოში, მოიცავს ისტორიულ-გეოგრაფიული პროვინციების ქვემო ქართლის და თრიალეთის ტერიტორიებს.
რეგიონის საერთაშორისო კოდია: GE-KK. ქვემო ქართლის მხარეში შედის საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულები:
| ადმინისტრაციული ერთეული | |
|---|---|
| ქვემო ქართლის მხარე | |
 | |
| ქვეყანა |  საქართველო |
| ადმ. ცენტრი | რუსთავი |
| შიდა დაყოფა | რუსთავი, ბოლნისის მუნიციპალიტეტი, გარდაბნის მუნიციპალიტეტი, დმანისის მუნიციპალიტეტი, თეთრი წყაროს მუნიციპალიტეტი, მარნეულის მუნიციპალიტეტი და წალკის მუნიციპალიტეტი |
| კოორდინატები | 41°31′00″ ჩ. გ. 44°31′00″ ა. გ. / 41.51667° ჩ. გ. 44.51667° ა. გ. |
| სახელმწიფო რწმუნებული | შოთა რეხვიაშვილი |
| დაარსდა | 1995 |
| ფართობი | 6527.6 კმ² |
| ოფიციალური ენა | ქართული ენა |
| მოსახლეობა |  423 986 (2014) კაცი |
| სიმჭიდროვე | 64,9 კაცი/კმ² |
| ეროვნული შემადგენლობა | ქართველები 51,3 % აზერბაიჯანელები 41,8 % სომხები 5,1 % რუსები 0,6 % ბერძნები 0,5 % ოსები 0,2 % |
| სარწმუნოებრივი შემადგენლობა | მართლმადიდებლები 51,35 % მუსლიმები 42,98 % გრიგორიანები 3,28 % |
| სასაათო სარტყელი | UTC+4 |
| ოფიციალური საიტი | https://kvemokartli.gov.ge |
 | |
ქვემო ქართლის უმეტესი ნაწილი თბილისიდან სამხრეთით მდებარეობს. მისი საზღვრები ძირითადად ემთხვევა ისტორიული პროვინციის საზღვრებს, თუმცა აერთიანებს გარეკახეთის ნაწილსაც (კუხეთი და გარდაბანი). ჩრდილოეთი და დასავლეთი საზღვრები მიუყვება თრიალეთისა და სამსრის ქედებს. სამხრეთიდან ესაზღვრება აზერბაიჯანისა და სომხეთის რესპუბლიკები.
ზოგადი ცნობები
ქვემო ქართლი საქართველოს ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ეკონომიკური მხარეა. მას თბილისის შემდეგ, მეორე ადგილი უკავია სამრეწველო პროდუქციის წარმოების მხრივ.
მხარის ფართობი შეადგენს 6528 კვ.კმ-ს, რაც საქართველოს საერთო ფართობის 10 %-ია. საქართველოს მხარეებს შორის ქვემო ქართლს ფართობით მე-4 ადგილი უკავია, ხოლო მოსახლეობით მე-3. მოსახლეობა — 424 ათასს, მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 კვ.კმ-ზე — 65 კაცს. მხარის ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი რუსთავი. მხარეში 353 დასახლებული პუნქტია, მათ შორის:
მოსახლეობა
ქვემო ქართლის მოსახლეობა 423 986 ადამიანია, რაც საქართველოს მოსახლეობის 11,42 %-ია. მოსახლეობის 51,25 % ეთნიკურად ქართველია, 41,75 % აზერბაიჯანელი, 5,07 % - სომეხი, ხოლო 1,93 % - აფხაზი, ოსი, რუსი, ბერძენი, უკრაინელი და ქურთი. ამასთან, რუსთავში, თეთრიწყაროს, გარდაბნისა და წალკის მუნიციპალიტეტებში ჭარბობენ ეთნიკურად ქართველები, ხოლო მარნეულის, ბოლნისისა და დმანისის მუნიციპალიტეტებში - აზერბაიჯანელები.
| მხარე / რაიონი-მუნიციპალიტეტი | 2002 წ. აღწ. | 2014 წ. აღწ. | 2016' | 2017' | 2018' |
|---|---|---|---|---|---|
| ქვემო ქართლი | 497 530 | 423 986 | 428 000 | 429 700 | 432 300 |
| ქ. რუსთავი | 116 384 | 125 103 | 126 100 | 126 800 | 127 800 |
| ბოლნისის | 74 301 | 53 590 | 54 700 | 54 900 | 55 300 |
| გარდაბნის | 114 348 | 81 876 | 81 600 | 81 300 | 81 300 |
| დმანისის | 28 034 | 19 141 | 19 800 | 20 000 | 20 200 |
| თეთრიწყაროს | 25 354 | 21 127 | 21 600 | 21 700 | 21 900 |
| მარნეულის | 118 221 | 104 300 | 105 200 | 105 800 | 106 500 |
| წალკის | 20 888 | 18 849 | 19 100 | 19 200 | 19 300 |
მმართველობა
| რუკა | მუნიციპალიტეტები |
|---|---|
| | |
| ქალაქი რუსთავი | |
| ბოლნისის მუნიციპალიტეტი | |
| გარდაბნის მუნიციპალიტეტი | |
| დმანისის მუნიციპალიტეტი | |
| თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტი | |
| მარნეულის მუნიციპალიტეტი | |
| წალკის მუნიციპალიტეტი |
მხარეში საქართველოს მთავრობის წარმომადგენელია სახელმწიფო რწმუნებული. ამ თანამდებობაზე 1994 წლის ოქტომბრიდან დღემდე მუშაობდნენ:
- 1994 — ლევან მამალაძე;
- 2003 — ზურაბ მელიქიშვილი;
- 2004 — იოსებ მაზმიშვილი;
- 2004 — ზურაბ მელიქიშვილი (მეორეჯერ);
- 2008 — დავით კირკიტაძე;
- 2012 — სულხან სიბაშვილი;
- 2014 — პაატა ხიზანაშვილი;
- 2017 — გრიგოლ ნემსაძე.
ეკონომიკა
მხარეს თავისი გეოგრაფიული მდებარეობის გამო კარგი სატრანსპორტო კავშირები აქვს. აქ გადის სომხეთისა და აზერბაიჯანის რესპუბლიკებთან დამაკავშირებელი საავტომობილო და სარკინიგზო მაგისტრალები. მთავარი სამრეწველო ქალაქებია რუსთავი და მარნეული. მხარე საქართველოს საერთო საწარმოო მოცულობის 15-20 %–ს იძლევა.
ღირსშესანიშნაობები
მხარის ტერიტორიაზე მდებარეობს ბუნების, არქიტექტურისა და კულტურის მრავალი ძეგლი, მათ შორის უმნიშვნელოვანესია:
ისტორია
მხარის ადრინდელი ისტორია იხილეთ სტატიებში:
რესურსები ინტერნეტში
- ოფიციალური ვებ-გვერდი დაარქივებული 2022-01-19 საიტზე Wayback Machine.
სქოლიო
This article uses material from the Wikipedia ქართული article ქვემო ქართლის მხარე, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.