44°31′E / 48.700°N 44.517°E / 48.700; 44.517
Perang Stalingrad, sing kadadéan tanggal 21 Agustus 1942 nganti tekan 2 Fèbruari 1943, wujud perang sengit antarané Jerman lan sekutuné nglawan Uni Sovyèt, ngrebutaké kutha Stalingrad (sing saiki jenengé Volgograd), sajeroning Perang Donya II. Perang iki dianggep titik walik Perang Donya II, lan minangka perang paling ngemu getih sasuwéné sajarah, ing endi 1,5 yuta wong luwih mati saka rong pihak. Pihak leloroné perang kanthi brutal lan ora perduli kurban warga sipil. Perang iki kapérang sdadi sawatara tahap, ya iku pangepungan Jerman marang Stalingrad, perang sajeroning kutha, serangan walik Sovyèt, sarta pangepungan lan pangremukan kakuwatan-kakuwatan Poros ing saubengé Stalingrad, sing dipandhégani Tentara Kaenem Jerman.
Perang Stalingrad | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Péranganing Front Wétan saka Perang Donya II | |||||||
Tentara Jerman digiring nuju kamp tawanan Sovyèt, ngliwati reruntuhan gudhang beras ing Stalingrad, Fèbruari 1943 | |||||||
| |||||||
Péhak kang perang | |||||||
Jerman Rumeni Italia Hungaria Kroasia | Uni Sovyèt | ||||||
Pangarep | |||||||
Adolf Hitler Friedrich von Paulus # Erich von Manstein Hermann Hoth Petre Dumitrescu Constantin Constantinescu Italo Garibaldi Gusztáv Vitéz Jány | Josef Stalin Vasily Chuikov Aleksandr Vasilevsky Georgy Zhukov Semyon Timoshenko Konstantin Rokossovsky Rodion Malinovsky Andrei Yeremenko | ||||||
Kakuwatan | |||||||
Grup Tentara B:Tentara Kaenem Jerman # Grup Panser Kapapat JermanTentara Katelu RumeniTentara Kapapat RumeniTentara Kawolu ItaliaTentara Kaloro HungariaRincèn: 270.000 wong 3.000 artileri 500 tank600 montor mabur, 1.600 (pertengahan September, Luftflotte 4)Nalika serangan walik Sovyèt:1.011.000 wong10.250 artileri675 tank732 (402 operasional) montor mabur:87 | Front StalingradFront Kidul-kulonFront DonRincèn: 187.000 wong2.200 artileri400 tank 300 montor maburNalika serangan walik Sovyètt: 1.103.000 wong15.501 artileri1.463 tank1.115 montor mabur | ||||||
Kurban | |||||||
750,000 mati utawa tatu 91.000 kecekel Montor mabur: 900 (kalebu 274 pangangkut lan 165 bomber digunakaké minangka montor mabur angkut)Total: 841,000 kurban | 478.741 mati utawa ilang 650.878 tatu lan lara40.000+ warga sipil mati 4.341 tank 15.728 gegaman lan mortir 2.769 montor mabur perang Total: 1.129.619 kurban | ||||||
1 Perang Stalingrad: Kamenangan Sovyèt, luwih 11.000 wadyabala Poros nerusaké perang tekan awal Maret 1943. |
Nalika sasi Juni 1942, Tentara Jerman (Wehrmacht) nglancaraké kampanye mangsa panas kapindhoné marang Uni Sovyèt, sing diarani Operation Blau (Operasi Biru). Sadurungé sajeroning operasi Barbarossa Wehrmacht diusir ing lawang gerbang Moskow nalika mangsa adhem 1941-1942. Operasi Biru diarahaké menyang Ruslan kidul kanthi tujuan ngrebut ladhang lenga ing Baku, Azerbaijan, lan mbukak dalan kanggo nguwasani ladhang-ladhang lenga ing Wétan Tengah. Pasukan panyerbu Jerman dibagi rong kakuwatan, Grup Tentara A nyerbu Kaukasus lan Grup Tentara B tumuju kali Volga lan kutha Stalingrad.
Mula bukané, Tentara Abang Sovyèt milih gerak mundur kanggo gawé jalur logistik wadyabala Jerman ketètèran kanthi mupangataké wiyaré wewengkon Uni Sovyèt. Nanging sabanjuré Stalin mréntahaké wadyabalané kanggo njaga ing Stalingrad, sing kanthi barès tegesé "kutha Stalin". Saliyané amarga nyandhang jeneng Stalin, kutha Stalingrad uga wigati amarga wujud kutha indhustri gedhé dhéwé ing pinggir kali Volga (jalur transportasi wigati tumuju Laut Kaspia). Karebuté Stalingrad déning tangan Jerman bakal nggampangaké gerak maju wadyabala Jerman tumuju Kaukasus, sing duwé cadhangan lenga gedhé, sing banget dibutuhaké déning Jerman.
Miturut prakiran, watara patang puluh èwu bala saka kaloro pihak mati saben dinané. Fuhrer Adolf Hitler mréntahaké wadyabalané supaya sajeroning kaanan apa waé, kutha Stalingrad kudu direbut. Akibaté wadyabala Jerman perang toh pati kanggo ngrebut kutha iku. Nanging, rakyat lan bala ing kutha Stalingrad uga nganakaké perlawanan sing kuwat banget saéngga wadyabala Nazi bisa diadhang.
Sauntara wadyabalané kajebak sajeroning perang mati-urip ing Stalingrad, Komandho Paling Dhuwur Jerman ora ngrumangsani yèn Stalin wis nglumpukaké bala bantuan kanggo ngancuraké wadyabala Jerman sajeroning sawijining kampanye mangsa adhem. Serangan walesan Uni Sovyèt dilancaraké sasi November 1942 nalika salju wiwit mudhun. Serangan mau kanthi rikat nggulung wadyabala Italia, Rumania, lan Hungaria sing ngreksa garis mburi Angkatan Dharat kaping 6 Jerman. Akibaté, wadyabala Jerman sing operasi ing Stalingrad kakepung.
Sejatiné, Jerman duwé kesempatan kanggo narik mundur wadyabalané sadurungé Tentara Abang ngrampungaké kepungané. Nanging, Hitler kukuh supaya wadyabalané tetep njaga ing Stalingrad lan mréntahaké Luftwaffe (Angkatan Udara Jerman) kanggo ngirimaké bekel kanggo wadyabala mau. Nanging, mangsa adhem sing ganas ngalangi usaha mau saéngga bantuan sing dikirimaké ora cukup kanggo mènèhi pangan 330.000 prajurit Jerman lan sekutuné sing ana ing Stalingrad.
Sawijining usaha liya kanggo mbébasaké wadyabala Jerman sing kakepung ya iku kanthi ngirim Tentara Grup Don pimpinan Marsekal Erich von Manstein, salah siji ahli strategi Jerman sing pinter. Nanging, serangan mau kasil diendhegaké déning bala bantuan Sovyèt sing isih seger ing Kotelnikovo. Pungkasané, nalika diadhepaké marang kamungelan kakepung, von Manstein narik mundur wadyabalané lan ninggal kanca-kancané ing Stalingrad nunggu nasib.
Nalika tanggal 30 Januari 1943, Tentara Abang ing sangisoré pimpinan Marsekal Georgy Zhukov nglancaraké serangan umum menyang Stalingrad lan kanthi rikat nggulung wadyabala Poros sing wis kekeselen lan nandhang luwé lan lelara. Rong dina sabanjuré, Marsekal Friedrich von Paulus lan 90.000 prajurité sing kasisa nyerah.
Para sajarawan mbiji, kakalahan Jerman ing Stalingrad wujud awal saka runtuhé Nazi. Tekan saiki perang iki dianggep perang gedhé dhéwé lan paling ngemu getih sajeroning sajarah manungsa. Cacahé kurban jiwa diprakirakaké nganti 3 yuta jiwa.
This article uses material from the Wikipedia Basa Jawa article Perang Stalingrad, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Isi cumepak kanthi pangayoman CC BY-SA 4.0, kajaba ana katerangan liyané. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Basa Jawa (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.