Յոգուրտ: Մածուն

 

Յոգուրտ է կոչվել Բալկաններում ապրող ժողովուրդների ազգային թթվակաթնային ըմպելիքը։ Յոգուրտ ստանում են այծի կամ կովի կաթից։ Բնական յոգուրտը իր մեջ պարունակում է կաթնաթթվային մանրէներ և վիտամիններ։

3,2 % յուղայնությամբ քաղցր յոգուրտի 100 գ զանգվածի էներգետիկ արժեքը մոտ 80 կկալ է, իսկ սննդային արժեքը՝ 5 գ սպիտակուց, 8,5 գ ածխաջրեր, 3,2 գ ճարպ, պարունակում է նաև կալիում` 147 մգ, կալցիում` 122 մգ, ֆոսֆոր` 96 մգ, մագնիում` 15 մգ, նատրիում` 52 մգ, ծծումբ` 27 մգ, քլոր` 100 մգ, երկաթ 0,1 մգ, միկրոտարրեր` յոդ, կոբալտ, մարգանեց, պղինձ, մոլիբդեն, սելեն, ֆտոր, քրոմ, ցինկ։

Յոգուրտները պարունակում են հիմնականում 3 տեսակի վիտամիններ (A, B, C) և B կոմպլեքսի մի քանի տարատեսակներ (B1, B2, B3, B6, B12)։ Առկա են նաև նիացին և քոլորին վիտամինոզներ։ Բնական յոգուրտը պատրաստումից հետո կարող է օգտագործվել մինչև 30 օր։ Յոգուրտը պահվում է 25 °C ջերմաստիճանում։

Կաթը խմորող միկրոօրգանիզմները կաթից անջատելով 20-րդ դարի առաջին կեսերին ռուս գիտնական Իլյա Մեչնիկովը կարողանում է հայտնաբերել մի շարք կաթնաթթվային սննդատեսակներ։

Ըստ նախնական տվյալների, մարդը կաթնաթթվային մթերքներ (նաև յոգուրտ) օգտագործել է դեռևս մեզանից 8000 տարի առաջ։ Ըստ բալկանյան մի շարք երկրների, կաթը թթվեցնող խմորիչը դա Աստծո ընծան է իրենց և պետք է մարդիկ օգտագործեին այն որքան հնարավոր է քիչ։

Յոգուրտի մասին առաջին հիշատակումը մարդկությանը հայտնի է 16-րդ դարի ֆրանսիացի պատմիչներից։

Ըստ ավանդության Ֆրանսիայի թագավոր Ֆրանցիսկ Վալուանը տառապել է ինչ-որ անհայտ անբուժելի հիվանդությամբ, որը բուժվելի է միայն իր պալատի հասարակ գիտնականներից մեկի կողմից պատրաստված կաթնաթթվային այծի կաթից պատրաստած մթերքով

Կա նաև վարկած, որ յոգուրտը զետեղված է եղել նաև Հին Հունաստանի խոհանոցում, սակայն հունական խոհանոցում հայտնի է յոգուրտի մի տեսակ որը կոչվում է Աքսիգալա (οξύγαλα)։

Նոբելյան մրցանակակիր երկու գիտնականները ապացուցեցին, որ յոգուրտը առողջարար է նաև աղիներին և նրա մեջ առկա լակտոբացիլինը կանխարգելում է աղիների դիսբակտերիոզը և ուժեղացնում մարդու օրգանիզմի դիմադրողականությունը՝ բարձրացնելով մարդու իմունիտետը։