Համակարգիչների իդենտիֆիկացման համար TCP/IP ցանցերում ապարատային և ծրագրային ապահովումը հիմնվում է IP-հասցեի վրա։ Սակայն օգտվողները սովորաբար նախընտրում են աշխատել համակարգիչների ավելի հարմարավետ՝ սիմվոլային, անուններով։ Ցանցային ինտերֆեյսների սիմվոլային իդենտիֆիկատորները բաղադրիչ ցանցի սահմաններում կառուցվում են ըստ հիերարխիկ սկզբունքի։ Ամբողջական սիմվոլային անվանումով բաղադրիչները IP հասցեում բաժանվում են կետերով և համարակալվում են հետևյալ կարգով՝ սկզբից հասարակ անուն, հետո խմբի անուն (օրինակ կազմակերպության անունը), հետո ավելի խոշոր խմբի (դոմենի) անունը, և այսպես շարունակ մինչև ամենաբարձր մակարդակի անունը։ Դոմենային և IP հասցեների միջև չկա ոչ մի ֆունկցիոնալ կախվածություն, այդ պատճառով համապատասխանության հաստատման միակ միջոցը՝ աղյուսակներն են։ TCP/IP ցանցերում օգտագործվում է հատուկ դոմենային անունների համակարգ, որը այդ համապատասխանությունը կատարում է ադմինիստրատորների կողմից ստեղծված համապատասխանության աղյուսակների հիման վրա։ Այդ պատճառով դոմենային անունները անվանում են նաև DNS անուններ։
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։ Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։ |
DNS | |
---|---|
Տեսակ | internet standard?, hierarchical namespace? և ցանցային արձանագրություն |
TLD տիպ | 53/TCP, 53/UDP |
Կարգավիճակ | RFC 1034, RFC 1035 / STD 13 |
Կազմակերպիչ | RFC 1034, RFC 1035 / STD 13 |
Օգտագործում | Բոլոր ցանցային ադմինիստրատորները |
Whois-սերվեր | BIND, NSD, PowerDNS կամ Microsoft DNS Server |
DNS (անգլ.՝ Domain Name System – դոմենային անունների համակարգ) –համակարգչային տարածված համակարգ է դոմեների մասին տեղեկություններ ստանալու համար։ Հաճախ օգտագործվում է հոստի (համակարգիչ կամ սարքավորում) IP հասցեն ստանալու համար, դոմենում արձանագրությունների համար սպասարկվող հանգույցների փոստի երթուղավոման (մարշուտիզացիայի) մասին ինֆորմացիա ստանալու (SRV-գրառում)։
DNS բաշխված տվյալների բազան աջակցվում է DNS-սերվերների հիերարխիկ կառուցվածքի միջոցով, որոնք փոխազդում են կոնկրետ արձանագրությամբ։
DNS-ի հիմք են հանդիսանում դոմենային անունների և տիրույթների հիեարարխիկ կառուցվածքի մասին պատկերացումները։ Յուրաքանչյուր սերվեր, որը պատասխանատու է անվան համար, կարող է դոմենի մնացած մասի համար պատասխանատվությունը հանձնել լիազորել մեկ այլ սերվերի (ադմինիստրատորական տեսանկյունից՝ այլ անձի կամ կազմակերպության), ինչը թույլ է տալիս ապահովել ինֆորմացիայի արդիակնությունը տարբեր կազմակերպությունների (անձանց) սերվերների վրա, որոնք պատասխանատու են դոմենային անվան միայն իրենց մասի համար։
Սկսած 2010 թվականից DNS համակարգի մեջ ներդրվել է ծրագիր փոխանցվող ինֆորմացիայի անբողջականությունը ստուգելու համար, որը կոչվում է DNS Security Extensions (DNSSEC)։ Տվյալները չեն թվայնացվում, բայց նրանց հուսալիությունը ստուգվում է գաղտնաբանության մեթոդներով։
DNS սերվերը աղյուսակներից բացի ունի նաև հղումներ իր ենթադոմենների DNS սերվերներին։ Փաստորեն այդ հղումների միջոցով էլ (հղումները իրենցից ներկայացնում են սերվերների թվային՝ IP հասցեները, իսկ արմատի հասցեն հայտնի է և գրված է ինչ-որ տեղ) ձևավորվում է ամբողջական DNS-ը։
Գոյություն ունի DNS-ի երկու տարբերակ.
Ուղիղ (forward) հարցում- Հաճախորդը դիմում է արմատային DNS սերվերին՝ նշելով ամբողջ դոմեն հասցեն։ Արմատային DNS սերվերը ցույց է տալիս հաջորդ սերվերի հասցեն։ Հաճախորդը շարունակում է հարցումը այդ սերվերից, որը վերադարձնում է հաջորդ սերվերի հասցեն և այսպես շարունակ մինչև գտնվի այն DNS սերվերը, որում պահվում է համապատասխան թվային հասցեն։ Եվ այդ սերվերն էլ ուղարկում է վերջնական պատասխանը։
Հետադարձ (reverse) հարցում- DNS-ը առաջին հերթին օգտագործվում է IP հասցեներում սիմվոլային անունների փոխակերպման համար, բայց կարող է իրականացնել նաև հակառակ գործընթացը։ DNS գրառման հետ կարող են տեղակայված լինել նաև տարբեր տվյալներ, այդ թվում ինչ-որ սիմվոլային անուն։ Գոյություն ունի հատուկ դոմեն՝ in-addr.arpa, որում գրառումները օգտագործվում են IP հասցեները սիմվոլային անունների փոխարինելու համար։ Օրինակ 11.22.33.44 հասցեի համար DNS անունը ստանալու համար անհրաժեշտ է դիմել DNS սերվերին 44.33.22.11.in-addr.arpa հարցմամբ, և այն մեզ կվերադարձնի համապատասխան սիմվոլային անունը։ Գրառման հակադարձ հերթականությունը բացատրվում է նրանով, որ IP հասցեներում ավագ բիթերը տեղակայված են սկզբում, իսկ DNS անուններում ավագ մասերը տեղակայված են վերջում։
Հաճախորդը հարցում է կատարում լոկալ DNS սերվերին։ Եթե պահանջվող հասցեն և հաճախորդը գտնվում են նույն ենթադոմենում կամ տվյալ սերվերի հիշողությունում (մեկ այլ հարցումից պահպանվել է այդ ինֆորմացիան), լոկալ սերվերը միանգամից վերադարձնում է համապատասխան հասցեն։ Հակառակ դեպքում, դիմում է արմատային սերվերին։ Այնուհետև ընթացքը նույնն է, ինչ ոչ ռեկուրսիվ դեպքում։
Ինտերատիվ հարցում- թույլ է տալիս ռեկուրսիայի իրականացումը հաճախորդի կողմից։
DNS-ը ունի հետևյալ բնութագրերը՝
DNS-ը կարևոր է ինտերնետի աշխատանքի համար, հանգույցին միանալու համար անհրաժեշտ է ինֆորմացիա ունենալ նրա IP հասցեի մասին, իսկ մարդկանց համար շատ ավելի հեշտ է մտապահել տառային (սովորաբար իմաստալի) հասցեները, քան IP հասցեի թվերի հաջորդականությունը։ Հաճախակի դա թույլ է տալիս օգտագործել վիրտուալ սերվերներ, օրինակ HTTP սերվերները, նրանց տարանջատելով իրենց հարցման անունով։ Սկզբնական շրջանում դոմենների և IP հասցեների միջև փոխարկումները իրականացվել են հատուկ տեքստային ֆայլի՝ hosts միջոցով, որը ուներ կենտրոնական կառուցվածք և ավտոմատ ուղարկվում էր այդ ցանցում գտնվող բոլոր մեքենաներին։ Ցանցերի զարգացմանը զուգընթաց օգտակար և ավտոմատացված մեխանիզմի անհրաժեշտություն ծագեց, որն էլ հենց հանդիսացավ DNS-ը։
DNS-ի գրառումները, կամ ռեսուրսային գրառումները (անգլ.. Resource Records, RR)-DNS-ում ինֆորմացիայի պահպանման և փոխանցման միավորները։ Յուրաքանչյուր ռեսուրսային գրառում կազմված է հետևյալ դաշտերից՝
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article DNS, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.