Պակիստանա-հնդկական առաջին պատերազմ (1947 թվականի հոկտեմբերի 22 - 1949 թվականի հունվարի 5), զինված հակամարտություն Հնդկաստանի և Պակիստանի միջև, որն առաջացել է Բրիտանական Հնդկաստանի բաժանումից հետո։ Հակամարտության պատճառը դարձել էր Ջամմու և Քաշմիր նահանգի պատկանելության մասին վեճը։ Նահանգում գերակշռում էր մուսուլմանական բնակչությունը, բայց տիրող ղեկավարությունը կազմված էր հինդուսներից։ Քաշմիրի մահարջա Հարի Սինգհը որոշել էր հայտնել անկախության մասին։ 1947 թվականի հոկտեմբերին 21-ին սկսվել է պակիստանական կիսազինվորական կազմավորումների ներխուժումը Քաշմիր։ Հարի Սինգհն օգնության է դիմել Դելիի կառավարությանը։ Հնդկաստանը պահանջ է դրել, որ Քաշմիրն օգնություն ստանալուց հետո պետք է միանար Հնդկաստանին։ Մահարաջայի համաձայնությունից հետո, հոկտեմբերի 27-ին, Հնդկաստանի կառավարությունը հայտարարել է իշխանության Հնդկաստանին միանալու մասին, որից հետո հնդկական զորքերը ուղևորվել են Քաշմիր։
Թվական | 1947 թվականի հոկտեմբերի 22 - 1949 թվականի հունվարի 5 |
---|---|
Մասն է | Պակիստանա-հնդկական հակամարտություն |
Վայր | Քաշմիր |
Արդյունք | Վերահսկողության գիծ
|
Հակառակորդներ | |
Հնդկաստանի միություն | Պակիստանի դոմինիոն |
Հրամանատարներ | |
Կառ. գեներալ Լուիս Մաունթբեթեն Վարչապետ Ջավահառլալ Ներու Գեն. Ռոբ Լոցկհարթ Գեն. Ռոյ Բուչեր Օդային մարշալ Թոմաս Էլմհիրսթ Գեներալ-լեյտենանտ Դադլի Ռասել Գեներալ-լեյտենանտ Կ. Մ. Ցարիապա Գեներալ-լեյտենանտ Ս. Մ. Շրինագեշ Գեներալ-մայոր Կ. Ս. Թիմայա Գեներալ-մայոր Կալվանթ Սինգհ Մահարաջա Հարի Սինգհ Վարչապետ Մեհր Չանդ Մահաջան Ինտերիմի առաջնորդ Շեիկհ Աբդուլահ Բրիգադիր Ռաջինդեր Սինգհ Գնդապետ-լեյտենանտ Քաշմիր Սինգհ Կաչոտ | Կառ. գեներալ Մուհամմեդ Ալի Ջիննա Վարչապետ Լիաքատ Ալի Խան Գեն. Ֆրանկ Մեսերվի Գեն. Դուգլաս Գրեյսի Մայոր Քուրշիդ Անվար Գնդ. Ասլամ Խան Գնդ. Ակբար Խան Գնդ. Շեր Խան Գեն. մայոր Զաման Կիանի Բրիգ. Հաբիբուր Ռեհման Սարդար Իբրահիմ Խան Միրզա Մահմուդ Ահմադ Մայոր Ուիլյամ Բրաուն |
Կողմերի ուժեր | |
| |
Ռազմական կորուստներ | |
1,104 զոհվածներ 3,154 վիրավորներ | 6,000 զոհվածներ ~14,000 վիրավորներ |
Մինչև 1815 թվականը Ջամմու և Քաշմիրը կազմված է եղել 22 ոչ մեծ իշխանություններից (16 հինդուսիտական և 6 մուսուլմանական), որոնցից մի մասը գտնվել է Աֆղանստանի էմիրայի վերահսկողության տակ։ Հինդուիստական իշխանությունները ղեկավարվում էին ռաջպուտ իշխանների կողմից, որոնք կայսր Ակբարի ժամանակներից համարվում էին Մեծ մողոլների կայսրության վասալները։ Մեծ մողոլների կայսրության անկումից և գուրկխերի ներխուժումներից հետո լեռնային իշխանություններն անցել են սիկհ Ռանջիտ Սինգհի վերահսկողության տակ։
1845-1846 թվականների առաջին անգլո-սիկհական պատերազմն ընթանում էր սիկհերի, որոնք ցանկանում էին ամրանալ Քաշմիրում, և Բրիտանական արևելահնդկական ընկերության միջև։ 1846 թվականի Լահորի համաձայնագրի համաձայն՝ սիկհերը թողնում էին Բիս և Սաթլեջ գետերի միջև ընկած մարզը՝ փոխարենը ստանալով 1,2 միլին ռուպի չափով փոխհատուցում։ Արևելահնդկական ընկերությունը հնարավորություն չուներ միանգամից վճարել այդ գումարը և այդ պատճառով թույլատրում է սիկհերի առաջնորդ Գուլաբ Սինգհին զբաղեցնել Քաշմիրը՝ փոխհատուցման 750000 ռուպիի փոխարեն։ Գուլաբ Սինգհը դարձել է կրկին կազմավորված Ջամմու և Քաշմիր իշխանության առաջին մահարաջան և հիմնադրել է դինաստիա, որը կառավարել է իշխանությունը մինչև 1947 թվականի Հնդկաստանի անկախությունը։
Հինդուստանի իշխանությունների վրա բրիտանական տիրապետության դադարեցումն ուղեկցվել է նրանց ընտրելու իրավունքի ճանաչմամբ։ Նրանք պետք է ընտրեին միանալ հինդուիստական Հնդկաստանին, կազմավորել մուսուլմանական Պակիստան կամ հայտարարել անկախության մասին։ Մինչև Հնդկաստանիվ բրիտանական զորքերի ամբողջական հեռացումը Ջամմու և Քաշմիրի իշխանության ղեկավար Հարի Սինգհը Հնդկաստանի և Պակիստանի ճնշման տակ ստիպված էր ընդունել երկու պետություններից մեկին միացման որոշում։ Բայց հանդիպելով դժվար ոշոման՝ Քաշմիրի մահարաջա Հարի Սինգհը որոշել էր հայտարարել անկախության մասին։
1947 թվականի հոկտեմբերին 21-ին սկսվել է պակիստանական կիսազինվորական կազմավորումների ներխուժումը Քաշմիր (2 հազար մարդ քանակով)։ Մի քանի օր անց նվաճվել է իշխանության մայրաքաղաք Սրինագարը, և մահարաջա Հարի Սինգհը օգնության է դիմել Դելիի կառավարությանը։ Հնդկաստանը պահանջ է դրել, որ Քաշմիրն օգնություն ստանալուց հետո պետք է միանար Հնդկաստանին։ Մահարաջայի համաձայնությունից հետո, հոկտեմբերի 27-ին, Հնդկաստանի կառավարությունը հայտարարել է իշխանության Հնդկաստանին միանալու մասին, որից հետո հնդկական զորքերը ուղևորվել են Քաշմիր։ Սիկհերի եկած բատալյոնը Սրիանագարից դուրս է հանել պուշտունական աշխարհազորայիններին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պակիստանա-հնդկական պատերազմ (1947-1948)» հոդվածին։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Պակիստանա-հնդկական պատերազմ (1947-1948), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.