Դիարան

դիահերձարան) և օժանդակ սենյակներից։

Անվանումը ծագել է լանգենտինյան morga կամ ստարոֆրանսերեն morgue-«դեմք», այստեղից` «դեմքերի ցուցահանդեսի տեղ»։ Սկզբում դիարանը բանտում գտնվող բաժանմունք էր, որտեղ բանտապանները սկսեցին ուշադրությամբ զննել ժամանող կալանավորներին, որպեսզի նրանց դեմքերը հիշողության մեջ դրոշմեին, հետագայում այս բաժանմունքում սկսեցին անհայտ անձանց դիակները դնել, որպեսզի անցորդները կարողանային ուսումնասիրել և ճանաչել դրանք։ Փարիզի առաջին դիարանի հիմնադիրը Գրանդ Շատլե-ում դիակների ցուցադրություն է, կոչվում է Basse-Geôle և հիշատակվում է 1604 թվականից ի վեր, այստեղ դիակները լվանում էին հատուկ ջրհորից, հետո դնում նկուղում, նրանց նայում էին վերևի պատուհանից։ Նախքան այս սենյակի կազմակերպումը փողոցներում հայտնաբերված հոտած դիակների խնամքով զբաղվում էին Սուրբ Եկատերինա հիվանդանոցում (այսպես կոչված catherinettes), համաձայն իրենց ուխտի նրանք հետո էլ շարունակեցին իրենց աշխատանքը։ Մինչև 1804 թվականը Basse-Geôle շարունակել է ծառայել դիարանում, անհայտ դիակները այստեղ օրեր են մնացել, միմյանց վրա դարսված, կորածներին որոնելու հարազատներն էին իջնում այստեղ լապտերներով որպեսզի ուսումնասիրեն դիակները։ Հետագայում նա տեղափոխվեց նոր զետեղարան, իսկ դիարանի շինությունը ավելի կանոնավորվեց։

15-17 դարերում Ռուսաստանի տարածքի կլիման հետագա զարգացման համար բնութագրվում էր փոքր սառցադաշտային ժամանակաշրջան։ Գիլս Ֆլետչենի խոսքերով.«Ձմեռային ժամանակներում, երբ ամեն ինչ ծածկված է լինում ձյունով և երկիրը այնքան է սառեցնում, որ չենք կարող գործել ոչ մի բահով ոչ լինգով, նրանք չեն թաղում մահածացներին, այլ դնում են նրանց տանը (որքան էլ մեռնեն ձմռան ընթացքում), կառուցվելով արվարձանում կամ քաղաքից դուրս, որը կոչվում է Աստվածատուն կամ Աստծո տուն։ Այստեղ դիակները միմյանց վրա են դարսվում, ինչպես անտառի վառելափայտը և դառնում է սառը, ինչպես քարը, գարնանը, երբ սառույցը հալչում է, յուրաքանչյուրը տանում է իր մահածացին և հանձնում է նրա մարմինը հողին»։ Հետևելով Գիլս Ֆլետչենին երեք տասնամյակ հետո Կոնրադ Բուսովը իր գրառումներով հիշատակում է Աստվածատունը «Մեռելներին հանձնարարված էր հատկապես կարգել այս մարդկանց խնամքով լվացված, սպիտակ պաստառով փաթաթված, կարմիր կոշիկների հագած և հուղարկավորության համար «Աստծո տուն» (Boschtumb), այն վայրը, որտեղ մահացածները թաղված են առանց ապաշխարության»։ ԽՍՀՄ-ում մորգե շենքերի կառուցումն ու գործունեությունը կարգավորվում է ԽՍՀՄ առողջապահության նախարարության կողմից սահմանված 1964 թ. կանոններով։

Դիահերձարանում իրականացվում է դիակներ պահելու սառնարանային խցերում +2 ջերմաստիճան պայմաններում։ Նման ջերմաստիճանը խոչընդոտում է փտող գործընթացների արագ զարգացմանը։ Դիակի հետ միասին ստացված հագուստները և այլ տարրեր պահպանվում են մինչև քննության մեկնարկը այն վիճակում, որտեղ նրանք հանձնել են դիահերձարան։ Հագուստ ուղարկվում է ուտիլիզացիայի կամ պահպանվում է հանգուցյալի հարազատներին փոխանցելու համար։ Պաթոլոգոանատոմը կատարում է դիահերձման ընթացակարգ և հաստատում է մահվան պատճառը, որից հետո մարմինը տրվում է հարազատներին գերեզմանի կամ դիակիզման համար։