Բալենի Սովորական: բույսերի տեսակ

 

Տերևները էլիպսաձև են կամ հակառակ ձվաձև։ Ծաղիկները հավաքված են հովանոցաձև ծաղկաբույլերում, 2-4 -ական են, սպիտակ։ Կորիզապտուղները բաց կարմրավուն են, համեղ և հյութալի։ Ծաղկում է ապրիլին, պտուղները հասունանում են հունիս-հուլիսին։ Երիտասարդ ընձյուղները սկզբում կանաչ են, այնուհետև ստանում են կարմրագորշավուն գունավորում։ Պատկանում է վարդազգիների ընտանիքին սալորայինների ենթաընտանիքին։

Տարածված է Կովկասում, Ղրիմում, Եվրոպայում։ Հայաստանում վայրիացած հանդիպում է գրեթե բոլոր շրջաններում։Հայկական ՍՍՀ-ում հանդիպում է հյուսիսային և կենտրոնական շրջաններում։ Մշակվում է ամենուրեք։ Բնական պայմաններում աճում է բոլոր գոտիներում, համեմատաբար հարուստ և խոնավ հողերի վրա։

Պտուղները օգտագործվում են թարմ վիճակում և վեամշակված (մուրաբա, տարբեր հյութեր ու ըմպելիքներ)։ Պտուղները պարունակում են 6-15% շաքարներ, 13-15% C վիտամին, կարոտիններ և այլն։ Չորադիմացկուն է, լուսասեր, ցրտադիմացկուն։ Մշակության մեջ հայտնի են բալենու բազմաթիվ սորտեր, որոնց համար որպես հիմնական պատվաստակալ հանդիսանում է սովորական բալենին։ Գնահատվում է նաև որպես բարձր գեղազարդ ծառատեսակ։Լավ մեղրատու է, մեկ ծառից ստացվում է մինչև 4,3 կգ մեղր։ Պարունակում են 80-86 % ջուր, 1,5-2,5 % թթուներ, 0,75-1,3 % ազոտային նյութեր։ Կորիզը պարունակում է 35 % ճարպ, որն օգտագործում են օճառի արտադրության պրոցեսում։