Xosé Lois García Fernández: Escritor galego

Con vinte anos pasou a vivir a Barcelona, onde traballou de obreiro da metalurxia na SEAT e estudou varios cursos de socioloxía no Instituto de Ciencias Sociais e Políticas que, máis tarde, abandonou para ingresar na Universidade de Barcelona da que é licenciado en Filosofía e Letras (sección de Historia). Foi Director do Arquivo Histórico Municipal e Responsable de Patrimonio HIstórico de Sant Andreu de la Barca (Barcelona). Fundador do “Centre d’Estudis Joan Falguera” de Sant Andreu de la Barca, e da “Asociación de Amigos do Románico da Comarca de Chantada”.

Desenvolveu diversos labores na divulgación da cultura galega en Cataluña. Autor de diversas publicacións de historia, ensaio, teatro, literatura infantil e sobre a simboloxía románica na Ribeira Sacra. Crítico de arte e literatura, conferenciante, articulista en varias publicacións de Galiza, España e do estranxeiro. Foi correspondente da revista portuguesa Nova Renascença. Articulista da prensa catalá: revista Canigó e Historia y Vida e nos xornais: Avui e Mundo Diario. Participou nas revistas portuguesas: Quadernos do Tâmaga!, Anto e Saudade, Colóquio & Letras. Columnista semanal do xornal O Correo Galego, Galicia Hoxe, A Nosa Terra e Sermos Galiza.

Especialista da literatura de expresión portuguesa en África (a este continente viaxou en numerosas ocasións) e autor de antoloxías poéticas de Portugal, Galicia, Mozambique, Angola, Guinea-Bissau, Macau e o Brasil. Tamén é antólogo e tradutor. A súa obra a compoñen mais de cincuenta libros publicados sobre diversas temáticas en galego, portugués e catalán. Ten realizado varias viaxes a África e América. Investigador sobre a obra de Agostinho Neto, o primeiro presidente de Angola, e doutros autores. Ten escrito numerosos prólogos sobre autores de poesía. É membro de honor da União dos Escritores Angolanos.

Poesía

• Cancioneiro de Pero Bernal, 1972.
• Abrilsonetos, 1974.
• Borralleira pra sementar una verba, 1974, Xistral.
• Non teño outra cantiga, 1975, edición do autor, Barcelona.
• Do Faro ao Miño, 1978, Ediciós do Castro.
• Aquarium, 1982, Ediciós do Castro.
• Materia Corporal (1986).
• Os indícios do sol, 1988, Oficinas de Trabalho Protegido da APPACDM, Braga.
• Tempo precario (1972-1987), 1988, Ediciós do Castro.
• Labirinto incendiado, 1989, Edições do Tâmega, Amarante.
• Paixón e rito, 1993, Sons Galiza.
• Círculo de luz e xisto, 1994, Espiral Maior.
• Rosto incompleto, 1996, Espiral Maior.
• Falo de Baco, 1998.
• Sambizanga, 1999, Ediciós do Castro.
• O som das águas lentas, 1999.
• Kalendas, 2005, Xerais.
• Do Faro ao Miño 2 (2005)
• No imo do tempo, 2007, Toxosoutos.
• Pórticos do gozo (poemas a Pantón), 2008, Toxosoutos.
• Poemas pornofálicos, 2009, Toxosoutos.
• Petroglifia (poemas a Sober), 2010, Toxosoutos.
• Por ninguén aloumiñada. Poesía completa 1972-2005, 2011, Toxosoutos.
• No sangue dos bardos. Poesía completa 2005-2009, 2011, Toxosoutos.
• Tedempo, 2012.
• Remitencias, 2013, Asociación Cultural Xermolos.
• No soño dos ollos (2017).
• O mar vai en nós (haikais) (2022). 20 poemas sobre o Prestige. Ilustracións de Xosé Randolfe Vilariño.
• Cancioneiro profano (2023). Silleda: Fervenza. 102 páxs. ISBN 978-84-19840-06-6. Ilustracións de Xosé Randolfe Vilariño.

Ensaio

• Castelao, Otero Pedrayo, Suárez Picallo, Villar Ponte. Discursos Parlamentarios (1931-1933), 1978, Ediciós do Castro.
• Castelao i Catalunya, 1979, Alvarellos.
• Nacionalidades colonizadas da Europa Occidental, 1980, Follas Novas.
• Castelao dende Catalunya, 1988, Ediciós do Castro.
• Lectura e itinerario posíbel pola Terra Chá de Manuel María, 1994, Deputación de Lugo.
• Simboloxía do románico de Pantón, 1999, Editorial Compostela.
• Os trobadores das terras de Chantada, 2001, Ediciós do Castro.
• Simboloxía do románico de Sober, 2008, Xunta de Galicia.
• Simboloxía do románico de Chantada, 2010, Deputación de Lugo.
• Uxío Novoneyra, home e terra, 2010, Toxosoutos.
• Uxío Novoneyra revisitado, 2010, Xerais.
• Polas diversas xeografías da Lusofonía, 2013, Asociación Cultural Xermolos.
• Manuel María reencontrado, 2015, Toxosoutos.
• Do A ao Z con Manuel María, 2016, Urco.
• Alefato (2021). Noia: Toxosoutos. 104 páxs. ISBN 978-84-123409-1-4.
• Achegas á simboloxía do románico da Ulloa (2022). Instituto de Estudos Ulloáns-Área de Turismo da Deputación de Lugo.

Narrativa

• Xente de inverno: contos, 1995, Ediciós do Castro.

Teatro

• A proclama (1996). Cadernos de Teatro.
• A cerna (2013)
• Conversa de Manuel María e Xohán de Requeixo no monte Faro, entre as néboas do tempo (2016)
• O proceso a Lucía Fidalgo (2017)
• Auto do demo e da viñateira (2017)
• Teatro completo (1996-2019) (2019). Ed. de Autor. ISBN 978-84-09-14183-8. Estudo preliminar de Elza Hauresku.
• Unha cunca de caldo quente (2022). Fervenza ed.

Edicións

• Escolma de poesía galega (1976-1984), 1984, Sotelo Blanco.
• Rosalírica: (homenaxe de 27 poetas portugueses a Rosalía no centenario de súa morte), 1985, Ediciós do Castro.
• Cantares d'amor e d'amigo, de Carles Riba, 1990, Ediciós do Castro.
• Nova Galiza, 1990, Ediciós do Castro. Edición facsimilar.
• Floriram cravos vermelhos: antología poética da expressão portuguesa em África e Ásia, 1993, Espiral Maior.
• Nacionalismo e Cultura, de Amílcar Cabral, 1999, Laiovento.
• Homenagem a Angola no XXV aniversário da súa independência nacional (1975-2000), 2001, Ediciós do Castro.
• Cadernos poéticos dun emigrante galego en Cuba, de Domingo Campio Devesa Naveiro, 2004, Ediciós do Castro.
• Antoloxía dos poetas galegos en Cuba, 2008, Toxosoutos.
• Antoloxía poética da Escola Labrega luguesa. De Leiras Pulpeiro a Uxío Novoneyra, 2013, Fundación Uxío Novoneyra.

Literatura infanto-xuvenil

• A figueira lingoreteira, 1996, Ediciós do Castro. Poesía.
• A mulemba que fala, 2006, Everest Galicia. Narrativa.
• A feira do cinco, 2009, A Fervenza. Teatro.
• A idade do orballo, 2009, Everest Galicia. Narrativa.
• O reloxo de Merexildo, 2009, A Fervenza. Teatro.
• Labyrinthus, 2010, Everest Galicia. Narrativa.
• Mirafentos, 2010, A Fervenza. Teatro.
• Do A ao Z con... Manuel María, 2011, Everest Galicia. Ensaio.

Traducións

• Tao Te King, de Lao Tse, 2006, Toxosoutos.
• Poesía anónima africana, 2007, Toxosoutos.

Obras colectivas

• Desde mil novecentos trinta e seis: homenaxe da poesía e da plástica galega aos que loitaron pola liberdade, 1995, Ediciós do Castro.
• Alén do azul (unha ducia de poetas galegos en Catalunya), 1999, Ediciós do Castro.
• Homenaxe a don Paco del Riego, fillo adoptivo de Nigrán, 2003, Edicións do Cumio.
• Homenaxe poética ao trobador Xohan de Requeixo, 2003.
• Erato bajo la piel del deseo, 2010, Sial Ediciones.
• Versus cianuro. Poemas contra a mina de ouro de Corcoesto, 2013, A. C. Caldeirón.
• Os aforismos do riso futurista, 2016, Xerais.
• Verbo na arria. Homenaxe literaria a Xohan Xesus González, 2016, Fervenza.

Poesía

• Cruïlles de Sant Andreu de la Barca (2006)

Teatro

• Desguiament de guiats (2014)

Traducións

• El problema de les nacionalitats ibèriques (antologia de "Sempre en Galicia"), de Castelao, 1983, Edicions 62.

Ensaio

• Tot descobrint Sant Andreu de la Barca (1999)
• Imatges i records de Sant Andreu de la Barca (1999)
• Efemèrides històriques de Sant Andreu de la Barca (2000)
• Recull enciclopèdic de Sant Andreu de la Barca (2001)
• La Societat El Casino de Sant Andreu de la Barca (2002)
• La pagesia a Sant Andreu de la Barca (2004)
• Els alcaldes de Sant Andreu de la Barca del segle XX (2005)
• L'alcalde Joan Falguera i Estapé. Vida i obra (2005)
• Guia del patrimoni arquitectònic de Sant Andreu de la Barca (2006)
• Constitució del Consell de Jurats de Sant Andreu de la Barca (1594) (2006)
• L'ahir i l’avui de Sant Andreu de la Barca (2007)
• L'emigració de Sant Andreu de la Barca a Xile (2008)
• La nostre gent (Sant Andreu de la Barca) (2009)
• Cròniques de Sant Andreu de la Barca (2012)

Traducións

• Poemas a la madre Africa (antología de la poesía angolana del siglo XX), 1992, Ediciós do Castro.
• Antologia da poesia brasileira = antología de la poesía brasileña, 2001, Laiovento.

• 1992: Creación Literaria do Ministerio de Cultura.
• 2008: Pedrón de Honra.
• 2009: Fillo Adoptivo e Cronista de Sant Andreu de la Barca
• Gañador do II Premio MOME de Teatro Varela Buxán do Concello da Estrada no 2012, por A cerna.

Bibliografía

• Xosé Lois García: Coloquio homenaxe. Chantada, 13 e 14 de agosto de 2005, 2006, Ajuntament de Sant Andreu de la Barca, Barcelona.
• A letra e o ar: palabra-liberdade na poesía de Xosé Lois García, de Andityas Soares de Moura, 2009, Toxosoutos.

Ligazóns externas

• Páxina web de Xosé Lois García