Titanium

'S e eileamaid cheimigeach a tha ann an titanium le samhla Ti agus àireamh atamach 22.

Titanium
Sampla titanium criostalach.
Clàr pillteach H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og ↓ * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Buadhan
Samhla	Ti
Àireamh	22
Buidheann	4, titanium
Ùine	4
Bloca	d
Seòrsa	Meatailt trastach
Buadhan stuthach
Dath	Airgead-gheal-liath
Teothachd leaghaidh	1941 K ​(1668 °C, ​3034 °F)
Teothachd goilidh	3560 K ​(3287 °C, ​5949 °F)
Buadhan atamach
Tomad atamach/Da	47.867(1)
Comh-dhealbhadh atamach	[Ar] 3d2 4s2
Cor ogsaideachaidh	+1, +2, +3, +4
1mh lùth aidheonachaidh/kJ mol–1	658.8
2mh lùth aidheonachaidh/kJ mol–1	1309.8
3mh lùth aidheonachaidh/kJ mol–1	2652.5
v t e

'S e meatailt trastach làidir agus aotrom a tha ann. Tha an cor ogsaidicheadh IV as cudromaiche ann an ceimigeachd de thitanium, mar eisimpleir ann an titanium dà-ogsaid. Tha na clòraidean TiCl₄ agus TiCl₃ cuideachd cudromach.

Ann an 1791 lorg William Gregor, bhiocar anns a' Chòrn, meatailt ogsaid ùr ann am mèinnear à Manaccan anns a' Chòrn. Ann an 1795 dh'ainmhich Martin Heinrich Klaproth e air na Τιτᾶνες, diathan Greugach.

Ann an 1910 thionnsgail Matthew A. Hunter pròiseas airson titanium fìor-ghlan a chinneasachadh. Theasaich e TiCl₄ cuide ri sodium aig 700–800 °C de theothachd fo bhruthaidh àrd. Chleachdadh am pròiseas seo gus an do thionnsgail Wilhelm Kroll pròiseas ùr ann an 1932.

Cleachdar a' mhòr-chuid de thitanium mar thitanium dà-ogsaid. 'S e stuth-datha sàr-gheal a tha ann. Cleachdar aloidhean titanium cuideachd ann an itealan, saidealan agus astasan.