1846: Urte

Arte eta kultura

• Abenduaren 6a – Faustoren kondenazioa (frantsesez: La damnation de Faust), Hector Berliozen musika eta Almire Gandonnière eta Hector Berlioz beraren libretoa duen opera estreinatu zen Parisko Opéra-Comique antzokian.

Zientzia eta teknologia

• Irailaren 10a – Elias Howe estatubatuarrak josteko makina patentatu zuen.
• Irailaren 23a – Neptuno planeta aurkitu zuten Urbain Jean Joseph Le Verrier frantziarrak eta John Couch Adams britainiarrak; aurkikuntza Johann Gottfried Galle alemaniarrak egiaztatu zuen.

Kirolak

• Urtarrilaren 2a – Jose Maria Ezpeleta Samaniego, nafar aristokrata (h. 1919).
• Urtarrilaren 5a – Arsène Darmesteter, frantziar hizkuntzalaria (h. 1888).
• Urtarrilaren 5a – Maria Jesus Gurutzekoarena, karmeldar moja (h. 1878).
• Urtarrilaren 5a – Rudolf Eucken, alemaniar filosofoa, 1908ko Literaturako Nobel Saria (h. 1926).
• Urtarrilaren 19a – Mario Adan de Iartza, bizkaitar politikaria eta agronomoa (h. 1920).
• Urtarrilaren 19a – Pedro Gorriz, gaztelaniazko nafar idazlea, antzerkigilea, poeta eta kazetaria (h. 1887).
• Otsailaren 1a – Granville Stanley Hall, estatubatuar hezitzailea eta psikologoa (h. 1924).
• Otsailaren 6a – Raimundo Andueza Palacio, Venezuelako presidentea (h. 1900).
• Otsailaren 21a – Svatopluk Čech, txekiar poeta eta eleberrigilea (h. 1908).
• Otsailaren 25a – Giuseppe De Nittis, italiar margolaria (h. 1884).
• Otsailaren 25a – Cesarea Garbuno Arizmendi, gipuzkoar enpresaburua, Espainiako lehen petrolio-findegiko enpresaburua (h. 1933).
• Otsailaren 26a – Buffalo Bill, estatubatuar esploratzailea, bufalo ehiztaria eta ikuskizun antolatzailea (h. 1917).
• Otsailaren 26a – Felicitas Guerrero, buenosairestar dirudun dama (h. 1872).
• Martxoaren 5a – Eusebio López, nafar inprimatzailea (h. 1929).
• Martxoaren 7a – Whitcomb Judson, estatubatuar makina saltzaile, ingeniari mekanikoa eta asmatzailea, kremailera modernoaren sortzailea (h. 1909).
• Martxoaren 9a – Jose Martin Arana, gipuzkoar enpresaburua eta Beasaingo alkatea (h. 1921).
• Martxoaren 16a – Gösta Mittag-Leffler, suediar matematikaria (h. 1927).
• Martxoaren 25a – Michael Davitt, irlandar politikaria (h. 1906).
• Martxoaren 27a – Juan Pascual Esteban, gaztelaniazko nafar idazlea (h. 1940).
• Martxoaren 31 – Lindaura Anzoátegui, boliviar poeta eta idazlea, bere herrialdeko lehen dama (h. 1898).
• Apirilaren 4a – Lautréamonteko kondea, frantziar poeta (h. 1870).
• Apirilaren 20a – Alexandre Alberto da Rocha de Serpa Pinto, portugaldar esploratzailea (h. 1900).
• Apirilaren 24a – Marcus Clarke, australiar idazle eta kazetaria (h.1881).
• Maiatzaren 4a – Émile Gallé, frantziar artista eta diseinatzailea (h. 1904).
• Maiatzaren 5a – Henryk Sienkiewicz, poloniar idazlea, 1905eko Literaturako Nobel Saria (h. 1916).
• Maiatzaren 6a – Tomás Balbás, meategietako ingeniaria, Gipuzkoako Aurrezki Kutxaren sortzailetakoa eta gizarte erreformista nabarmena gipuzkoan (h. 1930).
• Maiatzaren 14a – Pieter Cort van der Linden, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1935).
• Maiatzaren 20a – Alexander von Kluck, alemaniar jenerala Lehen Mundu Gerran (h. 1934).
• Maiatzaren 22a – Rita Cetina Gutiérrez, mexikar maistra, poeta eta feminista (h. 1908).
• Maiatzaren 23a – Ernest Monis, Frantziako lehen ministroa (h. 1929).
• Maiatzaren 25a – Naim Frashëri, albaniar abertzale, olerkari, historialari, kazetari eta itzultzailea (h. 1900).
• Maiatzaren 30a – Peter Carl Fabergé, errusiar bitxigilea, Fabergé arrautzegatik ezaguna (h. 1920).
• Ekainaren 13a – Rose Elizabeth Cleveland, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (h. 1918).
• Ekainaren 16a – Aureliano Valle, bizkaitar musikagilea, abesbatzen zuzendaria eta organista (h. 1918).
• Ekainaren 19a – Harvey du Cros, britainiar finantzaria, pneumatikoen industriaren sortzailea (h. 1918).
• Ekainaren 23a – Gaston Maspero, frantziar egiptologoa (h. 1916).
• Ekainaren 27a – Charles Stewart Parnell, irlandar politikari nazionalista, Irlandako Alderdi Parlamentarioaren sortzailea (h. 1891).
• Uztailaren 5a – Zoel García de Galdeano, euskal herritar matematikaria (h. 1924).
• Uztailaren 11 – Léon Bloy, frantziar idazlea (h. 1917).
• Uztailaren 17a – Tokugawa Iemochi, Tokugawa shogunerriko hamalaugarren shoguna (h. 1866).
• Uztailaren 19a – Edward Charles Pickering, estatubatuar astronomoa (h. 1919).
• Uztailaren 21a – Thorvald Bindesbøll, daniar arkitektoa (h. 1908).
• Uztailaren 25a – Marie Joséphine Nicolas, frantziar margolaria (h. 1903).
• Uztailaren 29a – Isabel I.a Bragantzakoa, Brasilgo printzesa inperiala eta erregeordea (h. 1921).
• Abuztuaren 6a – Anna Haining Bates, akromegaliaren ondorioz 2,41 metro garai izatera heldu zen kanadar gizasemea (h. 1888).
• Abuztuaren 10a – Narcís Oller, katalan idazlea (h. 1930).
• Abuztuaren 26a – Alejandro Pidal y Mon, espainiar historialari eta politikaria (h. 1913).
• Abuztuaren 28a – Agustín Pérez Soriano, nafar musikagilea (h. 1907).
• Irailaren 4a – Daniel Burnham, estatubatuar arkitekto eta hirigilea (h. 1912).
• Irailaren 4a – Julián Zubizarreta, bizkaitar arkitektoa (h. 1905).
• Irailaren 14a – Joaquín Costa, espainiar idazle, politikari, legegizon, ekonomialari eta historialaria (h. 1911).
• Irailaren 30a – Manuel Antonio Leunda, gipuzkoar bertsolaria (h. 1940).
• Urriaren 4a – Achille Luchaire, frantziar historialaria (h. 1908).
• Urriaren 6a – George Westinghouse, estatubatuar enpresaburua, ingeniaria eta asmatzailea (h. 1914).
• Urriaren 8a – Vladimir Köppen, jatorri errusiarreko alemaniar geografoa eta meteorologoa (h. 1940).
• Urriaren 9a – Holger Drachmann, daniar olerkari, antzerkigile eta margolaria (h. 1908).
• Urriaren 21a – Edmundo de Amicis, italiar idazlea, eleberrigilea eta bidaia liburuen egilea (h. 1908).
• Urriaren 27a – Florencio Ansoleaga, iruindar arkitektoa eta arkeologoa (h. 1916).
• Urriaren 28a – Auguste Escoffier, frantziar sukaldari eta sukaldaritza liburuen idazlea (h. 1935).
• Azaroaren 2a – Antonio Peña Goñi, gipuzkoar musikagilea eta kritikaria (h. 1896).
• Azaroaren 2a – Holger Roed, daniar margolaria (h. 1874).
• Azaroaren 3a – Elizabeth Thompson, ingeles margolari eta idazlea (h. 1933).
• Azaroaren 8a – William Robertson Smith, eskoziar antropologoa (h. 1894).
• Azaroaren 11 – Eulalie Papavoine, Parisko jostuna, Parisko Komunan parte hartu zuena (h. 1875).
• Abenduaren 2a – Pierre Waldeck-Rousseau, frantziar politikaria (h. 1904).
• Abenduaren 13a – Nikolai Jaroxenko, errusiar margolaria (h. 1898).
• Abenduaren 20a – Cecilia de Madrazo, espainiar piano jolea, oihal bildumatzailea eta Mariá Fortuny Marsal pintorearen emaztea (h. 1932).
• Daría Imbert, arabar marrazkilaria, margolaria eta irakaslea (h. 1938).
• Mari Luixa Erdozio, lapurtar bertsolaria (h. 1925).
• Dzhanmul-Dzhabaiev, Kazakhstango poeta (h. 1945).
• Baldomer Lostau, kataluniar politikari errepublikar eta federalista (h. 1896).

• Urtarrilaren 3a – Pedro María Unanue, bizkaitar kantari tenorra (j. 1814).
• Otsailaren 15a – Otto von Kotzebue, alemaniar-estoniar itsasgizona, Errusiar Inperioaren zerbitzura (j. 1787).
• Apirilaren 11 – Pedro Celestino Negrete, bizkaitar militarra, Mexikoko agintaria izandakoa (j. 1777).
• Maiatzaren 1a – Migel Antonio Zumalakarregi, gipuzkoar politikaria (j. 1773).
• Ekainaren 1a – Gregorio XVI.a, Aita santua (j. 1765).
• Ekainaren 6 – Rodolphe Töpffer, suitzar irakasle, politikari, idazle eta margolaria (j. 1799).
• Uztailaren 25a – Louis Bonaparte, Napoleon I.aren anaia, Holandako erregea (j. 1778).
• Abuztuaren 6 – Pierre Haudaudine, lapurtar enpresaburu eta militarra (j. 1756).
• Irailaren 14a – Carl Almenrader, alemaniar irakasle, musika tresna diseinatzaile eta konpositorea (j. 1786).
• Urriaren 28a – Anne-François Arnaud, frantziar margolari neoklasizista (j. 1787).
• Azaroaren 2a – Esaias Tegner, suedierazko poeta (j. 1782).
• Abenduaren 6a – Jean Pierre Garat, lapurtar apaiza eta idazlea (j. 1773).