Gaono De Vilno: Rabeno, eminenta interpretisto de Talmudo kaj kabalisto.
Elijah Ben Salomon Zalman (hebree ר' אליהו בן שלמה זלמן) respektive jide plennome Elijah ben Ŝlomo Zalman, nomata Gaono de Vilno (jide דער װילנער גאון), naskiĝis la 23-an de aprilo 1720 en Sielec kaj mortis la 9-an de oktobro 1797 en Vilno, estis matematikisto, rabeno, eminenta interpretisto de Talmudo kaj konanto de kabalo.
| Elijah Ben Salomon Zalman הר' אליהו בן שלמה זלמן | ||
|---|---|---|
 | ||
| Persona informo | ||
| אליהו בן שלמה זלמן | ||
| Naskonomo | Elijah Ben Salomon Zalman hebree ר' אליהו בן שלמה זלמן | |
| Naskiĝo | 23-an de aprilo 1720 en Sialiec | |
| Morto | 9-an de oktobro 1797 (77-jaraĝa) en Vilno | |
| Tombo | Vilno vd | |
| Religio | ortodoksa judismo vd | |
| Lingvoj | hebrea vd | |
| Ŝtataneco | Respubliko de Ambaŭ Nacioj • Rusia Imperio vd | |
| Familio | ||
| Gefratoj | Abraham, brother of the Gra vd | |
| Profesio | ||
| Alia nomo | Gaono de Vilno jide דער װילנער גאון | |
| Okupo | rabeno • Posek vd | |
| Laborkampo | filozofio vd | |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Juneco kaj jaroj de lernado
Jam kiel infano li montris eksterordinaran talenton. Onidire en la aĝo de tri jaroj li scipovis parkere plenajn fragmentojn de la Tanaĥo. De la 10-a vivjaro li jam ne bezonis instruistojn. En la aĝo de dekunu jaroj la knabo konis parkere la tutan jerusaleman talmudon. Li okupiĝis ankaŭ pri astronomio, kaj post la plenkreskiĝo vojaĝis tra Pollando kaj Germanio, kie li renkontiĝis kun diversaj talmudaj skoloj. En 1748 li revenis al Vilno, kie li iĝis ne pridubinda aŭtoritato pri solvo de pluraj komplikaj problemoj de halaĥo.
Esploraj metodoj
Escepteco de la Gaono konsistis en tio, ke li aplikis metodojn de filologia esplorado de Talmudo kaj la rabena literaturo.
Batalo kontraŭ ĥasidismo
Li forte kontraŭis ĥasidismon kaj konsiderante ĝin malutila por la judoj. En 1771 li partoprenis en publika ekzamenado de ilia doktrino, konkludante, ke oni devas malpermesi al la judoj kontaktiĝi kun tiu ĉi grupo. En la jaroj 1772 kaj 1781 li ekskomunikis komunumojn de ĥasidoj, kiuj volis disvolviĝi en Vilno. La vilna juda komunumo forpelis ilin de la urbo kune kun la familioj. Aliflanke la Gaono estis skeptika rilate al disvolviĝanta movado de juda klerismo - haskalo.
Verkoj
Li estis aŭtoro de komentarioj al pluraj talmudaj kaj kabalistaj verkoj. Li verkis:
- Biurei ha-Gra (glosoj al Ŝulĥan Aruĥ kaj Babilona Talmudo).
- Ŝenoth Elijahu (komentarioj al Miŝno).
- Adereth Elijahu (rimarkoj al la Leĝo de Moseo).
Vidu ankaŭ
This article uses material from the Wikipedia Esperanto article Gaono de Vilno, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). La enhavo estas disponebla laŭ CC BY-SA 4.0, se ne estas alia indiko. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Esperanto (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.