Etholaeth seneddol Meirionnydd oedd yr etholaeth seneddol ar gyfer yr hen Sir Feirionnydd (Meirion).
Un o'r gwleidyddion enwocaf i gynrychioli'r etholaeth wledig hon oedd y Rhyddfrydwr radicalaidd Tom Ellis, fu'n AS Meirionnydd rhwng 1886 ac 1899.
Meirionnydd Etholaeth Sir | |
---|---|
Creu: | 1542 |
Diddymwyd: | 1983 |
Math: | Tŷ'r Cyffredin |
Aelodau: | Un |
Yr AS olaf i ddal sedd Meirionnydd yn San Steffan oedd Dafydd Elis-Thomas (Plaid Cymru), a ddaeth yn ddiweddarach yn un o'i harweinyddion. Cafodd y sedd ei dileu ym 1983 pan ffurfiwyd etholaeth newydd Meirionnydd Nant Conwy, a gipiwyd gan Dafydd Elis-Thomas i Blaid Cymru.
Blwyddyn | Aelod | Plaid | |
---|---|---|---|
1542 | Edward Stanley | ||
1545 | Rhys Vaughan | ||
1547 | Lewys ab Owain | ||
1553 (Mawrth) | Lewys ab Owain | ||
1553 (Hyd) | John Salesbury | ||
1554 (Ebrill) | Lewys ab Owain | ||
1554 (Tach) | Lewys ab Owain | ||
1555 | Elis Prys | ||
1558 | Elis Prys | ||
1559 (Ion) | Siôn Wyn ap Cadwaladr | ||
1563 (Ion) | Elis Prys | ||
1571 | Hugh Lewis Owen | ||
1572 | John Lewis Owen | ||
1584 (Tach) | CadwalPrice | ||
1586 | Robert Lloyd | ||
1588 (Tach) | Robert Salusbury | ||
1593 | Griffith Nanney | ||
1597 (Medi) | Thomas Myddelton | ||
1601 (Hyd) | Robert Lloyd | ||
1604-1611 | Syr Edward Herbert | ||
1614 | Ellis Lloyd | ||
1621-1622 | William Salisbury | ||
1624 | Henry Wynn | ||
1625 | Henry Wynn | ||
1626 | Edward Vaughan | ||
1628-1629 | Richard Vaughan | ||
1629–1640 | Dim Senedd | ||
Ebrill 1640 | Henry Wynn | ||
Tach 1640 | William Price | ||
Chwef 1644 | Dim cynrychiolaeth | ||
1646 | Roger Pope | ||
1647 | John Jones | ||
1653 | Dim cynrychiolaeth | ||
1654 | John Vaughan | ||
1656 | John Jones | ||
Ion 1659 | Lewys ab Owain | ||
Mai 1659 | Dim cynrychiolaeth | ||
1660 | Edmund Meyricke | ||
1661 | Henry Wynn | ||
1673 | William Price | ||
1679 | Syr John Wynn | ||
1681 | Syr Robert Owen | ||
1685 | Syr John Wynn | ||
1695 | Hugh Nanney (1669-1701) | ||
1701 | Richard Vaughan | ||
1734 | William Vaughan | ||
1768 | John Pugh Pryse | ||
1774 | Evan Lloyd Vaughan | ||
1792 | Syr Robert Williames Vaughan | ||
1836 | Richard Richards | ||
1852 | William Watkin Edward Wynne | ||
1865 | William Robert Maurice Wynne |
Etholiad | Aelod | Plaid | |
---|---|---|---|
1868 | David Williams | Rhyddfrydol | |
1870 | Samuel Holland | Rhyddfrydol | |
1885 | Henry Robertson | Rhyddfrydol | |
1886 | Thomas Edward Ellis | Rhyddfrydol | |
1899 | Owen Morgan Edwards | Rhyddfrydol | |
1900 | Syr Osmond Williams | Rhyddfrydol | |
1910 | Syr Henry Haydn Jones | Rhyddfrydol | |
1945 | Emrys Owain Roberts | Rhyddfrydol | |
1951 | Thomas William Jones | Llafur | |
1966 | William Henry Edwards | Llafur | |
1974 | Dafydd Elis Thomas | Plaid Cymru | |
1983 | dileuwyd: gweler Meirionnydd Nant Conwy |
Ffynhonnell:
Etholiad cyffredinol 1832: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 580 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Ceidwadwyr | Syr Robert Williames Vaughan | diwrthwynebiad | |||
Ceidwadwyr yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1835: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 698 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Ceidwadwyr | Syr Robert Williames Vaughan | diwrthwynebiad | |||
Ceidwadwyr yn cadw | Gogwydd |
Fe ymddiswyddodd Syr Robert Williames Vaughan o'r sedd ar 27in Gorffennaf 1836 a chynhaliwyd isetholiad
Is Etholiad 1836: Meirionnydd nifer yr etholwyr 785 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Ceidwadwyr | Richard Richards | 501 | 76.9 | ||
Rhyddfrydol | Syr Watkin Wynn | 150 | 23.1 | ||
Ceidwadwyr yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1837: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 698 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Ceidwadwyr | Richard Richards | diwrthwynebiad | |||
Ceidwadwyr yn cadw | Gogwydd |
Fe barhaodd Richard Richards i fod yn AS Geidwadol diwrthwynebiad yn etholiadau 1841 a 1847. Yn etholiad 1852 etholwyd William Watkin Edward Wynne yn AS Ceidwadol heb wrthwynebiad.
Etholiad cyffredinol 1859: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 1,091 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Ceidwadwyr | William Watkin Edward Wynne | 389 | 52.7 | ||
Rhyddfrydol | David Williams | 351 | 47.3 | ||
Ceidwadwyr yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1865: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 1,527 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Ceidwadwyr | William Robert Maurice Wynne | 610 | 51.3 | ||
Rhyddfrydol | David Williams | 579 | 48.7 | ||
Ceidwadwyr yn cadw | Gogwydd |
Wedi gweld yr ysgrifen ar y mur penderfynodd y sgweieriaid Ceidwadol i beidio a sefyll ymgeisydd yn etholiad 1868 ac etholwyd David Williams, Castell Deudraeth, yn ddiwrthwynebiad ar ran y Blaid Ryddfrydol. Fe barhaodd Meirionnydd fel sedd Ryddfrydol o 1868 i 1951
Bu farw David Williams yn Rhagfyr 1869 a chynhaliwyd isetholiad yn Ionawr 1870.
Isetholiad Ionawr 1870: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 3,187 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Samuel Holland | 1,610 | 62.6 | ||
Ceidwadwyr | C. T. Tottenham | 963 | 37.4 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Ail etholwyd Samuel Holland yn ddiwrthwynebiad ym 1874
Etholiad cyffredinol 1880: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 3,571 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Samuel Holland | 1,860 | 63.4 | ||
Ceidwadwyr | A M Dunlop | 1,074 | 36.6 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1885: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 9,333 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Henry Robertson | 3,784 | 47.9 | ||
Ceidwadwyr | W R M Wynn | 2,209 | 27.9 | ||
Rhyddfrydwr Annibynnol | Morgan Lloyd | 1,907 | 24.2 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Nodyn: Er iddo gael ei ethol fel ymgeisydd swyddogol y Blaid Ryddfrydol fe ddaeth Henry Robertson yn Rhyddfrydwr Unoliaethol yn fuan ar ôl yr etholiad. Fe unodd y Rhyddfrydwyr Unoliaethol a'r Blaid Geidwadol mewn gwrthwynebiad i gefnogaeth Y Brif Weinidog Gladstone i ymreolaeth i'r Iwerddon. Fe drodd Morgan Lloyd at yr Unoliaethwyr hefyd, gan sefyll drostynt yn etholaeth Môn ym 1892
Etholiad cyffredinol 1886: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 9,333 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Thomas Edward Ellis (Rhyddfrydwr Gladstonaidd) | 4,127 | 59.1 | ||
Ceidwadwyr | W R M Wynn | 2860 | 40.9 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1892: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 9,137 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Thomas Edward Ellis | 5,175 | 72.8 | ||
Ceidwadwyr | H Owen | 1,937 | 27.2 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Gan iddo gael ei ddyrchafu yn Arglwydd Gomisiynydd y Trysorlys yn Awst 1892 bu'n rhaid cynnal isetholiad ond ail etholwyd Tom Ellis yn ddiwrthwynebiad
Etholiad cyffredinol 1895: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 8,983 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Thomas Edward Ellis | 5,173 | 69.9 | ||
Ceidwadwyr | C E Owen | 2,232 | 30.1 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Bu farw Thomas Edward Ellis ar 5 Ebrill 1899. Etholwyd Owen Morgan Edwards i'w olynu yn ddiwrthwynebiad, safodd Edwards i lawr ar ddiwedd y tymor etholiadol heb geisio cael ei ail-ethol
Dim ond un etholiad cystadlaeol bu yn y cyfnod yma.
Yn etholiadau 1900 a 1906 cafodd Arthur Osmond Williams, mab hynaf David Williams AS Meirionnydd rhwng 1868 a 1870, ei ethol yn ddiwrthwynebiad ar ran y Blaid Ryddfrydol.
Etholiad cyffredinol Ionawr 1910: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 9,365 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Henry Haydn Jones | 6,065 | 76.4 | ||
Ceidwadwyr | R Jones Morris | 1,873 | 23.6 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Ail-etholwyd Haydn Jones yn ddiwrthwynebiad yn etholiadau mis Rhagfyr 1910 a 1918
Etholiad cyffredinol 1922: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 22,017 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Henry Haydn Jones | 9,903 | 58.3 | ||
Llafur | J J Roberts | 7,071 | 41.7 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1923: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 22,666 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Henry Haydn Jones | 11,005 | 60.5 | ||
Llafur | J J Roberts | 7,181 | 39.5 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1924: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 23,013 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Henry Haydn Jones | 9,228 | 47.8 | ||
Llafur | J J Roberts | 6,393 | 33.1 | ||
Ceidwadwyr | R Vaughan | 3,677 | 19.1 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1929: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 28,836 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Henry Haydn Jones | 11,865 | 48.2 | ||
Llafur | J J Roberts | 7,980 | 32.5 | ||
Ceidwadwyr | C Philbbs | 4,731 | 19.3 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1931: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 28,973 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Henry Haydn Jones | 9,756 | 40.8 | ||
Llafur | J H Howard | 7,807 | 32.6 | ||
Ceidwadwyr | C Philbbs | 6,372 | 26.6 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1935: Meirionnydd Nifer yr etholwyr 28,985 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Henry Haydn Jones | 9,466 | 40.0 | ||
Llafur | Thomas William Jones | 8,317 | 35.2 | ||
Ceidwadwyr | C Philbbs | 5,686 | 24.8 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1945: Meirionnydd Nifer yr Etholwyr 28,845 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Emrys Owain Roberts | 8,495 | 35.8 | ||
Llafur | H M Jones | 8,383 | 35.4 | ||
Ceidwadwyr | C P Hughes | 4,474 | 18.5 | ||
Plaid Cymru | Gwynfor Evans | 2,448 | 10.3 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1950: Meirionnydd Nifer yr Etholwyr 27,941 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Rhyddfrydol | Emrys Owain Roberts | 9,647 | 38.8 | ||
Llafur | O Parry | 8,577 | 34.6 | ||
Ceidwadwyr | J F W Wynne | 3,846 | 15.5 | ||
Plaid Cymru | Gwynfor Evans | 2,754 | 11.1 | ||
Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1951: Meirionnydd Nifer yr Etholwyr 28,019 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Llafur | Thomas William Jones | 10,505 | 42.9 | ||
Rhyddfrydol | Emrys Owain Roberts | 9,457 | 38.7 | ||
Ceidwadwyr | William Geraint Oliver Morgan | 4,505 | 15.5 | ||
Llafur yn disodli Rhyddfrydol | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1955: Meirionnydd Nifer yr Etholwyr 27,472 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Llafur | Thomas William Jones | 8,577 | 38.8 | ||
Rhyddfrydol | H E Jones | 6,370 | 26.9 | ||
Plaid Cymru | Gwynfor Evans | 5,243 | 22.1 | ||
Rhyddfrydwr Cenedlaethol a Cheidwadol | J V Jenkins | 3,001 | 12.7 | ||
Llafur yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1959: Meirionnydd Nifer yr Etholwyr 26,435 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Llafur | Thomas William Jones | 9,095 | 40.8 | ||
Rhyddfrydol | B G Jones | 8,119 | 36.3 | ||
Plaid Cymru | Gwynfor Evans | 5,127 | 22.9 | ||
Llafur yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1964: Meirionnydd Nifer yr Etholwyr 26,392 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Llafur | Thomas William Jones | 8,420 | 38.4 | ||
Rhyddfrydol | Richard Oliver Jones | 7,171 | 32.7 | ||
Plaid Cymru | Elystan Morgan | 3,697 | 16.8 | ||
Ceidwadwyr | A Lloyd Jones | 2,656 | 16.8 | ||
Llafur yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1966: Meirionnydd Nifer yr Etholwyr 25,395 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Llafur | William Henry Edwards | 9,628 | 44.2 | ||
Rhyddfrydol | E G Jones | 7,733 | 35.5 | ||
Plaid Cymru | J L Jenkins | 2,490 | 11.4 | ||
Ceidwadwyr | A Lloyd Jones | 1,948 | 8.9 | ||
Llafur yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1970: Meirionnydd Nifer yr Etholwyr 26,434 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Llafur | William Henry Edwards | 9,628 | 39.8 | ||
Plaid Cymru | Dafydd Wigley | 5,425 | 24.3 | ||
Rhyddfrydol | E Thomas | 5,034 | 22.6 | ||
Ceidwadwyr | D E H Edwards | 2,965 | 13.3 | ||
Llafur yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol Chwefror 1974: Meirionnydd Nifer yr Etholwyr 26,566 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Plaid Cymru | Dafydd Elis Thomas | 7,823 | 34.6 | ||
Llafur | William Henry Edwards | 7,235 | 32.08 | ||
Rhyddfrydol | Iolo ab Eurfyl Jones | 4,153 | 18.4 | ||
Ceidwadwyr | Roy R Owen | 3,392 | 15 | ||
Plaid Cymru yn disodli Llafur | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol Hydref 1974: Meirionnydd Nifer yr Etholwyr 26,728 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Plaid Cymru | Dafydd Elis Thomas | 9,543 | 42.5 | ||
Llafur | William Henry Edwards | 6,951 | 32.08 | ||
Rhyddfrydol | Richard Oliver Jones | 3,454 | 15.4 | ||
Ceidwadwyr | Roy R Owen | 2,509 | 11.2 | ||
Plaid Cymru yn cadw | Gogwydd |
Etholiad cyffredinol 1979: Meirionnydd | |||||
---|---|---|---|---|---|
Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
Plaid Cymru | Dafydd Elis Thomas | 9,275 | 40.8 | ||
Ceidwadwyr | Robert Harvey | 5,365 | 23.6 | ||
Llafur | R. H. Jones | 5,332 | 23.5 | ||
Rhyddfrydol | John H. Parsons | 2,752 | 12.1 | ||
Mwyafrif | 3,910 | 17.2 | |||
Y nifer a bleidleisiodd | 22,724 | 83.4 | |||
Plaid Cymru yn cadw | Gogwydd |
This article uses material from the Wikipedia Cymraeg article Meirionnydd (etholaeth seneddol), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Rhoddir testun y dudalen ar gael ar delerau'r drwydded CC BY-SA 4.0, heblaw ei fod wedi nodi'n wahanol. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Cymraeg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.