Азербайджан (ᠠᠽᠸᠷᠪᠠᠶᠢᠵᠠᠨ; Азербайджан: Azərbaycan) — Каспиин тэнгисэй эрьеын, Кавказай гэхэ тодотголтой бүрин эрхэтэ улас Азиин орон.
Албан ёһоор Бүгэдэ Найрамдаха Азербайджан Улас (Азербайджан: Azərbaycan Respublikası) гэнэ. Угиинь Баруун Азиинхи, арай өөрөөр бодобол Зүүн Европоынхи гэжэ баһа хэлэжэ болоно. Яг Азербайджан, өөртөө засах Нахчыван гэхэ хоёр салангид газартай. Энэ хоёрыг Армены нутаг зааглаж байдаг. Яг Азербайджаниинь Армени (566 км), Гүрж (322 км), ОХУ (Дагестанаар, 284 км), Иран (432 км) дүрбэн уластай, Нахчиваниинь Иран, Армени, үлэ ялиг зайгаар (9 км) Турктай тус тус хилэ залгана. Яг Азербайджан зүүншэ Каспи (эрьеын утань 713 км) хүрэдэг.
Бүгэдэ Найрамдаха Азербайджан Улас Azərbaycan Respublikası (азербайжанаар) | ||||||
| ||||||
Түрын дуулалай нэрэ: азе. "Azərbaycan marşı" → «Азербайджанай марш» | ||||||
Азербайджанай байгаа газар | ||||||
Ниислэл | Баку | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
Албан хэлэн | Азербайджан хэлэн | |||||
Арад түмэн | 91.6% - Азербайджан үндэһэтэн 2.2% - Лезги яһатан 1.8% - Ород үндэһэтэн 1.1% - Армени үндэһэтэн 3.3% - бусад арад түмэн | |||||
Түрэ засаг | Бүгэдэ найрамдаха засагтай арадшалал | |||||
- | Юрэнхылэгшэ | Ильхам Алиев | ||||
- | Юрэнхы сайд | Артур Расизаде | ||||
Уласай хурал | Милли Мажлис → «Үндэһэнэй Хурал» | |||||
Түүхэ | ||||||
- | 1135 он | Атабегай улас байгуулга | ||||
- | 1920-04-28 | ЗСБН Азербайджан улас байгуулагдаһан | ||||
- | 1991-10-18 | Зүблэлтэ Холбооһоо сүлөөрэлгэ | ||||
Дэбиcхэр газар | ||||||
- | Бүхэлидөө | 86,600 км2 | ||||
- | Уһанай процент (%) | 1.6 % | ||||
Хүн зон | ||||||
- | Тоосоо (2011) | 9,165,000 (95) | ||||
- | Хүн зоной нягтарал | 105.8 хүн/км2 | ||||
ДНБ (ХАШТ) | 2011 оной тоосоо | |||||
- | Бүгэдэ | $94.318 тэрбум | ||||
- | Нэгэ хүндэ | $10,340 | ||||
ДНБ (Нэрлэһэн) | 2011 оной тоосоо | |||||
- | Бүгэдэ | $72.189 тэрбум | ||||
- | Нэгэ хүндэ | $7,914 | ||||
ОТББЭ (2001) | 36.5 (дундажа) | |||||
ХХИ (2010) | 0.713 (һайн) (67) | |||||
Мүнгэн тэмдэгтэ | [[Азербайжанай манат]] (AZN) | |||||
Сагай бүһэ | Азербайжаны саг (НЗНЦ+4) | |||||
- | Зунай саг | (НЗНЦ+5) | ||||
Интернет домэйн | .az | |||||
Телефоной код | +994 |
Азербайджанда Кавказай уулархаг газар, Каспиин тэнгисэй нама доро газар, энэ хоёрын дундаха тэгшэ тала газар гэһэн гурбан янза байса ажаглагдадаг. Оростой хилэлхэ зурбаһанаа байха Ехэ Кавказай нюруунай Базардүзү уула (4,466 м) хамагай үндэр, эсэргээр Каспиин тэнгисэй эрьедэ (-28 м) хамагай набтар сэг байна гэжэ тоосоолбо.
Бүхэлдээ 86,600 км² (дэлхэйдэ 113-р томо) нютагтай Азербайджанда 2011 ондо 9.1 сая (дэлхэйдэ 89-р олон) хүн ажа түрэн һуужа байна. Энэнь нэгэжэ км²-т 105.8 хүн (дэлхэйдэ 103-р шигүү) оногдожо байна гэһэн үгэ. 2009 оной байдалаар хүн зоной олонхи 91.6%-иие Азербайджан үндэһэтэн бүрдүүлжэ байна. Тэдэ Түрэг һалбариин Огуз бүлэгэй хэлэн яряатай болохоор Турк, Туркментэй арай ойро хамаатан болодог.
Азербайжанынь дарааха улсуудтай хил залгана (сагай зүүнэй эсрэгээр, баруун-хойто зүгhөө зүүн-үмэнэдэ зүг рүү): Оросой холбоото улас.
Ниислэл хото — Баку. Нэгэдэмэл түрын байгууламжатай Азербайджан уласай нютаг дэбисхэр үндэһэн 59 аймаг (rayon, «район»), эдэгээр аймагһаа гадуур 10 хото (şəhər) болон салангид оршоһон Нахчыван орон гээд нэрэ бүхы 70 нютагһаа бүрдэнэ. Саашалбал аймагууд дотороо 2698 һуурин газар (bələdiyyə), хотууд дотороо дүүргэ (şəhər rayon) болож хубаагддаг. Харамһалтайнь Уулын-Карабах 12 нютагай абаад тусгаарлашахаһан.
Буряад нэрэ | Азербайджан нэрэ | хун ама мян. хун. (2011) | Хото | Комм. |
---|---|---|---|---|
Агдам | Ağdam | … | 1741 | Нагорно-Карабахская Республика — Акна |
Агдере | Ağdərə | … | 1985 | Нагорно-Карабахская Республика — Мардакерт |
Агдаш | Ağdaş | 29,4 | XVI век | |
Агджабеди | Ağcabədi | 39,2 | 1962 | |
Аджигабул | Hacıqabul | 25,5 | 1938 | 1991 — Кази-Магомед |
Акстафа | Ağstafa | 12,4 | 1941 | |
Астара | Astara | 16,7 | 1945 | |
Ахсу | Ağsu | 20,1 | 1967 | |
Баку | Bakı | 2092,4 | III век | Ниислэл хото |
Барда | Bərdə | 38,1 | 1948 | |
Бейлаган | Beyləqan | 15,4 | 1966 | 1989 — Ждановск |
Белоканы | Balakən | 9,4 | 1968 | |
Билясувар | Biləsuvar | 20,6 | 1966 | 1991 — Пушкино |
Габала | Qəbələ | 12,6 | 1973 | 1991 — Куткашен |
Геокчай | Göyçay | 35,9 | 1916 | |
Геранбой | Goranboy | 6,8 | 1966 | 1991 — Касум-Исмаилов |
Гёйгёль | Göygöl | 17,5 | 1938 | До 1938 — Еленендорф 1938—2008 — Ханлар |
Гёйтепе | Göytəpə | 13,9 | 1967 | До 1992 — Пришиб |
Гобустан | Qobustan | 7,9 | 2008 | |
Горадиз | Horadiz | 7,1 | 2007 | |
Гянджа | Gəncə | 315,9 | VII век | В 1804—1918 — Елисаветполь 1935—1989 — Кировабад |
Далимамедли | Dəliməmmədli | 5,1 | 1991 | |
Дашкесан | Daşkəsən | 10,7 | 1948 | |
Джалилабад | Cəlilabad | 43,0 | 1952 | До 1967 — Астрахан-Базар |
Джебраил | Cəbrayıl | … | 1980 | Нагорно-Карабахская Республика — Джракан |
Джульфа | Culfa | 12,3 | 1948 | |
Евлах | Yevlax | 58,3 | 1938 | |
Закаталы | Zaqatala | 20,9 | 1840 | |
Зангелан | Zəngilan | … | 1967 | Нагорно-Карабахская Республика — Ковсакан |
Зардоб | Zərdab | 10,4 | 1968 | |
Имишли | İmişli | 33,0 | 1960 | |
Исмаиллы | İsmayıllı | 15,2 | 1967 | |
Казах | Qazax | 21,0 | 1909 | 1939—1959 — Новая Акстафа |
Кахи | Qax | 12,5 | 1967 | |
Кедабек | Gədəbəy | 10,6 | 1990 | |
Кельбаджар | Kəlbəcər | … | 1980 | Нагорно-Карабахская Республика — Карвачар |
Куба | Quba | 23,9 | XVIII век | |
Кубатлы | Qubadlı | … | 1990 | Нагорно-Карабахская Республика — Санасар |
Кусары | Qusar | 16,8 | 1938 | |
Кюрдамир | Kürdəmir | 18,2 | 1938 | |
Лачин | Laçın | … | 1923 | Нагорно-Карабахская Республика — Бердзор 1926 — Абдаляр |
Ленкорань | Lənkəran | 50,5 | XVIII век | |
Лерик | Lerik | 7,5 | 2008 | |
Лиман | Liman | 10,8 | 1971 | 1999 — Порт-Ильич |
Масаллы | Masallı | 9,2 | 1960 | |
Мингечаур | Mingəçevir | 97,8 | 1948 | |
Нафталан | Naftalan | 7,9 | 1967 | |
Нахичевань | Naxçıvan | 72,7 | IV век | |
Нефтечала | Neftçala | 20,8 | 1959 | |
Огуз | Oğuz | 7,0 | 1968 | 1991 — Варташен |
Ордубад | Ordubad | 10,2 | XII век | |
Саатлы | Saatlı | 17,8 | 1971 | |
Сабирабад | Sabirabad | 28,6 | 1935 | 1931 — Петропавловка |
Сальяны | Salyan | 36,7 | 1916 | |
Самух | Samux | 9,1 | 2008 | 2008 — Набиагалы |
Сиазань | Siyəzən | 24,1 | 1954 | 1954 — Кызыл-Бурун |
Сумгаит | Sumqayıt | 280,9 | 1949 | |
Тауз | Tovuz | 13,6 | 1947 | 1930— Траубенфельд |
Тертер | Tərtər | 19,7 | 1949 | 1949—1991 — Мир-Башир |
Уджары | Ucar | 17,0 | 1941 | |
Физули | Füzuli | … | 1827 | Нагорно-Карабахская Республика — Варанда 1959 — Карягино |
Ханкенди | Xankəndi | … | 1923 | Нагорно-Карабахская Республика — Степанакерт |
Хачмас | Xaçmaz | 39,5 | 1938 | |
Ходжавенд | Xocavənd | … | 1985 | Нагорно-Карабахская Республика — Мартуни |
Ходжалы | Xocalı | … | 1990 | Нагорно-Карабахская Республика — Иванян |
Худат | Xudat | 15,7 | 1950 | |
Хызы | Xızı | 1,3 | 2008 | |
Хырдалан | Xırdalan | 92,7 | 2006 | |
Шабран | Şabran | 23,0 | 1961 | 2010 — Дивичи |
Шамкир | Şəmkir | 38,5 | 1944 | 1991 — Шамхор |
Шарур | Şərur | 6,7 | 1981 | 1991 — Ильичёвск |
Шахбуз | Şahbuz | 3,1 | 2007 | |
Шеки | Şəki | 63,5 | 1840 | 1968 — Нуха |
Шемаха | Şamaxı | 36,3 | VI век | |
Ширван | Şirvan | 73,9 | 1954 | 1954 — Зубовка 1954—2008 — Али-Байрамлы |
Шуша | Şuşa | … | 1752 | Нагорно-Карабахская Республика — Шуши |
Ярдымлы | Yardımlı | 6,7 | 2008 |
Энэ хуудаһан Азербайжан гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.
Европо | ||
Австри · Азербайджан · Албани · Андорра · Беларусь · Бельги · Болгари · Босни ба Герцеговина · Ватикан · Германи · Греци · Гүржи · Дани · Ирланд · Исланд · Испани · Итали · Казахстан · Кипр · Оросой холбоото улас · Латви · Литва · Лихтенштейн · Люксембург · Мальта · Молдави · Монако · Нидерланд · Норвеги · Нэгэдэһэн Хаанта Улас · Польшо · Португал · Румыни · Сан-Марино · Серби · Словак · Словен · Турк · Унгар · Украина · Финланд · Франци · Хойто Македони · Хорвати · Черногори · Чехи · Швейцари · Швеци · Эстони |
This article uses material from the Wikipedia Буряад article Азербайджан, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Хэрбэеэ ондоо юумэнэй заагдаагүй һаа, CC BY-SA 4.0 зүбшөөрэлөөр удхыень хаража болохоор. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Буряад (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.