Rueda

Ye una de les máquines elementales, o máquines cencielles.

Rueda
Máquina cenciella

Les ruedes puen sofitase nuna exa, que cuando se xune a un tercer oxetu, como'l cuerpu d'un vehículu, tresmíten-y la enerxía llinial de manera mui eficaz. La rueda tien la ventaxa respeutu a otros mecanismos, como los skis d'un trinéu o otros mecanismos asemeyaos, de tener un momentu pequeñu, amenorgando el rozamientu cola superficie. Darréu d'esto, los vehículos puen avanzar más con menos fuercia.

La rueda considérase ún de los inventos claves na Historia de la Humanidá, xunto col fueu. Inventóse de manera independiente por delles cultures. Munchos autores alluguen la primera apaición alrodiu del 4.000 e.C., nes antigües cultures mesopotámiques (Sumerios). Otres apaiciones independientes allúguense na China, nel añu 2.800 e.C.., y nes cultures azteques ya inca nel 1.500 e.C., magar qu'estes caberes, darréu de la falta d'animales de fexa, namái apaez como elementu ensamando xuguetes. Paez ser que la rueda nun yera conocía n'otres cultures como los pueblos sosah.arianos y n'Australia, hasta los contautos recién colos pueblos euroasiáticos.

Otres fontes afiten que nació n'Eslovenia au nel añu 2003 afayaren una rueda que tien ente 5.100 y 5.350 años.

Nun ye dable conocer alrodiu de qué idea surdió el primer desendolcu de la rueda, magar que ye dable teorizar que surdió de l'adicamientu direutu de la natura. Por exemplu, al mirar ententes cómo una piedra plana se desplazaba de manera abegosa comparada con otra más proporcionada, o les pelles de ñeve, o un tueru de lleña...

La rueda patentóse en 2001 pol abogáu australianu John Keogh, col nome de "Dispositivu d'aida pal tresporte circular". L'oxetu d'esta patente nun yera otru que'l d'amosar les imprecisiones ya ineficacies del sistema modernu de patentes.

•   Wiki Commons tien conteníu multimedia tocante a Rueda.