La ruede e je un ogjet circolâr che al zire atôr di un as centrâl, usât prevalentementri par ridusi l'atrît tai traspuarts.
Lis ruedis a son dopradis in combinazion cui assis, dulà che la ruede e po ricevi la fuarce par movisi, opûr e po zirâ liberementri rispiet al as par mieç di cussignei.
La ruede e je sigurementri une des invenzions plui impuartantis te storie de umanitât. Il periodi de sô invenzion nol è sigûr: uns storics a disin che e fo inventade te zone cognossude sicu la fertil lune cressinte (zone de Babilonie e Sumerie), e daspò utilizade di grancj animâi par traino. Altris studiôs a afermin che e fo inventade in Slovenie, dulà che tal 2003 e fo cjatade une ruede di 5 100 - 5 350 agns di etât.
I Incas e altris culturis ocidentâls semein di jessisi avicinadis al concet di ruede, che al si po cjatâ in uns zuiatui in piere, in dut câs cence un ûs moderni. La ruede no jere stade cognossude te Afriche sub-sahariane e in Australie prime dal contat cul rest dal mont. Probabilmentri la invenzion e je stade pussibil dome in chês areis, come Mesopotamie e Cine, dulà che a son stâts adomesticâts animâi di grande taie, i unics che a podevin furnî la fuarce motorie.
This article uses material from the Wikipedia Furlan article Ruede, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Il contignût al è disponibil sot de licence CC BY-SA 4.0 se nol è specificât in altre maniere Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Furlan (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.