Валадар Глебавіч

Сын Глеба Ўсяславіча.

Вёў змаганьне за дамінаваньне Менску ў Полацкай зямлі, дзеля чаго выкарыстоўваў аддзелы зь літвы.

Асноўны артыкул: Валадар

Рускае імя Валадар выводзяць адначасна з славянскіх і германскіх моваў. Фармант -валд- ёсьць агульным зь імёнамі Рагвалод і Ўладзімер (Вальдэмар).

Варыянты імя князя ў гістарычных крыніцах: а Володарь нецелова крестъ, оже ходяше подъ Литвою в лесехъ (1159 год), Том же лете приходи Рогъволодъ на Володаря с Полотьчаны к Городцю, Володарь же не да ему полку (1162 год), Том же лете пойде Володарь Глебовичь к Полотьскоу ратью... и побеже Володарь от Витебьска (1167 год).

Сын менскага князя Глеба Ўсяславіча, брат Расьціслава Глебавіча. 5 чэрвеня 1135 году ажаніўся, верагодна другім шлюбам, з Рыкісай дачкой Баляслава III Крывавустнага.

З 1151 году, калі яго брат Расьціслаў быў полацкім князем, Валадар валодаў Менскам, трымаў у турме Рагвалода-Васіля. 23 кастрычніка 1157 году выдаў замуж сваю дачку Сафію за караля Даніі Вальдэмара I. Відаць гэта было вынікам нейкага пагадненьня паміж Даніяй і Полацкай зямлёй.

У 1158 годзе быў мусіў вызваліць Рагвалода-Васіля, які хутка захапіў Друцак выгнаўшы адтуль пляменьніка Валадара — Глеба Расьціслававіча. Валадар разам з Расьціславам браў удзел у выправе на Друцак, але ня здолеўшы захапіць яго браты склалі мір з Рагалодам-Васілём. У тым жа 1158 годзе палачане выгналі Расьціслава з Полацку і ён вярнуўся ў Менск. Полацкім князем з 8 ліпеня 1158 году зноў стаў Рагвалод-Васіль, які ў хаўрусе з смаленскімі князямі выступіў супраць Глебавічаў. Забраўшы ў іх Заслаўе і перадаўшы яго сваім хаўрусьнікам Давыдавічам, пратрымаўшы ў безвыніковай 10-дзённай аблозе Менск заключыў з Расьціславам мір. Валадар жа не заключаў міру з Рагвалодам-Васілём, бо ў гэты час «ходяше под литвою в Лесех».

У 1159 годзе Глебавічы вярнулі сабе Заслаўе захапіўшы Давыдавічаў — Брачыслава і Валодшу, пасадзіўшы іх у менскую турму. У выніку гэтага ў 1160 годзе Рагвалод-Васіль наладзіў новую выправу на Менск — Давыдавічы былі вызваленыя і ім было вернутае Заслаўе.

У 1161 годзе Рагвалод-Васіль зь нейкіх прычынаў зноў ваяваў з Глебавічамі, але безвынікова. У гэтым жа годзе памёр Расьціслаў і Валадар стаў менскім князем. У 1162 годзе Рагвалод-Васіль зноў прыйшоў да Менску (у некаторых летапісах памылкова названы Гарадцом) супраць Валадара. Аблога Менску Рагвалодам-Васілём была безвыніковай, у час начной вылазкі Валадар у войску якога была шмат літвы нанёс палачанам цяжкую паразу — шмат іх было забіта, яшчэ болей трапіла ў палон. Рагвалод-Васіль уратаваўся ўцёкамі ў Слуцак, больш у Полацак не вярнуўся, а пайшоў княжыць у Друцку. Полацкую пасаду заняў Усяслаў Васількавіч.

У 1167 годзе Валадар з войскам, у якім была шмат літвы, выступіў супраць Усяслава Васількавіча, перамог яго ў бітве і заняў полацкую пасаду, заключыўшы з полацкім вечам умову і замацаваўшы яе цалаваньнем крыжа. Затым накіраваўся на Віцебск, куды ўцёк Усяслаў, але даведаўшыся, што на дапамогу віцяблянам ідзе смаленскі князь Раман, вярнуўся ў свае землі. Гэта паклала канец актыўнай дзейнасьці Валадара па ўзвышэньні Менску і аб’яднаньні Полацкай зямлі, але ён вёў інтрыгі — напрыклад у тым жа 1167 годзе разам зь Вячкам Сьвятаслававічам дапамог наўгародцам паслаць у Кіеў весткі аб нападзе смаленцаў і суздальцаў з палачанамі. Больш у крыніцах ня згадваецца.

• Сафія Валадараўна (каля 1140 — 1198)
• Уладзімер Валадаравіч (1140-я — 1216)
• Васілька Валадаравіч (1140-я — 1222)

• Загарульскі Э. М. Заходняя Русь: ІХ—ХІІІ ст.: Вучэб. дапам. — Мн.: Універсітэцкае, 1998. — 240 с. — ISBN 985-09-0152-7
• Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: Тэхналогія, 2001. — 216 с. — 500 ас. — ISBN 978-985-458-050-4
• Алексеев Л. В. Полоцкая земля // Древнерусские княжества X—XIII вв. — М., 1975.